Seks na de menopauze: zo wordt vrijen weer fijn
Zo’n twee derde van de Europese vrouwen heeft na de menopauze geen zin meer in seks. Dat is jammer, want vrijen kan ook na de menopauze fijn zijn. Deze tips en middeltjes kunnen helpen.
Minder zin in seks tijdens de menopauze: niet alleen tussen je oren
Ons libido wordt voor een deel biologisch bepaald. Omdat je biologische huishouding tijdens de menopauze verandert, gaat ook je libido in die periode vaak evolueren. Vooral je hormonale balans wordt tijdens de menopauze flink door elkaar geschud, waardoor je minder snel opgewonden zal raken. Ook andere veranderingen in je lichaam als gevolg van de overgang kunnen je seksleven flink onder druk zetten.
Vaginale veranderingen
Tijdens de overgang gaat je hormoonhuishouding op een lager pitje staan: je eierstokken maken steeds minder oestrogeen, progesteron en testosteron aan. Die herschikking veroorzaakt niet alleen vervelende overgangsklachten (bv. opvliegers, nachtelijke onrust), maar kan ook je libido een flinke knauw geven.
De grootste verandering vindt plaats in het oestrogeengehalte, dat tijdens de overgang gevoelig daalt. De slijmproductie in je vagina wordt daardoor veel schaarser, waardoor je intieme zone veel droger aanvoelt. Vaginale droogte is dan ook een van de meest gehoorde kwalen tijdens de menopauze.
Daarnaast wordt het vaginaal epitheel (het weefsel waarmee de vaginale wand bekleed is) dunner, wat de vaginawand en de schaamlippen brozer en kwetsbaarder maakt. De combinatie van die twee fysieke veranderingen in je vagina – atrofie en droogte – kunnen ervoor zorgen dat vrijen minder fijn aanvoelt: veel vrouwen ervaren tijdens de menopauze sneller pijn of een schurend gevoel tijdens het vrijen. In het ergste geval leidt seks zelfs tot kleine wondjes in de vagina.
Een mannelijk hormoon?
Ook de aanmaak van mannelijke hormonen (ja, die hebben wij ook) kan tijdens de menopauze achteruitgaan. Progesteron houdt je libido op peil, terwijl testosteron je lustgevoel vergroot en je vagina mee vochtig maakt. Een daling in die hormonen kan ervoor zorgen dat je minder zin hebt in seks of minder intense orgasmes ervaart. Slechts 15% van de vrouwen krijgt tijdens de menopauze te maken met een vermindering van progesteron en testosteron. Het oestrogeengehalte daalt wél bij alle vrouwen, daar ontkomt dus niemand aan…
Medicatie die helpt
Als je merkt dat je door de menopauze minder zin in seks hebt, bijvoorbeeld door pijn of droogte, hoef je niet bij de pakken te blijven zitten. Er bestaan genoeg middeltjes die het vrijen weer aangenamer kunnen maken.
Glijmiddelen
Bij de apotheek vind je glijmiddelen die het probleem van vaginale droogte kunnen opvangen. Glijmiddelen bestaan er in verschillende vormen (gels, crèmes, zetpillen…) en zijn meestal zonder voorschrift te verkrijgen.
Vaginale bevochtigers
Is zo’n glijmiddel bij jou niet voldoende om weer pijnloos te vrijen? Dan kun je ook voor vaginale bevochtigers kiezen. Dat zijn zetpillen, crèmes of gels die dieper in de vagina worden aangebracht en langer werken dan een glijmiddel.
Plaatselijke oestrogeenapplicaties
Ook plaatselijke oestrogeenapplicaties, die ter hoogte van de vaginawand hormonen afscheiden, kunnen vaginale droogte op langere termijn aanpakken.
Hormoontherapie
Bij echt zware overgangsklachten, zoals nachtelijke opvliegers, stemmingswisselingen en botverkalking, kan je dokter je een hormonenbehandeling voorschrijven. Bij zo’n hormonale substitutietherapie (of HST) wordt het oestrogeengehalte kunstmatig opgekrikt, waardoor de slijmproductie in de vagina stijgt en de vaginawand weer soepeler wordt.
Seksuologe en menopauzeconsulente Barbara Van Esbroeck: “Zo’n therapie is een heel doeltreffend middel tegen vaginale droogte, maar wordt meestal alleen voorgeschreven als je last hebt van verschillende zware overgangsklachten. De oestrogeendosis bij HST is net genoeg om de scherpe randjes van de overgang weg te vijlen, maar niet iedereen heeft zo’n hormonentherapie nodig. Veel vrouwen hebben genoeg aan natuurlijke hulpmiddeltjes, zoals soja. Die genieten ook de voorkeur op een HST-behandeling, omdat hormonen altijd meer teweeg brengen in je lichaam.”
