Help, een scheiding: met deze tips maak je het je kinderen iets makkelijker

Een op de vijf kinderen in ons land heeft gescheiden ouders. Dat een scheiding anno 2020 zo ‘ingeburgerd’ is, wil echter niet zeggen dat ouders en kinderen die er een doormaken daar niet onder lijden. Sterker nog: een scheiding is voor beide partijen waarschijnlijk een van de meest ingrijpende gebeurtenissen uit hun leven. Met deze tips maak je het voor jezelf én voor je kinderen misschien iets makkelijker.

1 op 5 kinderen

“Het klopt dat ‘gescheiden ouders hebben’ iets is dat door de jaren heen steeds vaker voorkomt”, zo zeggen Mariska Klein Velderman en Fieke Pannebakker, auteurs van het boek ‘Als je ouders uit elkaar gaan. Werkboek voor jongeren met ouders in scheiding‘. “Terwijl een scheiding in de jaren zeventig van de vorige eeuw nog tamelijk ongebruikelijk was, krijgt vandaag maar liefst een op de vijf kinderen in België of Nederland ooit te maken met de scheiding van zijn of haar ouders.”

Die ruime hoeveelheid en ook de mate waarin een scheiding vandaag maatschappelijk is ingeburgerd als een ‘vrij normaal fenomeen‘, kan er al eens voor zorgen dat er door de omgeving vrij licht over wordt gegaan, maar dat dus niet terecht.

Ingrijpende gebeurtenis

Klein Velderman en Pannebakker: “Een scheiding is en blijft een van de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven, zowel voor de ouders zelf als voor de kinderen. En dat verandert jammer genoeg niet door het feit dat het veel voorkomt. Wanneer een koppel uit elkaar gaat, dan betekent dat zowel voor beide partners als voor de kinderen altijd een ervaring van verlies: het verlies van een bepaald soort relatie of in elk geval van de situatie zoals deze altijd al was. En dat verlies moet verwerkt worden. Dat doet ieder op z’n eigen manier en op z’n eigen tempo, maar één ding is zeker: veel gevoelens en emotionele ‘hobbels en beren op de weg’ komen daar zeker bij kijken.”

Onvoorwaardelijke liefde?

Wat er bij kinderen emotioneel gezien misschien het meest inhakt bij een scheiding, is dat ze – meestal voor eerste keer – geconfronteerd worden met het feit dat liefde níét altijd onvoorwaardelijk en ‘voor altijd’ is. “Kinderen zien dat de ene ouder plots kan stoppen met ‘het houden van’ de andere ouder. Dit kan ervoor zorgen dat ze zich in eerste instantie wat anders gaan verhouden naar de veiligheid en het warme nest dat een gezin normaal behoort te bieden. Kinderen kunnen die stop op de liefde naar de andere ouder toe, ook overzetten op zichzelf: als de ouders kunnen stoppen met houden van elkaar, kunnen ze dan ook stoppen met houden van mij?”

Tips voor ouders

Stel je kind gerust

Het is van cruciaal belang dat je kind geruststelt en dat je – meer dan ooit – laat zien dat je hem of haar onvoorwaardelijk graag ziet.

Maak van je kind geen ‘boodschapper’

Maak zo min mogelijk ruzie in het bijzijn van de kinderen, laat staan dat ze er een deel van gaan uitmaken. Kinderen zijn geen boodschappers die informatie van de ene ouder naar de andere moeten overbrengen. Spreek op een ander moment af met je ex-partner om bepaalde zaken uit te klaren of te bespreken.

Sleur je kind niet mee in je verdriet

Kinderen zijn sowieso al erg loyaal naar een ouder toe. Als ze zien dat een van beide – of beiden – emotioneel zwaar lijden, zal dat het hele proces voor je kind niet alleen veel zwaarder maken, het kind zal misschien ook niet voldoende ruimte durven maken voor zijn eigen verdriet of verwerking, want mama of papa zien immers al zwaar af.”

Laat je kind vooral kind zijn

Een kind moet zich niet bezighouden met allerhande uurschema’s, de financiële beslommeringen van een alleenstaande ouder of de afwisseling tussen twee verblijfplaatsen. Laat je kind vooral kind zijn.”

Creëer een warme, stabiele thuis

Zorg voor een warme en liefdevolle thuis, met een degelijke portie stabiliteit. Behoud daarom de huiselijke regeltjes zoals voor de scheiding. Na een scheiding verandert er immers zoveel: nieuw huis, een nieuwe omgeving, misschien een nieuwe partner van mama of papa,… Dat is – zeker voor een kind – erg veel ineens.”

Nog meer tips voor scheidende ouders met kinderen: 

• Ondersteun je kind om zijn/haar gevoelens te uiten
• Ga kinderen niet verwennen, maar doe gewoon dingen samen
• Wees alert op de signalen die je kind geeft
• Zorg ook goed voor jezelf (want: jij kunt er veel beter voor je kind zijn, als je zelf ook minder gespannen bent of ergens anders je zorgen kunt delen)

Tips voor kinderen

Ook voor kinderen zijn er enkele ‘handvaten’ die hen kunnen helpen om de scheiding van hun ouders emotioneel te verteren:

• Praat over je gevoelens. “Er zijn in België en Nederland zoveel kinderen met gescheiden ouders, en toch wordt er over dat thema nog zo weinig gesproken. Daardoor hebben veel kinderen en jongeren regelmatig niet door dat ze écht niet alleen zijn met hun gevoelens en problemen. Zoek in de klas of elders gerust naar gelijkgestemde zielen, want die zijn er zeker.
• Praat je niet graag, probeer dan eens om dingen op te schrijven in een dagboek of te tekenen bijvoorbeeld. Om jongeren te helpen in hun zoektocht naar een geschikte vorm van expressie, richtten Klein Velderman en Pannebakker ook groepsprogramma’s in. Deze worden vooral door jonge kinderen gebruikt. Hierin leren ze ruimte maken voor hun gevoelens en probleemoplossend denken.
• Geef het de tijd: ook al voel je je in het begin rotslecht, en denk je dat het niet overgaat, de meeste kinderen voelen zich na verloop van tijd al heel wat beter.
• Maak eventueel gebruik van een werkboek als ‘Als je ouders uit elkaar gaan’ of neem deel aan een buddy-programma van bijvoorbeeld Villa Pinedo of een steungroep speciaal opgericht rond dit thema, want: erover praten met gelijkgestemden helpt.
• Vergeet nooit: je bent niet alleen!

Voor meer tips & tricks of gewoon meer info over scheiden met kinderen, lees zeker ‘Als je ouders uit elkaar gaan. Werkboek voor jongeren met ouders in scheiding’ – 9789057125270 – 192 p. – € 21,95 – Uitgeverij Nieuwezijds & EPO distributie. 

Lees ook:

• Nog niet klaar voor school? Blijf dan nog maar even bij mama: de zin en onzin van ‘unschooling’ 
• Co-ouderschap: getuigenissen van gescheiden mama’s, papa’s én plusouders 
• Zo houdt je kind zich (meestal) aan de regels