Steeds meer vrouwen kiezen voor een vrij beroep

De laatste jaren worden steeds meer vrouwen zelfstandige. Maar hoe begin je daar nu aan? Deskundigen Veerle en Evy helpen je op weg.

Voor het zesde jaar op rij zijn er meer vrouwen dan mannen gestart in een vrij beroep, en dan vooral als logopedist, kinesist of psycholoog. Minder populair zijn jobs in de fiscale sector en de vastgoedsector. Maar hoe dan ook, het aantal vrouwelijke ondernemers blijft elk jaar stijgen, en daar kunnen we alleen maar blij om zijn.

Denk jij erover na om als zelfstandige aan de slag te gaan? Dan kunnen de tips van deskundigen Veerle en Evy je vast en zeker helpen.

7 vragen aan de ondernemersexperten

Veerle De Keulenaer en Evy Dehandtschutter zijn consulent ondernemerschap bij VDAB.

Kan iedereen zelfstandige worden?

“Om een eigen zaak of onderneming te starten, in welke sector dan ook, moet je momenteel bewijzen dat je kennis hebt van bedrijfsbeheer”, zegt Veerle De Keulenaer. “Dit kan door een specifieke opleiding bedrijfsbeheer te volgen, of door over de nodige ervaring of het juiste diploma te beschikken: een bachelor- of masterdiploma.”

Maar vanaf september 2018 is zelfs dat niet meer nodig: de Vlaamse regering heeft immers beslist dat zo’n basiskennis bedrijfsbeheer vanaf dan geen verplichting meer zal zijn voor wie wil starten als zelfstandige. Veerle De Keulenaer: “Enerzijds verlaagt die maatregel de drempel om te ondernemen. Je hoeft immers geen bijkomende opleiding meer te volgen of een bepaald diploma te hebben. Anderzijds blijft een basiskennis bedrijfsbeheer wél heel waardevol, want het is belangrijke bagage voor startende ondernemers. In veel gevallen raden we het dus nog steeds aan.”

Voor sommige beroepen zoals slager, kapper, schoonheidsspecialist of fietsenmaker moest je tot voor kort nog een attest van beroepsbekwaamheid hebben, maar ook deze zogenaamde ‘vestigingswet’ is sinds januari 2018 afgeschaft. Enkel wanneer je in de bouwsector aan de slag gaat, moet je het juiste diploma kunnen voorleggen.

Welke administratieve formaliteiten moet ik in orde brengen?

• Als je een zaak opstart, moet je een juridische vorm kiezen. Er zijn verschillende mogelijkheden: een eenmanszaak, een naamloze vennootschap (nv), een vennootschap onder firma (vof), een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (bvba)… Wat voor jou de beste keuze is, hangt af van verschillende criteria. Laat je adviseren door een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen of vraag advies aan een boekhouder.
• Vraag een ondernemingsnummer aan. Dat doe je door je in te schrijven in de Kruispuntdatabank van Ondernemingen (KBO) via een ondernemingsloket.
• Ben je btw-plichtig, dan moet je je ondernemingsnummer ook laten activeren als btw-nummer. Sommige beroepsactiviteiten zijn vrijgesteld van btw-plicht, bijvoorbeeld in de medische sector. Een volledige lijst vind je in artikel 44 van het btw-wetboek, of informeer bij een ondernemingsloket.
• Sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds om wettelijk in orde te zijn. Je kiest zelf bij welk verzekeringsfonds (Acerta, Xerius, Secures, Partena, Group S, Zenito…) je je aansluit. Als zelfstandige betaal je aan zo’n fonds per kwartaal sociale bijdragen. In ruil daarvoor krijg je sociale zekerheidsrechten, zoals moederschapsuitkering, terugbetaling van medische kosten bij ziekte en ongeval, een maandelijks pensioen wanneer je loopbaan eindigt… Hoe meer je verdient, hoe meer je zult betalen. Let wel op: als zelfstandige in bijberoep bouw je géén sociale rechten op, tenzij je minstens de minimumbijdrage van een zelfstandige in hoofdberoep betaalt.
• Open een zichtrekening voor je onderneming. Vermeld de naam van je bank en je rekeningnummer op alle facturen die je uitstuurt als zelfstandige.
• Breng je ziekenfonds op de hoogte van je nieuwe statuut als zelfstandige. Vraag nauwkeurig na welke diensten er in het basispakket van je ziekenfonds zitten, en sluit eventueel een bijkomende hospitalisatieverzekering af.
• Vraag de nodige vergunningen aan, bijvoorbeeld wanneer je een horecazaak opstart. Twijfels over wat wel of niet verplicht is? Voor elk beroep bestaat er wel een beroepsvereniging waar je terecht kunt voor informatie en advies.

