Conflict in je relatie? De kunst van ‘goed’ ruziemaken
De cijfers liegen niet: heel wat relaties eindigen in een breuk. En zelfs in de mooiste, langdurige relaties zijn er weleens conflicten. Is dat nu echt zo’n probleem? Of is een potje goed ruziemaken net gezond? Wij legden ons oor te luisteren bij enkele experten.
Bij een niet wetenschappelijke rondvraag (lees: tijdens een gesprek op een gezellige vriendinnenavond) is iedereen het er roerend over eens: “Natuurlijk maken we soms ruzie met onze partner”, klinkt het. Anekdotes over té veel samen zijn tijdens corona, frustraties over vuilniszakken of een rommelig aanrecht en de ergernis rond schoonfamilie vliegen in het rond. Het mag duidelijk zijn: hier bestaat een relatie zonder ruzie alleszins niet.
“In intieme relaties zijn conflicten onontkoombaar”, zegt geluksexpert en auteur Leo Bormans in zijn boek ‘Van Harte – 100 sleutels voor een liefdevol leven’. “Daarom is het van groot belang hoe we op conflictsituaties reageren en hoe we in deze situaties met onze emoties omgaan”, vult hij aan.
Er is zeker niet meteen reden tot paniek. “We zien conflicten doorgaans als iets negatiefs, wat we maar beter kunnen vermijden. Veel onderzoekers hebben echter ontdekt dat een zekere mate van conflict functioneel kan zijn. Stel je eens voor dat je een relatie hebt waarin je het over alles eens bent, dat kan saai en voorspelbaar worden. Meestal willen we in het gewone leven soms verschillend zijn. Op die manier kunnen we ideeën uittesten, uitgedaagd worden en iets nieuws van elkaar leren.”
Iedere ruzie gaat over veiligheid en gehoord worden
Goed ruziën, kan dat?
Of ruziemaken nuttig is, vindt Lieven Migerode (klinisch psycholoog, relatietherapeut en auteur van ‘Ik zie u graag’) geen eenvoudige vraag. “Praten over ergernissen is noodzakelijk. Het is daarom altijd beter om emoties of ongenoegen uit te spreken vooraleer er een conflict ontstaat. Tijdens een ruzie ‘braken’ we er alles uit en zijn we vaak te hard. Enerzijds kwetst dat mensen, anderzijds zijn we geneigd ons af te sluiten en niet meer te luisteren als er met verwijten gegooid wordt. Het is net als bij kinderen: als je tegen hen roept, bedekken ze hun oren.”
“Toch is er ook iets zinvols aan ruzie maken. Als emoties opstapelen, komt het tot een uitbarsting. Op dat moment wordt op z’n minst het stilzwijgen doorbroken: de stilte die anders uit liefde, angst of voorzichtigheid wordt vastgehouden. Soms worden we gedwongen om ruzie te maken omdat spreken niet meer lukt.”
Els (38) herkent zich goed in de situatie. “Als Koen iets doet wat me ergert, zwijg ik vaak om hem niet te kwetsen of geen conflict uit te lokken. Dat kan gaan om heel kleine dingen: de afwas die op het aanrecht blijft staan of het feit dat hij zijn ondergoed en sokken steeds naast het bed gooit. Op een gegeven moment frustreert het me zo hard dat ik sta te schreeuwen om een stom paar sokken. Hij vindt dan dat ik overdrijf. Ik begin nog harder te schreeuwen en voor ik het goed en wel besef, staan we te roepen tegen elkaar. Achteraf schaam ik mezelf.”
Een heel logische reactie, vindt Lieven Migerode. “Er treedt een vicieuze cirkel op. Omdat Els niet durft te praten, stapelen emoties zich op. Als ze roept, treedt Koens verdedigingsmechanisme in werking. Automatisch wordt hij angstig en luistert hij minder goed. Hij voelt zich aangevallen en zegt dat Els overdrijft. Maar dat maakt Els op haar beurt natuurlijk nog bozer. Voor je het weet ontstaat er een heuse kettingreactie.“
Soms worden we gedwongen om ruzie te maken omdat spreken niet meer lukt. Ruziemaken is in dat geval beter, maar spreken is nog altijd goud
Waarom ruziën we?
Dit voorbeeld van de kousen en het ondergoed is klein. Els zegt achteraf sorry en beseft dat ze te fel heeft gereageerd. Koen belooft de wasmand te gebruiken. Ze luisteren naar elkaar en daarmee is de kous af.
Maar soms zijn het ook moeilijkere onderwerpen. Liv (27) maakt ruzie met Brent als hij uitgaat en (in haar ogen) te veel met andere vrouwen flirt. “Ik word daar zo kwaad van, als ik die meisjes rond hem zie hangen. Ik besef dat ik jaloers ben, maar ik heb op zo’n moment het gevoel dat mijn grenzen niet gerespecteerd worden”, zegt ze. “Ik word er zo verdrietig en onzeker van.”
‘Zie je mij nog graag?’
