Daarom is lezen belangrijk voor je kind

Waarom is lezen eigenlijk zo belangrijk voor je kind? En hoe krijg je je schermgrage kind eventueel toch verknocht aan boeken? Een paar tips op een rij.

Goed voor ontwikkeling en vaardigheden

Kinderen die regelmatig in de boeken duiken, hebben op verschillende vlakken een streepje voor. Tine Kuypers, communicatiemedewerker bij Iedereen Leest: “Lezen heeft verschillende voordelen voor kinderen, het is goed voor hun ontwikkeling en verschillende belangrijke vaardigheden die hen goed van pas zullen komen in hun latere leven, worden erdoor aangescherpt.”

Over welke vaardigheden en voordelen het zoal gaat?

De taalontwikkeling krijgt een boost

Tine: “Kinderen die vaak met de neus in de boeken zitten, ontwikkelen een rijkere woordenschat. Ze leren ook meer verschillende zinsconstructies kennen en worden daardoor taalvaardiger. Geen onbelangrijke vaardigheid in een wereld die voornamelijk online en op papier verloopt. Ook hun spelling zal er aardig op vooruitgaan.”

Ze ontwikkelen een rijke verbeelding

“Een tweede voordeel van lezen is dat je fantasie geprikkeld wordt: een verhaal vraagt altijd een soort van inlevingsvermogen. Je moet je de wereld en de personages die tekstueel worden blootgelegd, wel nog altijd voorstellen. Bovendien maak je een verhaal af door zelf de ‘lege gaatjes’ in te vullen. Op die manier wordt de verbeelding en fantasie van kinderen die al jong aan het lezen gaan, geprikkeld. Dat resulteert vaak in volwassenen met meer creativiteit. Ook geen onbelangrijke vaardigheid in de wereld van vandaag.”

Geheugen en concentratie worden aangescherpt

“Een verhaal lezen vraagt een bepaalde graad van concentratie. Wie zich niet kan focussen, geraakt maar moeilijk ‘in’ het verhaal en weet achteraf vaak niet wat hij precies gelezen heeft. Hoe vaker je leest, hoe vaker je vermogen om je gedachten langdurig in te spannen, getraind wordt. Dat werkt niet alleen zo met je concentratie, maar ook met je geheugen.”

Je leert jezelf en de wereld kennen

“Elk boek dat je opendoet is als een nieuwe wereld die voor je opengaat. Kinderen die veel lezen ontdekken dan ook veel meer perspectieven dan kinderen die dat niet doen. Niet alleen door de thema’s waarover ze lezen, maar ook door die thema’s vanuit een verschillende invalshoek te benaderen.

Door de wereld vanuit het oogpunt van die personages te bekijken, leren kinderen zich beter inleven in iemand anders en leren ze verschillende problematieken van een andere kant bekijken. Lezen zorgt voor meer empathie. Het is dus erg goed voor de sociale en emotionele ontwikkeling.”

Te veel schermen: nefaste impact?

Tine: “Vaak wordt gezegd dat kinderen minder lezen. Of dat één op één te maken heeft met het feit dat er nu zoveel schermen en online media zijn, is niet zeker. In sommige andere landen gaat het wel goed met het leesplezier, terwijl dezelfde online ontwikkelingen zich daar natuurlijk ook doorzetten.

Wat waarschijnlijk wel een impact heeft is dat het leven veel diverser geworden is: terwijl kinderen vroeger na school niet veel meer konden doen dan buiten wat voetballen of een boek lezen, is de waaier aan vrijetijdsbestedingen nu enorm. Daardoor wordt er misschien wel al eens wat minder snel naar een boek gegrepen.”

Wat doen schermen met het brein van kinderen?

Dat het doorgedreven gebruik van smartphones, tablets en een doorgedreven digitalisering voor veranderingen in onze hersenen zorgt, is inmiddels algemeen geweten. Om een tekst te lezen moet je je brein langdurig op een diep gefocuste manier kunnen inzetten. Wie dat vaak doet, traint de verbindingen in z’n hersenen die ervoor zorgen dat dat mogelijk is.

