Uit schrik om de ander teleur te stellen, zeggen we vaak ‘ja’ terwijl we ‘nee’ bedoelen. Een werkpuntje, want je wordt gelukkiger als je – liefdevol – op je strepen staat.
Natascha Van Weerden, eigenaar van Sensitive Coaching, is coach, therapeut, bemiddelaar en geeft communicatietrainingen: “Wij mensen zijn sociale wezens, op zoek naar verbinding met anderen. Als we nee zeggen op een verzoek, riskeren we dat die verbinding wordt verbroken, en dat vinden we vervelend. Zeggen we ja, dan denken we dat we controle over de gevoelens van de ander krijgen, we hopen dat de ander ons leuk gaat vinden. We doen het onbewust om te pleasen, om tegemoet te komen aan de wensen van de ander, maar ook om gedoe te vermijden: dat je je moet verantwoorden voor je nee, dat er extra vragen komen of zelfs een mogelijk conflict.”
‘Nee voelen’, maar ‘ja zeggen’, waarom doen we dat?
“Als iemand iets vraagt, voelen we meestal instant of we het willen doen of niet. ‘Nee, ik wil écht niet voor de zoveelste keer voor de buurvrouw naar de bakker’, bijvoorbeeld. Maar omdat dat gevoel onprettige gevolgen zou kunnen hebben, gaan we rationaliseren waarom we wél aan dat verzoek kunnen voldoen. ‘Ik kom toch langs de bakker vandaag, ik heb een vrije dag…’
We praten voor onszelf goed waarom ja zeggen de beste optie is, terwijl we negeren wat onze intuïtie zegt. Gezond is dat niet. Je intuïtie is oprecht en heeft altijd het beste met je voor. Voel je ergernis of verzet, krijg je maagpijn, komen je schouders vast te zitten bij de vraag, dan zeg je beter nee. Maar het vraagt moed om naar die intuïtie te luisteren.”
Wie zijn de mensen die te weinig nee zeggen?
“Het zijn vaak pleasers, mensen die het anderen naar de zin willen maken, en voor wie het groepsbelang meer waard is dan het eigen belang. Het komt in hen niet op dat nee ook een antwoord kan zijn op een vraag. Vaak zijn het ook mensen die anderen heel goed aanvoelen. Ze zijn bijvoorbeeld gevoelig voor intonatie. Ze willen wel nee zeggen, maar voelen aan dat het voor de mensen om hen heen beter is om op dat moment ja te zeggen. En soms is ja zeggen ook een soort vluchtgedrag. Als je altijd met anderen bezig bent, hoef je niet aan jezelf te denken.”
“Eens een keer iets doen voor een ander is uiteraard oké, maar wederkerigheid is ook heel belangrijk, in élke relatie”
Wat is het risico als je nooit nee zegt?
“Als je geen nee kunt zeggen, drijf je steeds verder weg van wie je echt bent. Je wordt iemand die je eigenlijk niet wil zijn. Heel concreet: je wordt vervelend, boos, wrokkig, je energie stroomt niet meer, je loopt leeg. Je krijgt lichamelijke klachten die niet opgelost worden en vaak krijg je negatieve gedachten en gevoelens terwijl je geen idee hebt waar ze vandaan komen. Het kan zelfs in een burn-out uitmonden.
Eens een keer iets doen voor een ander is uiteraard oké, maar wederkerigheid is ook heel belangrijk, in élke relatie, of het nu de relatie met je collega, vriendin of familielid is. Als jij het gevoel hebt dat je geen nee kunt zeggen, is er dan gelijk- en wederkerigheid? Dat is de vraag die je jezelf kunt stellen bij de relatie. Sowieso vind ik het een goede regel om vaker nee te zeggen wanneer je druk voelt van de andere. Als die pushy is, betekent het dat het niet goed voor je is.”
Wat kun je zelf doen om je grenzen beter af te bakenen?
“Vraag je eerst en vooral af wat jij doet waardoor de ander zich zo geroepen voelt zaken aan jou te vragen. Jij bent ongetwijfeld goed in verbinding maken, waardoor de ander zich vrij voelt om dingen aan jou te vragen, maar denk eens na over wat jij nodig hebt. En of de ander wel weet wat jij nodig hebt. Misschien zou jij het ook wel fijn vinden als de buurvrouw iets terugdeed voor jou, als die vriendin haar agenda aanpaste aan jou in plaats van andersom. Durf je dat te benoemen voor jezelf, en erna voor de buurvrouw of die vriendin?
Dat vraagt lef, maar het helpt als jij weet wat voor jou belangrijk is. Wat zijn jouw waarden? Is dat bijvoorbeeld vrijheid? Dan weet je dat als je je agenda steeds moet aanpassen aan een vriendin, dat voor jou niet werkt. Wil je een goede balans werk/gezin, dan is een baas die op het einde van de dag nog een taak vraagt, niet handig. Bespreek je gevoel met de ander. Vertel wat je dwarszit. Hierdoor kan er verdieping ontstaan in de relatie en daar leren jullie beide van.”
“Soms is gunsten vragen bij de ander een gewoonte, en moet jij de gewoonte doorbreken”
Tips om een nee anders te verpakken
- Vind je ‘nee’ een te zwaar of moeilijk woord om te gebruiken? Probeer eens met ‘lastig’, dat is een verkapte nee. ‘Breng jij mij naar het ziekenhuis?’ ‘Goh, die dag, da’s lastig…’
- Andere makkelijkere zinnetjes zijn: ‘Het komt nu niet uit’, ‘laat me erover nadenken’ of ‘ik ben daar niet de juiste persoon voor’.
- Nog een liefdevolle afwijzing kan zijn: ‘Ik zal erover nadenken, maar probeer het alvast aan iemand anders te vragen, want ik weet niet of het mij lukt.’
Andere tips om makkelijk nee te zeggen
- Als iemand je belt of appt om iets te vragen, wacht dan twee dagen om te antwoorden. Ondertussen is de vraag waarschijnlijk al opgelost. Je zegt dan: ‘Jij stond nog op mijn lijstje, maar ik heb er nog geen tijd voor gehad.’
- Stel een alternatief voor. ‘Ik heb nu geen tijd om die taak erbij te nemen, maar volgende week dinsdag heb ik nog een gaatje en help ik je van harte.’
- Leg bij een nee niet uit waarom je het niet doet. Als je jezelf verdedigt, ondermijn je je zelfvertrouwen, en bovendien geef je de ander onderhandelingsruimte. Bij ‘Ik kan niet langer blijven, want ik moet mijn trein halen’, kan de ander argumenteren ‘Ik geef je wel een lift naar huis.’
- Komt een verzoek regelmatig terug, blijf dan vragen stellen. Je buurvrouw vraagt weer of jij een brood wilt meebrengen, dan vraag jij: ‘Hoe komt het dat jij zelf geen brood kunt halen? Is je fiets kapot? Kun je geen brood invriezen?’ Soms is gunsten vragen bij de ander een gewoonte, en moet jij de gewoonte doorbreken.
Lees ook:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!