Op de juiste manier pasta op je vork draaien, jezelf mooi kunnen voorstellen, een attentie meenemen als je ergens op bezoek gaat, maar ook weten naar wie je een emoji mag sturen en naar wie niet. Het valt allemaal onder de noemer ‘etiquette’. Hoe het gesteld is met de manieren van onze kinderen en jongeren vandaag de dag, vroegen we aan Vincent Vermeulen, directeur van ‘School for Butlers & Hospitality’ en organisator van etiquettetrainingen voor kinderen.

Kinderen en hun manieren

Hoe is het gesteld met de manieren van onze kinderen en jeugd, in vergelijking met de vorige generatie bijvoorbeeld?

Vincent Vermeulen: “Ik denk dat we eerst eens moeten kijken hoe het met de volwassenen gesteld is. Zij moeten namelijk het goede voorbeeld geven. Kijken we naar hoe het vroeger was, in de jaren ‘50 en ‘60, dan ging papa werken, maar mama bleef thuis. Zij was diegene die zei ‘zet je recht aan tafel’ of ‘eet met je mond dicht’. De jaren ‘70 en ‘80 was het begin van de tweeverdienersmodel. Toen hadden mama en papa minder tijd voor de opvoeding van de kinderen en werd er naar de juf of meester op school gekeken, die ook nog traditioneler werd opgevoed. Nu zit je echter met een generatie ouders én juffen en meesters die niet meer of in mindere mate door mama werd grootgebracht, waardoor die kennis en de aandacht voor etiquette wat aan het wegebben is.”

Zijn ouders lakser geworden wat etiquette betreft? Of moeten we toch naar de school kijken?

“We leven in een drukke wereld waarin ouders veel ballen tegelijk in de lucht moeten houden, ik kan begrijpen dat etiquette niet op het prioriteitenlijstje staat. Langs de andere kant mag je ook niet alle verantwoordelijkheid bij de school gaan leggen. De juf of meester moet er niet voor zorgen dat je kind zich gedraagt, maar ik vind wél dat ze de materie ter sprake mag brengen, dat het in het lessenpakket mag zitten.

Je kunt een kind niet enkel saaie theorie voorschotelen, dat werkt niet. Wij bieden hier ook regelmatig speciale trainingsdagen etiquette specifiek voor kinderen aan. Ze moeten hier ook niet zeven uur aan een stuk naar theorie luisteren. Na dertig of veertig minuten is het tijd om te gaan spelen, kubb in de tuin, of een bordspel bijvoorbeeld. Maar ook hierin zit etiquette. Je geeft elkaar een hand na het spel, en de winnaar zegt tegen de verliezer dat hij goed gespeeld heeft. Dat is respect tonen voor elkaar.

Ook samen eten biedt heel veel mogelijkheden. Spaghetti is een goede om te oefenen bijvoorbeeld. Je leert bijvoorbeeld dat je je spaghetti niet mag snijden maar op je vork moet rollen, maar ook hoe je op een vriendelijke manier nog een beetje mag bijvragen.”

Wat is etiquette?

Wat is voor jou dan etiquette?

“Wel, etiquette is inderdaad veel meer dan enkel tafelmanieren. Eigenlijk gaat het erom dat je van kinderen en jongeren mag verwachten dat ze op een correcte manier met elkaar omgaan. We benoemen het als ‘niet in de eerste plaats aan jezelf denken, maar aan de ander’. Het gaat dus om respect. Dat leer je best spelenderwijs.

Als ik vraag wie er eerst spaghetti wil komen halen, springen ze allemaal recht. Dan leg ik rustig uit dat de oudste meisjes eerst mogen, en dan de jongere meisjes, vervolgens de oudste jongens en tot slot de kleinere jongens.

Dit hoeft natuurlijk niet zo te verlopen tijdens de ochtendrush als de kinderen naar school moeten, maar ik vind het wel belangrijk dat ze het weten. Ik heb thuis ook een gezin met jonge kinderen, die ook niet kunnen stilzitten en liever op hun tablet kijken. Bij ons ligt de nadruk misschien wat meer op etiquette -het is tenslotte onze job-, maar we doen ook maar wat we kunnen, en het is verre van perfect.

