Wanordelijke en onhygiënische tienerkamers, het blijft een van de grootste frustraties van ouders. Voor je zoon of dochter komt het allemaal niet zo nauw, maar jij vindt dat er dringend actie nodig is. Hoe krijg je je tiener zover dat hij zonder al te veel morren zijn kamer opruimt? Opvoedcoach Iris Valkenborg heeft alvast enkele belangrijke inzichten en nuttige tips!
Kamer opruimen: hoe pak je het aan?
Iris, een tienerkamer, moet die eigenlijk altijd proper en opgeruimd zijn?
Iris Valkenborg: “Ik zou willen beginnen met te zeggen: heb realistische verwachtingen. Wat zijn de dingen die je écht belangrijk vindt als ouder? Vind je dat de vuile kleren meteen in de wasmand horen? Of vind je het belangrijker dat je puber de vuile borden en glazen die hij in zijn kamer lijkt te verzamelen meteen in de afwasmachine stopt?
Naast realistische verwachtingen hebben is zelf het goede voorbeeld geven ook cruciaal. Stel dat je zelf thuis werkt en ook wel eens een snack eet of een koffie drinkt aan je bureau, dan kun je dit best ook meteen afruimen. Tieners hebben alles gezien en zullen het niet nalaten om het onder je neus te wrijven.”
Een mini-make-over van de tienerkamer is de ideale start voor een opruimroutine. Hun kamer wordt nóg meer van hen, de kans is groot dat ze er beter zorg voor dragen.
Hoe je de dingen aanpakt en wat je precies zegt is cruciaal bij tieners. Heb je tips?
“Ja, dat klopt. Als je met je tiener praat, doe dat dan steeds op een respectvolle manier zodat hij zich niet aangevallen voelt. De taal die je gebruikt is hierbij heel belangrijk. Een handige tip hierbij is om het woordje ‘maar’ te vermijden, dat roept namelijk weerstand op. Begin ook niet met je kind verwijten naar het hoofd te slingeren. Als je iets gedaan wilt krijgen, probeer je verwachtingen dan zo positief mogelijk te verwoorden. Hoe zou je zelf aangesproken willen worden? Zeg bijvoorbeeld ‘Ik zie dat je het moeilijk vindt om je kamer op orde te houden. Wat kan ik doen om je hierbij te helpen?’ Daarmee hou je het bewust heel neutraal en heb je meteen ook je hulp aangeboden. Ook hier weer de handige tip om gesloten vragen te vermijden. Als je vraagt ‘”‘Zal ik je helpen?’, dan vergroot je de kans dat je kind neen antwoordt.
Met de start van het schooljaar dat eraankomt, zou je een kleine make-over van de tienerkamer kunnen voorstellen. Een nieuwe start met een ‘nieuwe’ kamer, en je tiener beslist uiteraard mee over hoe ze eruit moet zien. Die autonomie vinden ze inderdaad erg belangrijk. Op die manier wordt hun kamer nog net iets meer van hen en is de kans groot dat ze er meer zorg voor gaan dragen. Bovendien is zo’n projectje samen goed om jullie verbinding een boost te geven. Hou wel oprecht rekening met de mening van je kind, het is niet de bedoeling dat je jouw wensen gaat opdringen. Pak het samen aan en luister naar wat je tiener belangrijk, mooi of handig vindt.
Praten met je tiener is belangrijk. Doe het op een respectvolle manier en probeer weerstand te vermijden. Hoe zou je zelf aangesproken willen worden?
Zo’n make-over hoeft trouwens helemaal niet duur zijn. Misschien kunnen jullie de bestaande meubels wel een andere plek geven en enkele leuke accessoires kopen, die volledig passen bij de interesses of hobby’s van je tiener? Denk bij het restylen vooral aan opbergruimte. Bekijk samen welke spullen waar thuishoren en geef ze een vast plekje. Hierdoor wordt hun kamer een stuk overzichtelijker en opruimen dus een stuk makkelijker! Maak zeker niet de fout om alles te ver weg te willen stoppen. Sommige dingen heeft je tiener nu eenmaal vaak nodig, zoals de lader voor de smartphone bijvoorbeeld, of de sportspullen. Kies hiervoor liever een goed bereikbaar plekje, eventueel in het zicht. Hun mening is hierin belangrijk, maar je mag uiteraard wel wat sturen.
Is de kamer helemaal zoals je zoon of dochter wenst, dan maak je afspraken over de orde en netheid ervan. Probeer een vijftal minuutjes ‘opruimen’ per dag – dat is niet veel, hé – in hun routine te stoppen. Wanneer ze dat inplannen, beslissen ze zelf.
