Kinderen in nood tijdens deze coronacrisis: jongerenadviseur trekt aan de alarmbel

Eveline Meylemans, jongerenadviseur bij de Vlaamse Jeugdraad en bestuurder van Uit De Marge vzw, luidt de alarmbel. Dat doet ze al lang, maar nu, in coronatijden, weerklinkt haar noodkreet luider dan ooit.  

Alarmbel

Volgens Eveline – die zelf de jeugdzorg van binnenuit leerde kennen – zijn er te veel kinderen en jongeren die dezer dagen met angstgevoelens of huiselijk geweld worden geconfronteerd en daar niet mee naar buiten kunnen of durven te komen, ondanks de inspanningen van verschillende jongerenhulplijnen: “Deze kinderen en jongeren zijn nu kwetsbaarder dan ooit.”

Kwetsbare verhalen zichtbaar maken

Een verontrustend telefoongesprek

“Maak je je zorgen, Roos? Waarover? Kan ik helpen?”

Het is stil. Een lichte paniek drukt op mijn borstkas. Dit voelt niet juist aan. Wat als ze de telefoon straks weer neerlegt?

“Zit je op je kamer, Roos?”
“Onder mijn bed… Op school weten ze dat ik een laptop heb. Mama was kwaad. Ze gooide de laptop gewoon op de grond, niet op ons. Maar nu is die kapot. Ik durf niet… Ik wil niet weg. Ik wil haar niet teleurstellen.”

“Oké Roos. We vinden daar wel iets op. Hij kan toch ook ineens stukgaan?”

“Ja.”
“Zit je vaak onder je bed?”

Het is stil. Aanwezigheid werkt, zegt de theorie. Geldt dat ook voor onzichtbare geluidsgolven? Ik zie niet of Roos oké is. Of ze boos is of bang. Of een beetje alles door elkaar. Ik weet alleen dat Roos geplaatst is omwille van geweld.

“Mama mag niet meer gaan werken. En nu zijn wij hier allemaal en is er minder geld. Ik denk dat ze daarom boos is of zo.”

“Iedereen mag boosheid voelen. Deze hele coronasituatie is ongelooflijk moeilijk. Maar we moeten wel oké zijn voor elkaar. Lukt dat een beetje, dat iedereen oké is tegen elkaar?”

“Soms wordt ze heel kwaad. Mijn rug is ook een beetje paars. Het was maar één keer. Maar ik wil wel thuisblijven.”

Dit is een fragment uit een recent telefoongesprek tussen Eveline en Roos. Een meisje uit een kwetsbaar gezin, dat het nu – in deze tijden van sociaal isolement – extra moeilijk heeft. Het gesprek verontrustte Eveline, maar verraste haar niet.

“Heel wat kinderen en jongeren zitten nu opgesloten tussen vier muren waar soms geweld en/of armoede heerst of waar verslavingen aan drugs en alcohol vrij spel krijgen. Waar jongeren heel veel verantwoordelijkheid toegeworpen krijgen en moeten zorgen voor jongere broers of zussen of mantelzorger zijn voor een zieke ouder. Die situaties zijn voor vele van deze kinderen en jongeren niet nieuw. Maar tot voor kort konden ze nog ontsnappen. Naar school, naar de straat en naar hulpverleners. Intussen kunnen ze dat al enkele weken niet meer,” vertelt Eveline.

“Ik vind het heel belangrijk om verhalen als deze zichtbaar te maken”, vertelt Eveline. Ik vang heel veel signalen op van jongeren die het heel moeilijk hebben. Ik hoor over huiselijk geweld, maar evengoed hoor ik over kinderen en jongeren die een goede thuis hebben, maar waar ze met weinig moeten leven, op een veel te kleine oppervlakte. En ik hoor ook van veel jongeren dat ze niet buiten durven uit vrees voor GAS-boetes.”

Hulp vragen: de drempel is te groot

Eveline: “Er wordt vanuit de hulpverlening heel wat moeite gedaan. Kinder- en jongerenhulplijnen zoals Awel draaien overuren en doen hun uiterste best om er voor deze kinderen en jongeren te zijn. Maar een telefoon nemen of een chat starten, is voor velen onder hen niet evident.

Ook voor Roos. Zij was eigenlijk net voor de coronacrisis een traject gestart in een voorziening voor bijzondere jeugdhulp. Die moest sluiten, dus zij ging weer naar huis. Mits heel wat overwegingen, uiteraard. Roos en haar gezin hadden ademruimte nodig op het moment dat haar traject startte. Bij het begin van de coronacrisis is, na lang beraad, beslist om haar weer naar huis te sturen, omdat het contact met haar ouders intussen weer best ok verliep.

Een heel moelijke beslissing om te maken, trouwens. De hulpverleners doen echt hun uiterste best, maar zij stonden en staan eigenlijk voor een onmogelijke taak. Er komt zoveel druk te liggen op iedereen die betrokken is. En ook op die kinderen en jongeren. Nu nog veel meer. Hulp vragen is sowieso moeilijk, voor velen is het bijna een onmogelijke drempel om te nemen. En dan word je naar huis gestuurd. Roos vraagt zich nu voortdurend af of wat ze meemaakt wel erg genoeg is om iemand te bellen, nu tijdens die hele coronaheisa. En daar maak ik me echt erg grote zorgen over.”

Pro-actieve actie

“We vangen via de jeugdraad heel veel verhalen op en die proberen we te signaleren. En daarbij denken we natuurlijk ook na over wat een oplossing zou kunnen zijn. We zijn met de Vlaamse Jeugdraad en Uit de marge (steunpunt voor jeugdwerk en jeugdbeleid met kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie) in contact met beleidsmakers, en ze hebben er echt wel oren naar.

Het is van groot belang dat de politie, lokale besturen en jeugd(welzijns)werkers nu heel goed samenwerken om kwetsbare jongeren te detecteren en te helpen. Eigenlijk moeten welzijn- en jeugdwerkers massaal terug de straat op en heel actief gaan kijken en horen waar er problemen zijn. Dit werd al voor een stuk mogelijk gemaakt, maar het is nog niet genoeg. En deze kwetsbare kinderen en jongeren zouden echt als een prioriteit gezien moeten worden bij de exitstrategie.”

Een uitvergroot oud zeer

“De gezinnen die al in een moeilijke situatie vertoefden, worden nu nog meer met hun problemen geconfronteerd. Ik trek, samen met zoveel anderen, echt aan de alarmbel. Er moet zo snel mogelijk actie worden ondernomen. Maar evengoed is dit een structureel probleem, natuurlijk. Een probleem waar al vele jaren veel te weinig aandacht naartoe gaat. Voor deze kinderen en jongeren is het gewone leven ook al niet evident.”

Lees hier het volledige verhaal van Eveline.

Meer coronaverhalen?

• Opvoeden in coronatijden: kinderpsychiater Peter Adriaenssens geeft je live raad
• Meer kinderen hebben het nu moeilijk in coronatijden: hulporganisaties werken samen
• Een kindje met muco tijdens corona: ik ben vooral bang voor wat hierna komt, vertelt mama Kristin

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!