Jezelf mogen zijn, het lijkt een evidentie, maar voor veel mensen is het dat niet. Het begint bij weten hoe je in elkaar zit, en soms hoort daar een label bij. Evy Gruyaert ontdekte grotendeels hoe ze zelf in elkaar zat toen ze mama werd: “Toen kwamen de échte spiegels tevoorschijn. Die kinderen leren je zoveel over jezelf”.
Wie is Evy Gruyaert?
- geboren in 1979 in Meulebeke
- mama van twee kinderen: Alec en Helena
- begon in de media als nieuwslezeres en presentatrice op Radio Donna, daarna werd ze het gezicht van Één en later ook Play4.
- het gezicht en de stem van vele ‘Start to…’-programma´s
De zoektocht naar Evy
Hoe zou jij jezelf omschrijven?
“Dubbel, ik heb een introvert karakter, maar toch hou ik van nieuwe impulsen en omgevingen, maar altijd met de nodige gedoseerdheid en veiligheid. Ik moet erover waken dat ik niet – door mijn soms grenzeloze nieuwsgierigheid en enthousiasme – te ver over mijn grenzen ga. Dat is in het verleden wel gebeurd. Meer nog, ik wist niet dat ik grenzen had. Gelukkig leer je jezelf doorheen de jaren beter kennen en weet je wat je aankunt en wat niet.
Ik heb vroeger vaak gedacht dat ik niet normaal was. De dingen die anderen leuk vonden, interesseerden mij niet. Ik deed dan maar alsof ik het ook leuk vond, in een poging om erbij te horen in de plaats van gewoon mezelf te zijn. Er was toen minder ruimte om te ontdekken wie je zelf was. De norm was de norm. Bovendien moest je ervoor zorgen dat iedereen tevreden over je was. Dat heeft van mij een ongelooflijke pleaser gemaakt.
In een maatschappij waarin een duidelijke norm is waaraan je moet voldoen om goedgekeurd te worden, graag gezien te worden en als normaal gezien te worden, ga je je gewoon aanpassen. Dat heb ik gedaan, zonder te beseffen dat ik ook grenzen had en mocht hebben. Het heeft heel lang geduurd voor ik de moed had om ermee aan de slag te gaan.”
Je besloot op zoek te gaan naar wie Evy écht was. Hoe verliep dat?
“Dat klopt. Het is een hele zoektocht geweest om erachter te komen wie ik was, eentje met vallen en opstaan. Mensen hadden nu eenmaal bepaalde verwachtingen van mij. Ze pikten het niet als ik toch neen zei of voor mezelf koos, gewoon omdat ik dat jarenlang niet had gedaan.
Het was bovendien onbekend terrein, en dat maakt je vaak angstig en onzeker. Ik zat op dat moment ook al in de media, waardoor ze al je doen en laten met een vergrootglas bekijken. Dat maakt het absoluut niet makkelijk om op zoek te gaan naar wie je echt bent.
Je hebt 50 shades of grey, maar ook one million shades of normal. Wie heeft trouwens ooit bepaald wat de norm is?
Hét kantelmoment was de dag dat ik mama werd, toen kwamen de échte spiegels tevoorschijn. Die kinderen leren je zoveel over jezelf. Ze tonen je door hoe zij zich gedragen of in elkaar zitten, ook voor een stuk wie jij bent.
Soms krijgt je kind ook een label, in ons geval ging het om ADHD met een vermoeden van ASS of autisme spectrum stoornis. Ik hou niet van de term ‘label’, maar noem het liever handvaten die je leren hoe je best met iemand omgaat. Mij leerde het wat mijn zoon nodig heeft om zich goed en veilig te voelen, zich te kunnen ontplooien en zijn sterktes te laten zien.
Toen ik mama werd, kwamen de échte spiegels tevoorschijn. Ik herkende dingen van mezelf in hen, en vond de kracht om verder op zoek te gaan naar mezelf.
Tegelijkertijd was het een gigantische spiegel voor mij, waardoor ik de kracht vond om nog verder op zoek te gaan naar mezelf. Ik ben toen in een gespecialiseerd centrum met een traject gestart rond ASS, omdat ik bepaalde dingen herkende. Toen bleek dat mijn vermoedens klopten, was ik ergens opgelucht. Het was alsof iemand zei ‘hé, het is oké’. Het is een stuk van mij, het is hoe ik in elkaar zit en hoe ik floreer.”
