Waarom kinderen vaak blijven vasthouden aan ‘foute’ vriendschappen

Vriendschap is voor jongeren erg belangrijk: niet alleen helpen vrienden hen mee uitzoeken ‘wie ze zijn’, genoeg hechte vrienden hebben is ook cruciaal voor hun zelfbeeld. Om die reden blijven ze helaas ook vaak vasthouden aan vrienden die hen ook veel verdriet en ruzie bezorgen. Waarom dat zo is en hoe jongeren eventueel beter kunnen omgaan met de negatieve kanten van vriendschap? We vroegen het aan Elke Denys van kinder- en jongerentelefoon Awel.

Vriendschap en verdriet

Uit een recent onderzoek van Awel blijkt dat veel jongeren proberen om hun vriendschappen koste wat het kost overeind te houden, ook al bezorgen die hen naast vreugde en een gevoel ‘ergens bij te horen’, ook veel verdriet en stress door ruzie, afwijzing of jaloezie bijvoorbeeld.

“Dat komt omdat vriendschap bij jongeren, net zoals bij de meeste volwassenen trouwens, geen zwart-witverhaal is“, zo klinkt het bij Elke Denys van kinder- en jongerentelefoon Awel. “Meestal passen de conflicten of problemen waar jongeren ons voor bellen, binnen een ambivalente vriendschap: de vriendschap heeft zowel goede als slechte kanten.”

Daarom houden jongeren toch vast aan een vriendschap die hen verdriet bezorgt

De redenen voor jongeren om dan toch aan die vriendschap vast te houden, ook al bezorgt die hen veel verdriet en stress, zijn divers. Elke Denys:

• “Ten eerste kan het zijn dat de goede kanten van de vriendschap – het kameraadschap, de gedeelde momenten, de vertrouwensband, de geborgenheid en de veiligheid – voldoende zijn om ook de negatieve kanten te verdragen.
• Soms speelt de context een rol en houden kinderen een bepaalde vriendschap overeind omdat die verbreken er meteen ook voor zou zorgen dat ze het contact met een hele vriendengroep in het gedrang brengen, en riskeren om uitgesloten te worden.
• En soms zitten bepaalde ‘denkpatronen’ in de weg: zo verbreken sommige jongeren het contact bijvoorbeeld niet omdat ze zichzelf zien als ‘iemand met veel vrienden’. En dat zou dan een deuk in hun zelfbeeld teweeg brengen.”

Hoe jongeren kunnen bepalen of een vriendschap wel de moeite waard is?

Of dat vastklampen aan bestaande vriendschappen ook altijd een goed idee is? Dat is volgens Elke een complexe zaak: “Idealiter en kort door de bocht kun je een schadelijke vriendschap die je meer verdriet dan vreugde bezorgt, natuurlijk beter verbreken. Maar in échte situaties, met échte mensen, is het antwoord op deze vraag toch complexer dan dat en vraagt het veel nuance.”

Om te bepalen of een vriendschap al dan niet nog de moeite waard is, gaat Awel dan ook altijd met de jongere zelf in dialoog om te bepalen wat hij of zij uit de vriendschap wil halen en of dat dan opweegt tegen de nadelen.

Samen stellen ze vragen als:

• Is de vriendschap alleen maar slecht of zijn er ook positieve elementen? Hoe groot is de schade die je oploopt door deze vriendschap? En hoe zwaar wegen die positieve elementen door voor voor jou?
• Sta je er zonder deze vriendschap alleen voor of heb je nog vrienden om op terug te vallen? Hoe sterk sta je in je schoenen op dat vlak?
• Wat wil je van deze vriendschap? En kun je daar ook over spreken met je vriend of vriendin zelf? Zijn de problemen die jullie hebben op te lossen?
• Wat zijn de mogelijke gevolgen als je de vriendschap verbreekt? Verlies je er een ruimere vriendengroep mee? Hoe groot is de kans dat de ander ‘wraak’ zal nemen voor de afwijzing?
• Zijn tussenoplossingen mogelijk, zoals de vriendschap niet verbreken, maar beetje bij beetje minder tijd met elkaar doorbrengen?

Beter omgaan met ruzie en conflict in 5 stappen

Kiest je kind er toch voor om de vriendschap te bewaren, dan is het natuurlijk belangrijk dat ruzies of problemen zo constructief mogelijk worden opgelost.

Speciaal daarvoor ontwikkelde Awel een handtool, met daarin vijf concrete stappen om conflicten met een vriend of vriendin aan te pakken:

Waarom vriendschap net voor jongeren zo belangrijk is en waarom ‘sociale uitsluiting’ in hun leeftijdsfase zó nefast zou zijn, dat ze vaak toch vasthouden aan ‘foute’ vriendschappen, lees je hier: ‘Vriendschap bij jongeren: waarom het zo belangrijk maar ook moeilijk is’. 

Voor meer info over vriendschap bij jongeren en over de ‘negatieve kanten van vriendschap’ kun je terecht op de website van Awel. Het uitgebreide onderzoeksrapport dat de kinder- en jongerentelefoon opstelde over ‘Het negatief van vriendschap’ is daar gratis en integraal te downloaden. 

Meer lezen over vriendschappen bij kinderen:

• Vriendschap bij kinderen: waarom het zo belangrijk, maar ook moeilijk is 
• Help, mijn kind heeft geen vrienden?!
• Dikke vrienden, jij en ik: vriendschap op jonge leeftijd 

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!