Sommige tieners zullen weinig moeite hebben met zien wat er moet gebeuren, maar anderen hebben baat bij een lijstje waarop ze dingen kunnen afvinken. Was in de wasmand? Check! Vuile borden en glazen in de afwasmachine? Check! Hou de lijst bewust kort – denk aan die realistische verwachtingen -, zodat ze alles op vijf minuutjes kunnen afhandelen. Elke stap in de goede richting verdient jouw waardering, spreek dat ook uit. ‘Ik zie dat je echt je best hebt gedaan om je bureau op te ruimen’ bijvoorbeeld. Dit motiveert hen om het de volgende dag opnieuw te doen. Onze hersenen houden van die beloningen. Dat is waarom je op sociale media ook gelukkig wordt van die likes.”
Te hoge verwachtingen?
Er is niets mis met de natuurlijke gevolgen dragen: ligt de vuile was niet in de wasmand, dan wordt die niet gewassen…
Wat als jouw verwachtingen niet overeenkomen met die van je tiener?
“Dat is een dingetje natuurlijk. Als jouw tiener het niet erg vindt dat de kleren verspreid op de grond liggen, dan ga je het anders moeten aanpakken. In dat geval ben ik voorstander van natuurlijke gevolgen. De vuile kleren die niet in de wasmand zitten, die worden simpelweg niet gewassen. Als je tiener dan merkt dat zijn favoriete jeans of haar lievelingstruitje niet proper is na het weekend, dan pakken ze het de volgende keer vast beter aan.
Je mag niet vergeten dat ook opruimen en hygiëne iets is wat een kind moet leren. Vertik je het om op te ruimen, dan draait je huishouden vierkant. Het is aan ons als ouder om uit te leggen waarom dat zo belangrijk is en zelf het goede voorbeeld te geven. Die natuurlijke gevolgen werken trouwens ook in de andere richting. Je tiener zal merken dat een opgeruimde kamer rust brengt, en die ervaring kunnen ze gebruiken om de nieuwe gewoonte in stand te houden.”
Lees ook: 6 tips voor een opgeruimde tienerkamer
En als de kamer opruimen het niet lukt?
“Ik denk dat het sowieso belangrijk is om regelmatig terug te koppelen met je kind. Merk je dat de kamer nog steeds niet opgeruimd raakt, ondanks alle inspanningen, dan is dat vaak een aanwijzing dat onze verwachtingen te hoog liggen, en dat onze tiener onze hulp nog goed kan gebruiken. Dan is het aan ons om hen daarin stapje voor stapje te begeleiden, zodat ze het op de duur wél zelf kunnen. Stel dan voor om het samen aan te pakken en bekijk hoe je zoon of dochter hierop reageert. De meeste tieners zijn erg gesteld op hun privacy en vinden het helemaal niet fijn als hun mama of papa in hun kamer komt. Zelf de kamer beginnen opruimen zonder dat je tiener hiermee akkoord is, is écht een no-go! Op die manier schaden we echt het vertrouwen van ons kind en wordt in verbinding blijven enorm moeilijk.
Zelf de kamer van je tiener opruimen zonder dat ze het weten is een no-go! Hiermee schend je hun privacy en vertrouwen.
Geef aan dat je weet dat hij of zij het niet leuk vindt om samen op te ruimen, en dat ze gerust de dingen waarvan ze niet willen dat je ze ziet ergens in een doos of kast mogen stoppen. Ook hier is letten op hoe we iets zeggen belangrijk om in ons achterhoofd te houden. Als je zegt ‘ik snap dat je dat niet leuk vindt, maar toch is dat belangrijk’, dan doe je het begrip dat je wilt tonen teniet. Onze tieners horen dan enkel nog wat er na die ‘maar’ volgt. Zeg liever ‘Ik begrijp dat je dat niet leuk vindt, en toch is het belangrijk om je kamer op te ruimen’.
Blijft je tiener tegenpruttelen – wat trouwens helemaal bij een normale ontwikkeling hoort – dan blijf jij gewoon je boodschap herhalen met evenveel begrip. Lukt het écht niet om door de weerstand van je tiener te geraken, ondanks dat je duidelijk zegt wat je verwacht, dan kun je dat ook benoemen. Zeg bijvoorbeeld ‘”‘We geraken er echt niet uit, hè? Hoe stel jij dan voor dat we het aanpakken? Je kamer zal sowieso opgeruimd moeten worden’. Je tiener kan dan zelf met oplossingen komen en vertellen wat haalbaar is. Op die manier hou je de dialoog open.
Het is normaal dat je tiener zich van je afzet – dat hoort bij de puberteit -, maar net dan is de dialoog aanhouden cruciaal. En dat doe je door die weerstand te vermijden. Als jij dit vindt en je zoon of dochter dat, dan komen jullie geen stap verder. En raakt de kamer nooit opgeruimd.
Een laatste tip misschien: begin er zo vroeg mogelijk mee. Als je je kind op jonge leeftijd leert dat je het ene opruimt voor je met iets anders gaat spelen, dan houden ze die gewoonte ook in hun tienerjaren aan. Jong geleerd is oud gedaan!”
Met dank aan De opvoedcoach Iris Valkenborg.
Meer opruimtips:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!