Ben je vaak online bezig, dan activeert dat andere verbindingen in je hersenen: in een digitale omgeving is meestal immers zoveel gaande dat je hersenen meerdere taken tegelijk moeten doen om die info verwerkt te krijgen. Eigenlijk is je brein dus de hele tijd aan het multitasken. En hoewel onze hersenen daar eigenlijk niet voor gemaakt zijn, zullen ze zich toch aan dat nieuwe takenpakket proberen aan te passen. Daardoor ontwikkelt het brein van wie vaak met schermen bezig is, andere patronen dan wie dat niet doet. Wil je een complete transformatie in hersenactiviteit tegengaan, dan zijn taken die ook je andere verbindingen trainen – zoals lezen, maar ook mindfulness of andere dingen waarvoor een langdurige focus nodig is – dus essentieel.

Dat geldt voor volwassenen, maar voor kinderen eens te meer: hoe jonger je bent, hoe plastischer je hersenen zijn. Kinderen die weinig lezen, zullen de verbindingen voor concentratie en een langdurige aandacht dus veel minder trainen. Niet dat dat op latere leeftijd niet perfect weer uitgebreid kan worden – je hersenen blijven immers je hele leven lang plastisch – maar de rekbaarheid ervan neemt wel af. Hoe ouder je bent, hoe moeilijker nieuwe verbindingen leggen dus wordt. Jong beginnen met lezen, kan dus wel degelijk z’n voordeel hebben.

Help, mijn kind leest niet graag!

Hoe je je kind als ouder aan het lezen kunt krijgen, ook al is zoon- of dochterlief geen boekenwurm? Daar zijn wel wat methodes voor:

GEEF HET GOEDE VOORBEELD

Tine: “De allerbelangrijkste tip voor ouders als je wilt dat je kind gaan lezen: geef dan het goede voorbeeld. Je merkt waarschijnlijk zelf ook hoe groot de verlokkingen van je smartphone en tv zijn. In een omgeving waar boeken rondslingeren en waar ook ouders regelmatig alle schermen aan de kant zetten en zich verdiepen in een goed boek, is het makkelijker voor kinderen om die gewoonte op te pikken.”

ZET DE TROEVEN VAN LEZEN IN DE VERF

Tine: “Prikkel kinderen ook om te lezen door het unieke van het medium ‘boek’ in de verf te zetten. Speel de troeven van lezen uit: het feit dat je er je eigen fantasie voor moet gebruiken bijvoorbeeld, of dat er naast gewone romans ook mooie prentenboeken zijn. Plaats het ook zeker niet tegenover gamen, tv of schermtijd, maar plaats het ernaast: laat je kind het bekijken als een uitbreiding van z’n mogelijkheden in plaats van als iets dat tijd van iets anders wegneemt.”

GA OP ZOEK NAAR HET JUISTE BOEK

Tine: “Ook heel belangrijk: ga samen met je kind op zoek naar het juiste boek. Elk kind is anders en heeft andere interesses, maar ik ben ervan overtuigd dat er voor elk kind ook een geschikt boek te vinden is, zelfs voor kinderen die eigenlijk niet echt van lezen houden. De boekenmarkt is immers zo divers: is je kind geen verhalenlezer, probeer dan eens een graphic novel, beeldroman of een non-fictieboek.

Is zelfs dat een stapje te ver? Ook dan is er een oplossing. Tine: “Leest je kind écht niet graag, kies dan voor een luisterboek of lees zelf voor. Op die manier komt je kind op een heel laagdrempelige manier in contact met boeken en wordt zijn leesplezier gestimuleerd, zodat hij daarna toch wel zelf aan het lezen gaat.”

Meer lezen over boeken:

• 5 van de leukste activiteiten in teken van de Jeugdboekenmaand 
• Samen binnen: 7x de leukste podcasts voor kinderen 
• Dit zijn de leukste kinder- en jeugdboeken 

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!