Het was een bevestiging van wat je vroeger misschien ook al voelde, dat je niet helemaal was zoals de rest?
“Je hebt 50 shades of grey, maar ook one million shades of normal. Wie heeft ooit bepaald wat de norm is? Voor mij bestaan er veel vormen van normaal zijn, en als je ervoor openstaat kun je veel van elkaar leren. Je groeit ervan en krijgt nieuwe inzichten. Het is verrijkend om verschillende types ‘normaal’ bij elkaar te zetten.
Vroeger ging ik onbewust op zoek naar mensen die zoals ik in elkaar zaten, dat gaf veiligheid en rust. Ze begrepen mij, terwijl ik me in andere gezelschappen stoerder moest voordoen dan ik eigenlijk was, zelfs als ik al overprikkeld was.
Nu durf ik dat ook anders bekijken. Ik voel me goed bij wie ik ben, en weet dat dit ook normaal is, waardoor ik krachtig genoeg ben om naast iemand te staan die helemaal anders in elkaar zit. Gewoon met begrip en respect voor elkaar openstaan, dat is verrijkend voor beide partijen.”
Anders zijn is ook normaal
Jouw man zit ook anders in elkaar, toch?
“Dat klopt, mijn eigen relatie is het mooiste voorbeeld. Ook al hebben we dezelfde normen en waarden, toch is mijn man een heel ander type. Hij laadt op van grote groepen en bij mensen zijn, terwijl dat van mij net veel energie vraagt.
In het begin wilde mijn man me helpen om te zijn zoals iedereen. Het leek alsof ik stuk was en gerepareerd moest worden.
In het begin was hij er ook van overtuigd dat iedereen was zoals hij. Zoals hij in het leven stond, als extravert, dat gold toch voor iedereen? Hij wilde me overtuigen, me meenemen in zijn wereld. Hij zou er wel voor zorgen dat ik het ook leuk zou vinden, alsof ik een beetje stuk was en hij me zou repareren. Maar ik was niet stuk, en ik hoefde niet gerepareerd te worden. We zijn gewoon anders, maar wel heel erg complementair. Als je onze twee tandwielen op een fiets zet, dan kunnen we veel harder trappen, in alle omstandigheden.
Het is een proces geweest, maar eens hij begreep wat ik nodig had, wat voor mij belangrijk was en wanneer ik me het best voelde, dan kwam het helemaal goed. Af en toe doen we dingen samen, maar vaak ook apart en dat is helemaal oké. We zijn anders en dat is prima. Er is niemand meer of minder waard, en er is al zeker niemand stuk.”
Wil je die boodschap ook meegeven aan je kinderen?
“Inderdaad. We zijn allemaal normaal, ook al krijg je het gevoel dat je in een hokje moet passen. Ik vertel graag dat mijn brein anders functioneert, dat het een andere bedrading heeft. Laat ik meteen duidelijk zijn, dat is geen slechte bedrading, want vaak is die erg origineel. We focussen vaak heel erg op de tekortkomingen, maar je zou net zo goed kunnen kijken naar de positieve stukken ervan en hoe je die verder kunt ontwikkelen zodat je hiermee een verschil kunt maken.
Lees ook: 9 voordelen van hoogsensitief zijn
Moeten de kinderen zich aanpassen aan het systeem of wordt het tijd dat we eens kritisch naar het systeem durven kijken in de plaats van al die kinderen medicatie te geven?
Dat geldt ook voor kinderen. We hebben het geluk dat we een goede school hebben, al hangt erg veel af van de juf of meester die je treft. Ik heb het zelf meegemaakt dat er een juf op me afkwam en zei ‘ik weet niet wat er mis is met je kind, maar het is geen normaal kind. Daar scheelt iets mee’. Dat is natuurlijk niet zo tactisch, maar ik snap het ergens wel. Ons schoolsysteem is amper mee geëvolueerd ten opzichte van vroeger.
Onlangs zei Luc Van Gorp (de voorzitter van CM, nvdr) dat het beter zou zijn om eens kritisch naar ons systeem te kijken in plaats van al die kinderen medicatie te geven. Moeten de kinderen zich aanpassen aan het systeem of wordt het tijd dat het systeem zich aanpast aan de rest? Eigenlijk is er in het onderwijs nog maar één norm, en als je hiervan afwijkt word je aanzien als die ambetante, of die trage, of die hyperactieve.”