Een kind moet ook kind kunnen zijn, maar ik geloof wel dat je ermee in dialoog kunt gaan. Of hen wijzen op hun gedrag of houding. Ik vind het heerlijk om kinderen te zien spelen, maar ik voeg er wel vriendelijk aan toe dat ze ook aan de buren moeten denken en dus niet te luidruchtig mogen zijn.

Je moet ook meegaan met je tijd, want tegenwoordig mogen we ook het online gedeelte niet vergeten als het over etiquette gaat. Dat trekken we ook door in de training. We praten met de kinderen over hoe ze bepaalde emoji’s kunnen en mogen gebruiken, maar ook over de mogelijke verschillende interpretaties ervan. Of over welke foto’s je naar wie kunt sturen bijvoorbeeld. Hoe je je online gedraagt is namelijk net zo belangrijk als hoe je je gedrag aan tafel bijvoorbeeld.”

Bestaan er niet veel misvattingen over etiquette?

“Ja, toch wel. Zo denken veel mensen bijvoorbeeld dat de regel zegt dat kinderen aan tafel moeten blijven zitten tot iedereen klaar is, maar dat hoeft echt niet. Is je kind klaar, dan mag die eigenlijk wel van tafel. Dan kunnen de ouders nog even doorpraten.

Het lijkt soms streng, maar dat klopt niet altijd. Het is vaak gewoon een kwestie van het voordeel van zo’n regel aan te tonen. Zo mogen je mes en vork, eens je ze van tafel neemt, die tafel niet meer raken. Pauzeer je even, dan leg je je vork met de tanden naar beneden op je bord en je mes eronder. Het klinkt misschien vergaand, maar eigenlijk is het logisch. Stel dat je kind zijn boterham met choco smeert en dan zijn vuil mes gewoon op de tafel legt, dan is de tafel vuil, maar het is ook niet hygiënisch om nadien met dat mes weer in de chocopot te zitten. Als je het zo uitlegt, zien zelfs je kinderen de voordelen. Dat laatste geldt ook voor volwassenen trouwens. De vraag ‘what’s in it for me’ wil iedereen beantwoord zien.”

Zijn ouders soms bang om met hun kinderen te gaan eten?

“Dat heb ik inderdaad al vaak gehoord, en dat is jammer. Je moet er soms een beetje creatief mee omgaan, zodat het leuk blijft voor iedereen. Bij ons komen er bijvoorbeeld geen schermen aan tafel, maar zodra ik merk dat de kinderen onrustig worden op restaurant, moet je hierop inspelen. ‘Waar zouden we dit jaar op vakantie kunnen gaan?’, die vraag legde ik bijvoorbeeld op tafel. Hiermee waren we allemaal wel even zoet.

Kleinere kinderen kun je ook perfect laten tekenen aan tafel als ze zich vervelen, daar is helemaal niets mis mee. Ik vind het zelfs positief om zo de creativiteit te stimuleren. Het is dus een misvatting dat kinderen de hele tijd stil moeten zitten aan tafel. Etiquette is niet stijf, het gaat over met respect omgaan met mensen.”

Etiquette is dus overal?

“Het zit ‘m soms in kleine dingen, zoals een kleine attentie meenemen als je op bezoek gaat. En dan liefst iets persoonlijks, waarmee je aantoont dat je het de moeite vindt om er tijd en moeite in te stoppen. Een handgeschreven kaartje en een persoonlijke beleving als cadeau zijn zoveel leuker dan de traditionele geschenkmand of nietszeggende bon. Het gaat dus om de attentie en niet om het bedrag dat je er tegenaan gooit.

Dat is ook weer zo’n misvatting, dat etiquette iets is voor rijke mensen. Als ik kijk naar de kinderen die hier de cursus volgen, komen die uit alle lagen van de maatschappij. Ouders zien het als een cadeau voor hun kind. Toegegeven, de kinderen zien dat meestal anders (lacht). Er zijn er héél weinig die er op voorhand zin in hebben, maar eens we vertrokken zijn vinden ze het stuk voor stuk leuk. Het is de meest intensieve opleiding die ik geef, maar wel degene die me het meeste voldoening geeft. Je krijgt er heel veel van terug, van die kinderen. Onlangs zag ik iemand die de opleiding tot butler volgde. Zij had als jong meisje de etiquettetraining gevolgd en was steeds geïnteresseerd gebleven. Dat vond ik het mooiste compliment!”

Met dank aan Vincent Vermeulen, directeur van ‘School for Butlers & Hospitality’

Meer tips voor ouders:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!