Begin ik eerst in bijberoep, of ga ik meteen voor hoofdberoep?

Veel vrouwen die willen ondernemen, proberen het eerst als zelfstandige in bijberoep, blijkt uit cijfers van Unizo.

“Veel hangt af van wat je wilt doen en hoe je huidige situatie eruitziet”, zegt Veerle De Keulenaer. “Soms is het gezond om in kleine stapjes te gaan en in bijberoep te beginnen, bijvoorbeeld wanneer je alleenverdiener bent. In bijberoep moet je immers zeer weinig sociale bijdrage betalen. Heb je een partner die mee voor financiële zekerheid kan zorgen, dan kun je al meer risico’s nemen.”

Hoe dan ook, denk goed na voor je in hoofdberoep start, zegt Evy Dehandtschutter. “We krijgen soms mensen over de vloer die – vaak na een burn-out – op zoek zijn naar iets anders. Ze hebben een hobby of passie en zien daar een nieuwe job in. Ook al hecht je geen belang aan een hoog loon, je moet je boterham kunnen verdienen én je kosten kunnen betalen. Dan is het soms beter om eerst in bijberoep te starten.”

Kan ik zelfstandige worden als ik werkloos ben?

Dat kan. Ben je werkzoekende of werk je deeltijds, en voldoe je aan de nodige voorwaarden, dan kun je je bij de VDAB gratis laten begeleiden bij de opstart van je zaak. Een startersadviseur stippelt samen met jou een actieplan uit en begeleidt je tot aan de opstart van je zaak.

“Krijg je een werkloosheidsuitkering, dan kun je sinds anderhalf jaar ook gebruikmaken van de maatregel ‘Springplank naar zelfstandige’”, legt Veerle De Keulenaer uit. “Deze maatregel houdt in dat je een jaar lang een activiteit in bijberoep kunt uitoefenen zonder het recht op een werkloosheidsuitkering te verliezen. Na dat jaar kun je de overstap maken naar hoofdberoep, maar als je de sprong toch niet durft te wagen, blijf je je werkloosheidsuitkering behouden. Je moet dan wel je activiteit in bijberoep stopzetten. Op www.rva.be vind je aan welke voorwaarden je moet voldoen.”

Meer informatie over de gratis begeleiding? Bel naar 0800-30 700 (elke werkdag van 8u tot 19 u.) om een afspraak te maken voor een verkennend gesprek met een VDAB-bemiddelaar. Meer info op de website van VDAB.

Zal ik als zelfstandige meer of minder verdienen dan als werknemer?

“Een moeilijke vraag die van veel factoren afhankelijk is”, zegt Evy Dehandtschutter. “De ene onderneming is rendabeler dan de andere. Probeer vooral zo goed mogelijk in te schatten waar je aan begint. Doe op voorhand een haalbaarheidsstudie, ook wel ondernemingsplan of businessplan genoemd. Is er plaats op de markt voor je idee? Wat heb je nodig om je dienst of product te verkopen? Wat zou je maandelijks willen verdienen? Hoeveel inkomsten moet je binnen krijgen op jaarbasis?

