Onrust in het onderwijs: leerkracht Karen over de impact van de veranderingen

Nooit stonden er zo veel vacatures voor leerkrachten open. De voornaamste verzuchtingen: altijd weer die hervormingen, weinig begeleiding voor starters, erg veel administratie en een omslachtig systeem van vaste benoemingen. We vroegen aan Karen, leerkracht Gedragswetenschappen en Nederlands, waarom zij het nog altijd wél graag doet, en wat het soms pittig maakt. 

Karen De Maarsschalck (33) staat al 11 jaar in het onderwijs. Ze geeft nu in de ASO-richting Humane Wetenschappen Gedragswetenschappen en Nederlands in de tweede graad aan het Erasmusatheneum De Pinte. Ze heeft een zoon van 3 en een dochter van 6.

Waarom werd je leerkracht?

Karen: “Na mijn studies Communicatiewetenschappen werkte ik een tijdje als redacteur in de journalistiek. Zo werkte ik mee aan ‘Jambers, 20 jaar later’. Dat was een heerlijke, boeiende tijd en een job waaraan ik zalige herinneringen overhoud, maar het was niet te combineren met een gezin. Ik werkte soms 7/7 met heel onregelmatige uren.

“Jongeren helpen om goed in hun vel te zitten, hen graag naar school zien komen en zien groeien als mens is voor mij de meest dankbare kant van het onderwijs”

Ik kom uit een nest van zelfstandige ondernemers, waardoor mijn ouders niet altijd de nodige tijd voor me hadden. Zelf wilde ik er in mijn gezin altijd kunnen zijn voor mijn kinderen. Het onderwijs is voor een moederkloek als ik wel een dankbare sector.

Dat ik zo’n moederkloek ben, maakt leerkracht een ideale job voor mij. Want ik hou van de vakken die ik geef, maar vooral het contact met de leerlingen geeft me echt energie. Ik werk graag met jongeren en haal veel voldoening uit mijn rol als vertrouwenspersoon. Jongeren helpen om goed in hun vel te zitten, hen graag naar school zien komen en zien groeien als mens is voor mij de meest dankbare kant van het onderwijs, al is het heel intens.”

Hoe is jouw rol gegroeid door de jaren?

Karen: “Ik sta nu 11 jaar in het onderwijs en heb in 13 scholen tal van vakken gegeven. Het systeem van vaste benoemingen is dus al een hele tijd echt een groot struikelblok. Want elke keer je ergens start, moet je weer van nul beginnen. Heel veel scholen doen grote inspanningen om jonge leerkrachten goed op te vangen, of ze daar nu uren voor hebben of niet. Hoe worden examens en klassenraden georganiseerd? Wat zegt het schoolreglement en hoe wordt dat opgevolgd? Daar hangen elke keer weer extra vergaderingen aan vast.

“Ik sta nu 11 jaar in het onderwijs en werkte tot nu toe in 13 scholen. Elke nieuwe start vraagt veel energie. Tegelijk blijf je ‘tussen de groentjes’ hangen, terwijl je dat niet bent. Je moet je altijd weer bewijzen”

Tegelijk blijf je wat ‘tussen de groentjes’ hangen, terwijl je dat de tiende keer absoluut niet meer bent. Elk jaar opnieuw heb je toch weer het gevoel dat je je moet bewijzen. Alleen omdat ik echt hou van mijn vak, school en leerlingen, sta ik nog altijd in het onderwijs.

Waar ik van geniet? Niet elke leerkracht vindt het even leuk om regelmatig met leerlingen op stap te gaan, maar ik haal daar heel veel energie uit. Teambuildingmomenten, theaterbezoekjes, tripjes… Daar leren leerlingen je echt kennen op een andere manier en vice versa. Bovendien: in het onderwijs heb je geen maaltijd- of ecocheques en kun je ook niet onderhandelen over een hoger loon als je keihard werkt. Voor mij zijn die teammomenten op verplaatsing de leukste bonussen. Dat die na een lange coronaperiode weer doorgaan, doet leerlingen en mezelf opfleuren. Dat is heerlijk om te zien.”

