Op 19 december start De Warmste Week van VRT opnieuw, met Hasselt als uitvalsbasis. Kansarmoede is dit jaar het centrale thema van de solidariteitsactie. Door acties te organiseren, plaatjes aan te vragen of deel te nemen aan een van de vijf Warmathons kunnen luisteraars en kijkers geld inzamelen voor 270 geselecteerde projecten. Wij strikten Kristel Verbeke, gezicht van het Eén-programma ‘Zorgen voor mama’ en ambassadrice van deze editie van ‘De Warmste Week’, voor een interview.

Dag Kristel, jij bent ongetwijfeld ongelofelijk blij met dit thema van De Warmste Week?

“Ja inderdaad! Ik ben heel blij met deze moedige keuze als centrale thema. Enerzijds omdat ik echt voel dat er iets verandert. Het individuele schuldmodel dat rond armoede en kansarmoede hangt, alsof kansarmoede een logisch gevolg is van je eigen slechte keuzes, wordt kleiner.

Dat merkten we al bij het meest recente seizoen van ‘Zorgen voor mama’. Kijkers noemen de mama’s moedig. Ze voelen diep respect voor hun strijdlust, voor hoe ze ondanks alles voor hun kinderen zorgen en met de coaches oplossingen zoeken.”

Complexer dan ‘zoek een job’

“Bij het eerste seizoen hadden we nog vaker opmerkingen als ‘zoek dan een job’ of ‘ze hebben allemaal een dure smartphone’. Mensen krijgen nu beetje bij beetje meer inzicht in de complexiteit en kunnen zich beter inleven in mensen in kansarmoede.

Anderzijds vind ik het hartverwarmend voor mama’s, kinderen, mensen in het algemeen die in kansarmoede leven. Ze krijgen een stem en voelen zich voor het eerst gezien. Dat is belangrijk, want bij kansarmoede hoort een bijzonder groot sociaal isolement. Mensen hebben heel hard het gevoel er niet bij te horen. Ik zal heel blij zijn als De Warmste Week dat verder kan doorbreken.”

Uitsluiting en menstruatiearmoede

Kun je nog eens uitleggen wat kansarmoede precies is?

“Zowel armoede als kansarmoede beginnen bij een gebrek aan middelen, aan geld. Maar kansarmoede vertakt zich in alle aspecten van je leven: je opleiding, je werk, je gezondheid, je vrije tijd… Alles wat voor iemand anders evident is, is dat niet voor mensen in kansarmoede. Ze missen letterlijk kansen.

“Zo zag ik in ‘Zorgen voor mama’ een kind dat de oefeningen op Bingel niet kon maken omdat ze thuis geen laptop hadden. Die oefeningen werden dan op papier afgedrukt en meegegeven. Maar dat is toch totaal niet hetzelfde. Kwam er dan een laptop, dan kon mama er niet mee aan de slag. Opnieuw: gemiste kansen en het bewijs dat een oplossing niet in één-twee-drie gevonden is.

Ook menstruatiearmoede is een heel tekenend beeld van kansarmoede. Wie er niet mee te maken heeft, kan zich ook niet voorstellen hoe het is om meerdere dagen per maand niet naar school, een hobby of vrienden te kunnen en daar smoesjes voor te moeten verzinnen. Maar hygiënische producten zijn voor veel jonge meisjes en vrouwen écht waanzinnig duur en ik ben blij dat we eindelijk, beetje bij beetje, dat taboe en sociaal isolement proberen te doorbreken.

Tot slot gaat kansarmoede gepaard met heel veel stress. De stress die jij en ik ervaren bij een deadline op het werk, is er voor gezinnen in kansarmoede 24 op 7. Komen we rond deze week? Welke facturen laten we nog even liggen? Zijn er op school kosten? Want 5 euro voor een paar nieuwe turnpantoffeltjes is voor veel mama’s écht de kost te veel.”

“Als ik zulke situaties zie bij de mama’s die ik volg, herinner ik me hoe ik als kind de post verstopte omdat ik wist hoeveel stress en hoge emoties de facturen veroorzaakten bij mijn ouders. Het stopt echt nooit voor mensen in kansarmoede.”

Een volle winkelkar of een verwarmd huis

Groeit het probleem van kansarmoede?

“Absoluut, cijfers laten nog even op zich wachten, maar Netwerk tegen Armoede, Unicef en experts zoals Wim Van Lancker (hoogleraar sociaal beleid aan KU Leuven) zijn unaniem: het gaat de verkeerde kant op. Door de hoge energiekost en zotte prijsstijgingen, worden voorbeelden nog schrijnender. We zien jonge ouders die niet voldoende luiers kunnen kopen voor kinderen. Gezinnen die moeten besparen op energie en daarom de aerosol voor hun zieke baby niet zo vaak kunnen gebruiken als de dokter voorschreef.”