Als zelfstandige moet je jezelf niet enkel een loon kunnen uitbetalen, je moet ook geld verdienen voor je pensioen, sociale bijdragen, mobiliteitskosten, hospitalisatieverzekering… Allemaal kosten die een werkgever vaak voor zijn werknemers betaalt, maar waar je als zelfstandige zelf voor instaat. In het begeleidingstraject bij VDAB besteden we daar veel aandacht aan. Kom je niet in aanmerking voor dit traject, stap dan eens naar een boekhouder die voor jou alles mee op een rijtje kan zetten.”

Heb ik kapitaal nodig om te kunnen starten?

Dat is heel afhankelijk van de sector waarin je wilt starten. Een copywriter bijvoorbeeld hoeft geen grote investeringen te doen: veel meer dan een computer en een bureautafel heeft hij niet nodig. Een eigen winkel of horecazaak vraagt wél een zeker startkapitaal. Je moet leveranciers kunnen betalen, een pand huren…

“Er bestaan verschillende formules waarmee je als startende zelfstandige voordelig geld kunt lenen, zoals de Startlening+”, zegt Evy Dehandtschutter. “Er bestaan ook microkredieten, kleine leningen van 500 tot 15.000 euro voor wie het moeilijk heeft om bij een gewone bank een lening aan te gaan. Heb je familie of vrienden die je zaak willen steunen, dan kan een winwinlening interessant zijn.”

Ook al heb je geen gigantisch startkapitaal nodig voor je zaak, je zorgt best dat je een buffer op je spaarrekening hebt staan. Een beetje reserve is niet slecht voor het geval je ziek wordt of je zaak niet zo goed draait als gehoopt.

Ben ik gemaakt om te ondernemen?

Er bestaat niet zoiets als ‘de zelfstandige’. Je kunt ondernemen op een manier die bij jou en je persoonlijkheid past, maar je beschikt toch best over enkele basiscompetenties.

“Doorzettingsvermogen is daar één van”, zegt Veerle De Keulenaer. “Als ondernemer moet je kunnen doorgaan, en bij tegenslagen niet bij de pakken blijven neerzitten. Je moet kunnen omgaan met risico’s en onzekere omstandigheden, en beschikt ook best over een gezonde portie vastberadenheid. Je moet beslissingen kunnen én durven nemen, ook wanneer niet iedereen het met je eens is. Daarnaast ben je best ook klantgericht, en kun je mensen enthousiast maken voor je idee. Je product of dienst mag nog zo goed zijn, je moet ook klanten kunnen werven én behouden.”

Geen geboren ondernemer, maar wél veel zin om te ondernemen? Je kunt je talenten altijd aanscherpen via coachingsessies, workshops en begeleide trajecten voor starters.

Online opzoekwerk

• Ben je werknemer en wil je de overstap maken naar zelfstandige? Steek dan zeker eens je licht op bij Go4Business, een individueel begeleidingstraject van Unizo, of ga naar een infosessie ‘Starten als zelfstandig ondernemer’.
• Zowat elk sociaal verzekeringsfonds heeft een speciale brochure of website voor startende ondernemers. Op www.ikwilstarten.be bijvoorbeeld, een initiatief van Acerta, kun je een stappenplan vol startertips opvragen.
• Op de website van het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen, vind je alle informatie over de steun (advies, coaching, subsidies en financiering) die je als ondernemer kunt krijgen.
• ‘Maak werk van je zaak’ is een project van Syntra, VDAB en ESF (Europees Sociaal Fonds) dat werkzoekenden of deeltijds werkenden wil helpen met de opstart van een eigen zaak.

Tekst: Lien Lammar – Coverbeeld: Getty Images

Nog meer lezen doe je hier:

• Eerlijk ondernemen: een kijkje achter de schermen bij Mayown
• Mijn verhaal: Frouke kreeg een bore-out
• Inspirerend: Jonge vrouw (26) met syndroom van Down start eigen koekjesbedrijf

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!