Welke impact hebben de veranderingen in de leerplannen op jou en je collega’s?

Karen: “Wel, ik gaf afgelopen schooljaar onder andere Nederlands in het derde middelbaar, waar de nieuwe leerplannen werden uitgerold. We hebben heel veel energie gestoken in het leren kennen van de nieuwe methodes (handboeken waarvoor de school kiest). Maar geen enkele toets kon hergebruikt worden. Dat is telkens weer zoeken, al ben ik blij dat ik in een goede vakgroep zit.

“Door die nieuwe methodes verbonden aan de vernieuwde eindtermen, moesten we elke toets opnieuw opstellen. Hoe het volgend jaar zit? Niemand weet het”

Maar hoe het volgend jaar zit, nu de eindtermen wellicht weer aangepast worden? Niemand weet het, zelfs de directie niet. We merken bijvoorbeeld dat met lesinhouden geschoven wordt van de derde naar de tweede graad. Onder andere om mijn richting, de humane wetenschappen, meer te valoriseren en doorstroom naar het hoger onderwijs te versterken.

Maar dat heeft een heel grote impact op leerkrachten. In die richting zullen o.a. kunst, communicatie (mijn specialiteit) en filosofie zitten. Leerkrachten uit de derde graad die expert zijn in kunst, zullen nu volledig andere onderwerpen moeten geven. Gaan zij dan in een andere graad staan? En hoelang zullen die plannen blijven zoals ze nu zijn?  Ik heb daardoor al eens geswitcht en lesgegeven in een eerste middelbaar. Dat is een heel ander publiek.

“Als alles voor jou als leerkracht nieuw is, heb je je groep iets minder in de hand. Als je nooit eens twee jaar op rij hetzelfde vak kunt geven, kun je ook de kwaliteit niet verhogen”

In bepaalde richtingen, zoals humane wetenschappen, is biologie bijvoorbeeld al een tijdje vervangen door natuurwetenschappen, waarin ook fysica en chemie zitten. Voor ervaren leerkrachten met een aantal jaren op de teller, is dat een enorme omschakeling.

Dat telkens opnieuw studeren en een juiste manier vinden om alles over te brengen, is een krachttoer. Ik merk dat mijn klasmanagement daar dan een stuk bij inschiet. Als alles voor jezelf nieuw is, heb je je groep iets minder in de hand. Je verliest soms de controle en je geduld. Als je nooit twee jaar op rij hetzelfde vak kunt geven, kun je ook de kwaliteit niet verhogen en uitdiepen.”

Wat zou jou kunnen helpen vanuit het beleid?

Karen: “We hebben allemaal een computer gekregen, wat wel leuk en handig is, maar dat is niet waarop ik zat te wachten. Vooral meer uren ondersteuning zou handig zijn, zeker wat administratie betreft. Elk voorval in de klas, elk oudercontact, elke discussie moet nu in een leerlingenvolgsysteem gezet worden. Ik zie het nut daarvan wel, maar het vergt veel tijd en energie. Mocht ik daar een uur voor krijgen, of iemand die daarop ingezet wordt, dat zou veel schelen.”

Wat is jouw boodschap aan wie twijfelt om in het onderwijs te gaan?

Karen: “Ik hoop dat iedereen die er zin in heeft, gewoon de sprong waagt. Het is een heel mooi beroep. Vorig jaar was ik even out. Toen ik terugkwam, zeiden leerlingen: ‘Eindelijk ben je terug! We hebben je gemist!’ Dat geeft gewoon energie.

Door de coronacrisis kregen we van ouders ook heel lovende commentaren om onze betrokkenheid bij het welzijn van hun kinderen en onze flexibiliteit om ze toch zo goed mogelijk door het jaar te loodsen. De leuke aspecten van het schoolleven zijn bovendien terug na twee heftige jaren. Ik hoop dat mensen gewoon durven te springen, want het is een prachtig beroep.”

Nog meer lezen rond opvoeden:

• Opvoedingstips van over de hele wereld
• Tieners en alcohol: hoe ga je er als ouder mee om?
• Liefdesverdriet bij tieners: 7 tips om je kind te helpen

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!