“De alleenstaande mama die leeft van een ziekte-uitkering is voor veel mensen het beeld van kansarmoede. Maar meer en meer tweeverdieners die het tot voor kort nog redden, komen in schuldbemiddeling terecht. Het is voor veel gezinnen kiezen tussen een volle (gezonde) winkelkar en het warm hebben deze winter. Voor hen opnieuw: stress, stress, stress. De actie komt geen dag te vroeg.”

Meer middelen voor laagdrempelige projecten

Over kansarmoede wordt vaak gezegd dat het iets structureels is, dat niet met liefdadigheid op te lossen is. Hoe sta je daartegenover nu kansarmoede het thema is van dé liefdadigheidsactie van Vlaanderen?

“Het klopt dat er inderdaad iets structureels moet veranderen en daarom moet het op de agenda komen, met een draagvlak van de publieke opinie. Dat doet deze De Warmste Week meer dan iedere andere actie. Dus ik heb er goede hoop op dat er structureel iets gáát veranderen. Alleen vraagt dat heel veel tijd en geduld.

“Bij de kleine, lokale projecten van vzw’s wordt veel sneller gehandeld. Onderschat niet hoe dicht zij bij de mensen staan. Hun vrijwilligers kennen vaak de mensen in de wijk of aan de schoolpoort en zijn heel toegankelijk. Veel mensen in armoede kloppen sneller bij hen aan dan bij officiële instanties, die soms wel een ware jungle vormen. Die projecten maken het verschil, maar ze hebben natuurlijk middelen nodig om de laagdrempelige hulp te blijven bieden. Door De Warmste Week te steunen, help je dus wel degelijk mensen in kansarmoede.”

Wat hoop jij dat De Warmste Week gaat veranderen?

“Wat het beleid betreft, hoop ik vooral dat er gestart wordt bij kinderarmoede. Kinderen ondervinden armoede op hun eigen manier. Kansarme kinderen kunnen niet bij vriendjes gaan spelen of iemand thuis uitnodigen. Want dan moeten ze een cadeautje of hapjes en drankjes voorzien en die stress willen ze hun ouders vaak besparen.

Kinderen hebben ook een veilige thuis nodig in een verwarmd, kwalitatief huis. Daarnaast is kwaliteitsvol onderwijs met betaalbare voor- en naschoolse opvang de basis. Enkel zo kunnen mama’s én kinderen iets opbouwen. Ik verwacht zeker niet dat leerkrachten en zorgend personeel alles oplossen, maar zij hebben wel hét kapitaal van onze samenleving acht uur per dag in hun handen. Als één leerkracht in jou gelooft, kan dat een wereld van verschil maken, besef ik zelf maar al te goed.”

Weg met het taboe

“Tot slot hoop ik dat voor mensen in kansarmoede het taboe gaat wegsmelten. De drempel en het schaamtegevoel zijn nu heel groot en ik hoop dat mensen die het nodig hebben, nu hulp gaan vragen. Het durven zeggen aan je omgeving dat het niet lukt, betekent niet dat je een slechte mama bent of foute beslissingen neemt.

Ik wens dat ze dankzij De Warmste Week gaan beseffen: we zijn er ook voor jullie. Jullie zijn belangrijk genoeg en we willen dat er iets verandert.”

Heel veel succes met De Warmste Week!

De Warmste Week is de solidariteitsactie van VRT, die jaarlijks wordt georganiseerd in de week voor Kerst, van 19 t.e.m. 24 december.  Tijdens die week maken Ketnet, Eén, VRT MAX, Studio Brussel en MNM media vanuit Hasselt. Dit jaar is het thema kansarmoede.

Wie acties opzet, steunt de 270 projecten van De Warmste Week, via het DWW-fonds bij de Koning Boudewijnstichting. Om de projecten tegen kansarmoede te steunen kun je ook meedoen met de Warmathon. In verschillende steden verspreid over heel Vlaanderen en Brussel kun je lopen of stappen tijdens en voor De Warmste Week. Meer info: www.dewarmsteweek.be.

Ook interessant

• Leven met een label: Judith en Marieke vertellen hoe het is om te leven met autisme of ADHD
• Mijn verhaal: Sanne ontdekte pas op haar 31ste dat ze autisme heeft
• Mijn verhaal: Charlotte was opgelucht toen haar man de diagnose autisme kreeg

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!