“Een ander voorbeeld, maar eigenlijk gebeurt hier exact hetzelfde”, vertelt Lieven. “Zowel in het geval van die kousen als in het geval van het flirtgedrag gaat het onderliggend over iemand die zich niet gezien of gehoord voelt of angstig is. ‘Ben je er nog voor mij?’, ‘Kan ik op je vertrouwen?’, ‘Vind je mij goed genoeg?’ Dat zijn eigenlijk zo goed als alle onderwerpen waarover ruzies gaan. Het komt steeds neer op dit: ‘ik weet dat je iets doet met goede bedoelingen, maar je doet me pijn’. Het is belangrijk dat mee te delen, want anders kun je geen rekening houden met elkaar. En dat is toch wat je wilt in relaties: elkaar koesteren en rekening houden met elkaar.”
Reptielenbrein
Ook relatietherapeut Vanessa Muyldermans herkent dezelfde patronen in haar praktijk. Tijdens een ruzie schiet ons reptielenbrein in actie, hetzelfde stuk van het brein dat reageert als we in een gevaarlijke situatie zitten. Dat maakt dat we niet meer rationeel denken, maar emoties vooropzetten. Hoe we reageren is verschillend: de een schiet in actie en begint misschien te roepen of zelfs fysiek te worden, terwijl de ander misschien wegrent of zichzelf afsluit. Maar luisteren wordt moeilijk.”
Toch gelooft ze in het nut van ruziemaken. “Eigenlijk laat je merken dat je niet onverschillig bent. Je vindt het belangrijk om dingen te bespreken. Een goed gesprek daarna doet wonderen.”
Fundamentele keuzes
Hoewel het flirten al voor frustratie zorgt, is het voor Wim (36) nog moeilijker. Hij is dolverliefd op Lotte, maar terwijl hij een grote kinderwens heeft, voelt zij zich totaal niet klaar voor kinderen en weet ze zelfs niet of ze er überhaupt ooit wil.
“Dit is een fundamenteel thema dat veel moeilijker op te lossen is”, vertelt Lieven Migerode. “Je kunt moeilijk een half kindje nemen of afspreken dat je het maar houdt tot het vijftien is. In zo’n situatie zijn er twee opties: de knoop doorhakken en uit elkaar gaan of een van de twee leert leven met de pijn.
Het aantal fundamentele levensvragen is gestegen. Je ziet dat ook als pakweg een van de partners naar New York wil verhuizen voor het werk. Dit is geen koppelprobleem, maar een generatieprobleem. De keuzemogelijkheden zijn legio. Vroeger had je de optie niet om naar New York te gaan, dus het probleem deed zich niet voor. En als we nog wat verder teruggaan in de tijd was er geen anticonceptie: de keuze bestond uit geen seks of kinderen. Het was gemakkelijker.”
Waarover ruziën we?
Vanessa Muyldermans ziet in haar praktijk veel terugkerende thema’s. “Verbouwingen, geld, ontslagen en opvoedingskwesties zorgen onder andere regelmatig voor conflict. Enerzijds is dat omdat het onderwerpen zijn waarmee je dagelijks geconfronteerd wordt, anderzijds zijn dat de levensgebeurtenissen die in het meest actieve deel van ons leven plaatsvinden. Logisch dat net deze vaak aan bod komen. Zelfs de meest banale dingen als de keuze tussen groen of blauw behangpapier komen eigenlijk meestal neer op ‘ik wil dat je mij hoort, ziet en respecteert.'”
Wanneer wordt ruzie dan gevaarlijk voor een relatie?
“Als je nauw samenleeft met iemand, kan het niet anders dan dat die je soms kwetst of teleurstelt”, zegt Lieven Migerode. “Meestal gebeurt dat met goede bedoelingen. Het wordt echter gevaarlijk als de een twijfelt aan de goede bedoelingen van de ander, dat kan als er veel kwetsende dingen gezegd worden of als een ruzie te lang blijft hangen. Het gaat dan niet meer om de kousen of om het flirten, maar om de fond van de relatie: ‘wil je eigenlijk nog wel bij mij zijn, hoor je mij nog en vind je mij nog goed genoeg?’ Als die angst optreedt, wordt het veel moeilijker.”
Herkenbaar voor Vanessa Muyldermans. “Vooraleer je een goed gesprek kunt hebben, is het belangrijk eerst terug rustig te worden. Daarnaast moet iedere partner kunnen en durven spreken, en moet die gehoord worden. Het is niet goed als een van de partijen zichzelf niet meer durft te uiten uit angst voor conflict. Of het vormt een risico voor de relatie wanneer mensen zich in bochten wringen om de ander te pleasen en daarom zichzelf niet meer kunnen zijn.“
Liefde is als een moestuintje: je moet het water, liefde en voeding geven
Ruzies voorkomen?
