Op de speelplaats van Daltonschool De TalenTuin in Lummen klinkt het spel van de kinderen soms Engels, en dat gebeurt heel spontaan. De school zet namelijk in op het spelenderwijs leren van een vreemde taal. Van in de kleuterklas komen de kinderen in contact met Frans en Engels. “Het is heel laagdrempelig, maar de kinderen vinden het superleuk en je ziet ze elke dag groeien”, zeggen directeur Cindy Willems en leerkracht lager onderwijs Raïsa Fory.
Spelenderwijs een vreemde taal leren
Jullie focussen op het spelenderwijs leren van een nieuwe taal, hoe pakken jullie het aan?
Cindy Willems: “Het is inderdaad heel laagdrempelig, want wij starten al in de kleuterklas. Bij de allerjongsten gaat het om talensensibilisering, met andere oren luisteren naar verschillende culturen en talen. Vanaf de tweede kleuterklas krijgen ze -afwisselend – twee uur Frans of Engels per week. Het gaat natuurlijk niet om een échte les Frans of Engels, maar om een initiatie, vaak ingebed in verhaaltjes, drama of muzische vorming.”
Raïsa Fory: “De Muizen en Poezen, dat zijn de allerkleinsten, starten bijvoorbeeld elke dag met een liedje in het Frans. We werken elke maand met een thema, dat voor de hele school hetzelfde is. Doorheen de jaren komen die thema’s terug, en dan zie je goed dat er bij de oudere kinderen meer woordenschat bijkomt. Leren ze in de kleuterklas bijvoorbeeld drie kleuren, dan gaat het een paar jaar later om acht of tien kleuren.”
Soms horen we de kinderen heel spontaan hun spel in het Engels spelen. Dat is heel mooi om te zien!
Cindy: “We leren hen niet schrijven, ze krijgen geen grammaticales en alles is mondeling. Het is speels, heel laagdrempelig en het wordt ook niet geëvalueerd, maar het krijgt wel een plekje op het rapport onder de noemer ‘muzische vorming’. Maar je ziet de kinderen groeien! We geloven er echt in dat dit zoveel kansen biedt en de kinderen vinden het ook leuk.”
Raïsa: “Dat zie je ook op de speelplaats, waar de kinderen soms hun spel in het Engels spelen. Dat is nooit door ons opgelegd, dat gebeurt spontaan en dat vinden we heel knap om te zien.”
Vinden ze Engels niet cooler dan Frans?
Raïsa: “Neen, daar merken we eigenlijk niets van. Engels vinden ze natuurlijk wel leuk, maar we hebben ook heel wat tweetalige kinderen hier op school die perfect Frans spreken. Uiteraard vinden de klasgenootjes het fijn om die taal ook te leren en als het even niet lukt op die tweetalige kinderen terug te vallen. Die laatsten voelen zich dan ook gezien en dat is goed voor de groepssfeer.”
Cindy: “We merken wel dat de kinderen de Engelse taal makkelijker vinden omdat die taal dichter bij hun leefwereld staat. Tegenwoordig kijken ze niet alleen films en series in het Engels, maar krijgen ze ook via de tablet of de smartphone al heel vroeg input in het Engels.”
Een hele les in een vreemde taal
Hoe verloopt het in het lager onderwijs?
Cindy: “We zijn grote voorstanders van CLIL, of Content and Language Integrated Learning. Hierbij geef je de eigenlijke les, ook de instructie in een vreemde taal. Jammer genoeg is het niet toegestaan om dit in het basisonderwijs toe te passen.
Een hele les in een vreemde taal geven is ook voor de leerkracht speciaal. Het is vooral een kwestie van durven en weten dat fouten maken niet erg is.
Gelukkig konden we twee jaar lang deelnemen aan een pilootproject van de UCLL hogeschool en hebben we in het kader hiervan kunnen proeven van deze vorm van lesgeven. Raïsa heeft de maaltafels in het Frans gegeven, collega Joke koos bijvoorbeeld voor een geschiedenisles in het Frans. De UCLL stond ons die hele periode met raad en daad bij en we hebben er zelf ook lessen gevolgd.”
Raïsa: “Ook voor de leerkrachten was het best speciaal om een volledige les in een andere taal te geven. Gelukkig werden we heel goed begeleid. Het is vaak een kwestie van durven en weten dat fouten maken niet erg is. Dat laatste vond ik wel moeilijk als leerkracht, zeker als de tweetalige kinderen in de klas je verbeteren (lacht). Maar je moet de knop omdraaien en het als een positief iets zien. Samenwerking is trouwens een belangrijke pijler van onze Daltonschool. Alleen door samen te werken kunnen we dit verhaal laten slagen. “
We hebben tijdens een workshop zelf een les in een vreemde taal gehad. Eigenlijk kenden we na een half uur al de belangrijkste termen, en dan te bedenken dat het voor kinderen nog makkelijker is.