Hoe ga je daarmee om, als ouder?
“Als ouder van een kind dat niet binnen die norm past is het nog steeds een eenzame zoektocht in een ongelooflijk kluwen. Het label helpt je wel om dingen te begrijpen, en ook om begrip te vragen. Mijn zoon reageert vaak impulsief, maar dat is nu eenmaal hoe zijn bedrading in elkaar zit. Daar kan hij niets aan doen.
Zie je iemand die suikerziekte heeft en te weinig insuline aanmaakt, dan ga je ook niet kwaad zijn op die persoon en zeggen dat hij maar wat beter zijn best moet doen om insuline aan te maken? Het verschil is dat het bij de ene probleemloos aanvaard wordt, terwijl het bij de andere nog te vaak aanzien wordt als vervelend, iets waar je iets aan moet doen.
Wij hebben intussen een manier gevonden om ermee om te gaan, al wordt je geduld nog vaak op de proef gesteld. Hij neemt medicatie als hij naar school gaat, omdat het anders écht niet lukt, ondanks het feit dat hij heel erg zijn best doet. Als je keihard je best doet, en toch krijg je iedere keer opnieuw onder je voeten, dan is dat nefast voor je zelfvertrouwen en je eigenwaarde. Op woensdag, in het weekend en in de vakanties neemt hij het niet, maar voor ons is dat wel een uitdaging. Zeker voor iemand als ik die heel snel overprikkeld is.
Ik herken bepaalde dingen van mezelf in hem, maar ik zie ook veel andere ‘hokjes’ waar ik in zou kunnen passen, zoals dat van hoogsensitiviteit bijvoorbeeld. Wat het label dan precies is interesseert me niet zo erg, maar het helpt je jezelf te leren kennen. Door je in te lezen in de materie, maak je een handboek voor jezelf op.”
Ga op zoek naar jezelf
Wat zou je willen zeggen tegen andere mensen die zoekende zijn?
“Ik heb voor VRT Max een podcast gemaakt, ‘Alles goed’, en daarin komen veel van die onderwerpen aan bod. Je kunt je niet voorstellen hoeveel reacties ik toen kreeg van mensen die zoekende zijn, maar tegelijk merkte ik ook dat er nog veel schaamte rond hangt. Ik denk dat er veel mensen onnodig afzien omdat ze niet de norm zijn en toch blijven proberen om erbij te horen, bij het groepje van de toffe en de vlotte mensen. Maar zij zijn zo niet.
Ik heb ook heel lang geprobeerd om een vierkant te zijn, terwijl ik eigenlijk een cirkel ben. Ik kan die ronde vormen wat rechter trekken, maar ik zal nooit een vierkant zijn, en dat moet je kunnen aanvaarden. Er zijn sowieso omgevingen waar ze die schone cirkel appreciëren en zelfs heel hard nodig hebben.
Als je durft zijn wie je bent, begin je vanuit die kracht een netwerk rond je te bouwen. Als er eens wat dingen wegvallen, op professioneel vlak bijvoorbeeld, dan komen er vast ook andere bij, en de kans is heel groot dat die beter bij jou passen.
Dat zoekwerk loont de moeite, zeker als je kinderen hebt. Jij toont hen ook hoe je in het leven staat. Als zij iemand zien die krampachtig probeert om iemand anders te zijn, welk voorbeeld geef je dan? Dat het oké is om niet jezelf te zijn? Dat wil ik hen absoluut niet meegeven.”
Start to feel great
Jezelf leren kennen en je goed voelen is niet voor iedereen even makkelijk. Daarom schreef Evy het boek ‘Start to feel great´. In dit boek zet ze mentale gezondheid en je goed voelen in je vel centraal. Het uitgangspunt: je bent veel sterker dan je denkt – je moet het soms alleen nog leren zien. En durven doen.
€ 27,00
Aan de hand van een duidelijk stappenplan keer je in dit boek even terug naar jezelf. Vervolgens is het tijd voor actie. Evy zocht naar de allerbeste experts in hun vakgebied, die hun beste adviezen prijsgeven op gebied van voeding, body & mind, beweging en slaap. Zo zet Evy je op weg naar een gelukkige levensstijl.
Meer lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!