Zowel Els als Liv van hierboven in het artikel nemen zichzelf telkens voor om zichzelf niet meer op te jagen en steeds rustig te blijven. Maar waarom is het zo moeilijk? “Als koppels bij mij in de praktijk komen en zeggen dat ze elkaar pijn doen tijdens het ruziemaken en daarmee willen stoppen, maar niet kunnen, zeg ik altijd dat het mooi is. Ze vinden hun relatie belangrijk genoeg om eraan te werken”, klinkt het bij Lieven Migerode. “Therapie kan zeker helpen, en liever vroeg dan laat. Die kan helpen om rustig te communiceren. Er is binnen de relatie nood aan een veilige haven en goede gesprekken.“
Het komt erop neer een veilig klimaat te creëren waarin iedere partner zich gehoord voelt. “Eigenlijk is de essentie eenvoudig: er zíjn voor de ander wanneer die dat nodig heeft“, leg Lieven uit. “Als mens zullen we bij gevaar of dreiging als eerste reactie dicht bij de ander kruipen. We zitten biologisch zo in elkaar. In dat opzicht is een goede relatie echt een meerwaarde in je leven. Door thuis je hart te kunnen luchten, kun je weer de wijde wereld in. Je kunt het weer aan. Daarom is het zo belangrijk dat je op elkaar kunt rekenen. Dat impliceert twee dingen: je moet bereid zijn om je kwetsbaar op te stellen en je moet bereid zijn om te luisteren. Sommige mensen kunnen dat van nature ongelofelijk goed, anderen zijn als kind gekwetst thuis of kregen nooit het goede voorbeeld en vinden het veel moeilijker om al hun bezorgdheden, verdriet of twijfels open op tafel te gooien.”
De liefde koesteren
Die veilige haven lijkt geen eenvoudige zaak: het aantal relatiebreuken stijgt, heel wat mensen zijn ongewenst single. “Dat heeft ook een maatschappelijke reden”, aldus Lieven. “We willen steeds meer en beter, we streven naar perfectie. En de kans dat jouw partner de allerleukste persoon op aarde is, is nihil. Soms moeten we ook leren om tevreden te zijn. De liefde die je vindt, is dan het schoonste wat er is. Je bent dan echt een geluksvogel. Dat moet je koesteren door tijd te maken voor elkaar en elkaar de nodige aandacht te geven. Liefde is als een moestuintje: je moet het water en liefde geven, en voeding. En als je dan toch eens ruziemaakt, is het goed om te zeggen: ‘sorry sjoeke, er zat wel iets in wat ik zei, maar ik heb me verkeerd uitgedrukt.'”
6 tips voor gezond ruziemaken volgens Vanessa Muyldermans
1. Geef aan dat je het even wilt laten rusten
Het is goed om even afstand te nemen als je te boos bent en op ontploffen staat. Het is echter wel belangrijk dat even te laten weten aan je partner. Je rent niet weg van het conflict, maar wilt eerst even tot rust komen. Spreek alvast af dat je het gesprek zeker zult verderzetten en wees daarbij zo concreet mogelijk: spreek een uur af.
2. Kom tot rust
Kun je je de ruzie nog niet opnieuw voor de geest halen zonder dat je er terug heel boos van wordt? Dan is het nog geen tijd om het gesprek weer aan te gaan. Sommige koppels lachen eens als ze te boos worden en kunnen snel weer praten, anderen moeten echt even rust en afstand nemen of er zelfs een nacht rustig over slapen.
3. Doe aan zelfreflectie
Zoek uit wat de onderliggende reden is van de ruzie. Zelfs de meest banale ruzies – de kleur van het behang bijvoorbeeld – hebben vaak een onderliggende reden: ‘Ik wil mij gehoord voelen’ of ‘ik wil dat er rekening gehouden wordt met mij’. Het is belangrijk om onder de oppervlakte te kijken wat er speelt.
4. Denk na over de inhoudelijke kwestie
Naast dat onderliggende is er soms ook een inhoudelijke kwestie te bespreken. Dat is zo bij opvoedingskwesties bijvoorbeeld, je wilt immers allebei het beste voor je kind. In dit geval is het wel belangrijk goed na te denken over een compromis en te bepalen waar je grens ligt.
5. Neem het gesprek altijd terug op
Of het nu gaat om iets banaals of toch een inhoudelijke kwestie: ga steeds het gesprek aan als er een conflict is geweest. Dat kan een kort gesprek zijn als je allebei tot rust bent gekomen. Zeggen dat je moe en overspannen was en dat je overgereageerd hebt, kan al voldoende zijn.
6. Luister en heb begrip
Je hoeft het niet noodzakelijk eens te zijn met elkaar, maar je moet wel allebei luisteren naar elkaar. Je geeft elkaar tijd en ruimte om te vertellen wat jullie zo overstuur gemaakt heeft: ‘Wat is jouw mening en gevoel?’, ook al is dat niet gemakkelijk om te horen. Dat maakt dat je jezelf kwetsbaar moet opstellen. Dat is een belangrijke sleutel.
MEER EXPERTEN AAN HET WOORD OVER RELATIES:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!