Cindy: “We beseffen natuurlijk dat zo’n les volledig in het Frans best heftig is voor de kinderen, maar ook voor de leerkrachten. Om zelf te ondervinden hoe het project werkt hebben we op de UCLL tijdens een workshop een half uur les gekregen over volumemeting in het Zweeds. We stonden er zelf van verbaasd, maar eigenlijk kenden we na een half uur al de belangrijkste termen die in de les naar voren kwamen. Dat gaat immens snel, en dan te bedenken dat het voor een kind nog makkelijker is.
We vinden het jammer dat volledige lessen in een andere taal aanbieden buiten het project niet kan, maar hopen dat het in de toekomst wel mogelijk zal zijn. Op die manier laat je zoveel kansen liggen! We willen onze kinderen toch een goed gevulde rugzak meegeven zodat ze sterk staan in onze maatschappij waarin meertaligheid zo belangrijk wordt?”
Kiezen de ouders bewust voor jullie specifieke aanpak?
Raïsa: “Vroeger werd er minder bij stilgestaan, maar nu zie je dat de ouders die meertaligheid ook écht belangrijk vinden. Ze sturen hun kind bijvoorbeeld naar onze taalkampjes die we hier op school organiseren samen met Fravool. Ouders kiezen heel bewust kiest voor meertaligheid en onze visie.”
Cindy: “We vinden het wel belangrijk om de ouders juist te informeren en hen bij zoveel mogelijk aspecten te betrekken. Je hebt natuurlijk altijd mensen die bang zijn dat de kennis van het Nederlands achteruit zal gaan als er zoveel aandacht is voor het Frans of het Engels. Wij leggen hen graag uit dat die meertaligheid ook het Nederlands ten goede komt.”
Raïsa: “We hebben geen schoolfeest, maar wel een TALEN-Tuinfeest waarop alle (groot)ouder, familie, vrienden en buren uiteraard welkom zijn. Alle workshops en randactiviteiten staan in het teken van taal, en vaak worden die gegeven door ouders van onze leerlingen, in het Zweeds, Frans, Turks, of Grieks bijvoorbeeld.”
Georges is het merksymbool van de school. De kinderen mochten zelf een naam kiezen die goed klinkt in verschillende talen.
Cindy: “Naast dit jaarlijks feest, mag ook elke graad een keer per maand tijdens de ‘Georges en de regenboogbendeshow´ laten zien wat ze die maand gedaan hebben met de talen. Ook dan zijn de ouders heel erg welkom. Georges is trouwens het merksymbool van onze school. De kinderen mochten zelf een naam kiezen die goed klinkt in verschillende talen. Georges groeit mee vanaf de kleuterklas.
We hebben samen met het team en een illustrator zelfs een prentenboek uitgebracht met Georges in de hoofdrol. In het boek gaat Georges met zijn vrienden van het bos op zoek naar de regenboog. Onderweg komen ze allerlei spelletjes en raadseltjes in verschillende talen tegen die ze moeten oplossen. Door in te zetten op onze drie pijlers slagen ze in hun opzet en vinden ze de regenboog. Het boekje is een mooie vertaling van onze Daltonvisie met het accent op versterkt talenonderwijs. Zo herkennen onze kinderen zich perfect in Georges.”
Kan elk kind bij jullie met de vreemde taal aan de slag?
Raïsa: “Elk kind kan ermee aan de slag, maar je merkt wel snel welke kinderen een uitgesproken taalgevoel hebben. Zij gaan vaker op de voorgrond treden en pakken dingen sneller op. Maar we moeten realistisch blijven, voorlopig bieden we enkel taalinitiatie aan. Ouders moeten dus niet verwachten dat hun kind na het zesde leerjaar perfect drietalig is.“
Cindy: “We hebben natuurlijk ook tweetalige kinderen bij ons op school. Als de lessen formeel Frans beginnen in de derde graad krijgen zij wel een serieuze uitbreiding, hierin kunnen we echt gaan differentiëren. Die vreemde talen zijn trouwens ook ideaal voor kinderen die extra uitdaging nodig hebben. We hebben enkele kinderen die in een versneld traject zitten, die kunnen dan opdrachtjes in de extra taal krijgen. Een woordzoeker in het Frans of Engels, dat is ook veel plezanter.”
Met dank aan Cindy en Raïsa van Daltonschool De TalenTuin in Lummen.
Meer lezen over taal:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!