Wat is ‘spoofing’? En hoe kun je het herkennen?

Via e-mail, sms of telefoon: je moet ogen op je rug hebben als je alert wilt zijn voor oplichters en phishing. Maar ken je het fenomeen ‘spoofing’ al? Dat is een vorm van oplichting waarbij de dader een valse identiteit aanneemt. Wij zetten de belangrijkste zaken op een rijtje!

Wat is ‘spoofing’?

Spoofing is een vorm van fraude waarbij de dader een valse identiteit aanneemt. De oplichter doet zich bijvoorbeeld voor als jouw bank, of zelfs als een familielid. Op die manier probeert die achter je persoonlijke gegevens of geheime bankcodes te komen en je bankrekening te plunderen.

Om je een idee te geven: in 2021 verdienden online oplichters zo’n 25 miljoen euro, onder andere via phishing. Maar er is ook iets positiever nieuws. Vorig jaar kon Safeonweb meer dan 650.000 verdachte links opsporen en blokkeren, dankzij de zes miljoen meldingen van oplettende burgers. Safeonweb controleert verdachte mailtjes en links, om ze indien nodig te blokkeren. Zo proberen ze fenomenen als phishing en spoofing zoveel mogelijk uit te schakelen.

Er zijn verschillende soorten spoofing: bijvoorbeeld via e-mail, een website of de telefoon.

Spoofing via e-mail

Bij e-mailspoofing ontvang je een mail die van een bekende afzender lijkt te komen, maar niet door die afzender werd verstuurd. De phishingmail kan er behoorlijk echt uitzien. Vaak bevat die een link naar een valse website, waar je gevraagd wordt om geheime codes in te vullen. Klik nooit zomaar op die link. Heb je er toch per ongeluk op geklikt? Vul dan nooit zomaar je gegevens in! Je geheime codes worden doorgespeeld naar oplichters die zo je bankrekening leegroven.

Kreeg je een mail van je bank en twijfel je eraan of die wel echt is? Bel je bank op en vraag ernaar. In dat geval ben je beter 100% zeker. Sinds deze maand zijn trouwens alle banken in ons land elke dag bereikbaar voor slachtoffers van phishing, ook in het weekend. De klantendiensten staan voortaan 24 uur per dag, zeven op zeven paraat om je vragen te beantwoorden.

Spoofing via de telefoon

Ook via de telefoon proberen oplichters achter je persoonlijke gegevens te komen. Opnieuw doen ze zich bijvoorbeeld voor als jouw bank. Het telefoonnummer kan zelfs exact hetzelfde zijn als dat van jouw bank. Maar let op: een bank zal nooit naar je persoonlijke codes vragen via de telefoon. Jouw bank zal je ook nooit opbellen met de vraag om geld over te schrijven. Ga hier dus niet op in.

Zo herken je een verdacht mailtje of telefoontje

Ontvang je een verdacht mailtje of telefoontje? Stel jezelf dan de volgende vragen:

1. Is het onverwacht? Is er geen aanleiding voor deze oproep? Kocht je bijvoorbeeld niets, deed je niet mee aan een wedstrijd, …?
2. Komt de boodschap dringend of zelfs dwingend over? Denk even rustig na: kreeg je echt een eerste waarschuwing? Ken je die ‘vriend in nood’ echt?
3. Ken je de afzender? Bevat het e-mailadres spelfouten? Fraudeurs gebruiken vaak een e-mailadres dat met slechts enkele letters verschil op het echte lijkt.
4. Vind je de vraag vreemd? Een bank of andere officiële instantie zal nooit via e-mail, sms of telefoon naar je persoonlijke codes of gegevens vragen.
5. Bevat de e-mail een link waarop je moet klikken of een QR-code die je moet scannen? Dat is een belangrijk alarmsignaal. Vraag je ook af naar waar de link waarop je moet klikken leidt. Zweef met je muis over de link, zo verschijnt de URL. Ziet die URL er vreemd uit?
   Bijvoorbeeld: bij safeonweb.be/tips is het domein van de website safeonweb. Maar bij de link safeonweb.tips.be/safeonweb is ‘tips’ onderdeel van het domein. Je zult dus naar een andere website worden geleid.
6. Spreekt de afzender jou persoonlijk aan? Algemene en vage aansprekingen, of zelfs je e-mailadres als aanspreking, kunnen wijzen op een frauduleuze mail.
7. Spot je veel taalfouten in het bericht? Ook dat is typerend voor een verdacht mailtje.
8. Zit het bericht in je spam/junk-folder? Wees dan extra voorzichtig. Waarschuw anderen door het bericht als spam te rapporteren.
9. Probeert iemand je nieuwsgierig te maken? Laat je niet vangen. Fraudeurs spelen namelijk in op de actualiteit en op thema’s die ons interesseren, zoals bijvoorbeeld de energiecrisis. Nog populaire onderwerpen: alles wat te maken heeft met belastingen of pensioenen, maar ook berichten die van pakjesdiensten of de politie lijken te komen.

Wat als je je toch laat vangen?

Het kan iedereen overkomen, in de val lopen van oplichters. Gaf je je geheime codes door? Volg dan volgend stappenplan:

1. Blokkeer meteen je bankrekening. Dat doe je door Card Stop te bellen op 078 170 170.
2. Contacteer ook zo snel mogelijk je bank. Het telefoonnummer van je bank vind je terug op hun website.
3. Doe aangifte bij de politie. Verdachte berichten kun je ook aangeven bij Safeonweb door een mailtje te sturen naar verdacht@safeonweb.be.
4. Gaf je naast je bankcodes nog andere persoonlijke info door, zoals wachtwoorden? Verander ze dan allemaal. Zo hebben de oplichters geen toegang meer tot je profielen.

Bronnen: Safeonweb, Febelfin, Vlaanderen.be, Radio 2, vrt nws

Lees ook:

• Online daten op je vijftigste: onze redactrice testte het uit
• Openhartig: Mieke werd twee keer opgelicht door een internetliefde
• Waarom weet internet alles over mij? 5 vragen over hoe we onze privacy kunnen beschermen

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!