Actief blijven, dat helpt
Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar overgangsklachten zoals libidoverlies en vaginale droogte, kun je net bestrijden door regelmatig te vrijen. Of zoals ze dat in de volksmond zo mooi zeggen: rust roest. Seks werkt als een vicieuze cirkel, want hoe vaker je vrijt, hoe meer opwinding en genot je zult voelen. Helaas geldt dus ook het omgekeerde: hoe langer je seks links laat liggen, des te minder je er weer naar zal verlangen.
Gelukkig kun je die vicieuze cirkel doorbreken, door seks ook in de menopauze geleidelijk aan weer in je leven te introduceren. Want als je seks hebt, en seksueel opgewonden bent, maakt je lichaam hormonen aan die een positieve weerslag hebben op je libido. Dat effect zit trouwens niet alleen in je hoofd, maar is ook echt aangetoond: bij elke fijne vrijbeurt zet je vaginale zone uit en wordt je vagina elastischer, waardoor ook de klachten rond droogte verminderen. Opgepast: om pijn te vermijden, is het is wel belangrijk dat je voldoende opgewonden bent tijdens de seks.
En wat met zíjn libido?
Barbara Van Esbroeck: “Ook bij mannen daalt het libido met het ouder worden. Meestal begint deze periode, die weleens de penopauze wordt genoemd, rond hun veertigste. Het testosterongehalte begint dan stilaan te zakken, waardoor ook zij minder zin in seks kunnen krijgen. Maar hét grote verschil met de menopauze is dat deze hormonale daling bij mannen veel trager verloopt. Ze is ook een pak minder ingrijpend dan bij vrouwen, bij wie de hormonale kraan rond hun vijftigste echt wordt ‘dichtgedraaid’.”
3x genieten in bed
Er zijn middeltjes genoeg tegen vaginale droogte, zoals glijmiddelen en vaginale bevochtigers, maar seksuele opwinding is minstens zo belangrijk om je vagina voldoende vochtig te houden. Een paar tips om in bed te blijven genieten, ook tijdens de menopauze:
- Inspiratie. Ga als koppel op zoek naar wat je nodig hebt om zin te krijgen in seks, ook na de menopauze. Hoe zien je seksuele verlangens eruit? Wat vind je opwindend en wat niet? Graaf in je geheugen naar fijne seksuele herinneringen, duik onder in je geheime seksuele fantasieën of zoek online of in stoute romans naar inspiratie…
- Het voorspel. Besteed tussen de lakens genoeg tijd aan het voorspel, zodat je de tijd krijgt om opgewonden te raken. Doe het ook tijdens de penetratie wat rustiger aan: leg de klemtoon niet per se op vurige en lange seks, maar geniet samen voorzichtig van jullie intieme moment.
- Ik zie je graag. Geef je partner ook buiten de slaapkamer genoeg aandacht en ga op zoek naar andere vormen van intimiteit: een liefdevolle aanraking, een verrassingscadeautje of een kus op een onverwacht moment… Maak meer tijd vrij om samen leuke of romantische dingen te doen. En last but not least: laat je partner regelmatig weten dat je hem (of haar) graag ziet!
Net méér zin na de menopauze
Sommige vrouwen krijgen na de menopauze net méér zin in seks dan daarvoor. Zo’n boost voor je seksleven tijdens de overgang is eerder uitzonderlijk, maar het kan wel. Soms ligt een nieuwe relatie aan de basis, maar ook de overgang zelf kan je libido opfleuren.
Barbara Van Esbroeck: “Vroeger was de overgang een soort bevrijding voor vrouwen, omdat ze niet meer bang moesten zijn voor een ongewenste zwangerschap. Met de komst van de anticonceptiepil is dat bevrijdende effect vandaag wel minder. Maar toch ervaren sommige vrouwen de overgang nog als een verlossing, bijvoorbeeld omdat ze geen last meer hebben van een pijnlijke menstruatie of hormonale schommelingen. Ze grijpen de menopauze dan aan om eindelijk hun eigen verlangens centraal te zetten, en van seks te genieten zoals ze dat zelf willen.”
Elisabeth (60) geniet sinds de menopauze net méér van seks
“De fijnste jaren van mijn seksleven beleefde ik na mijn vijftigste, toen ik mijn lichaam pas echt goed leerde kennen”
Elisabeth: “Na mijn menopauze ben ik seks alleen maar leuker gaan vinden. Vroeger was ik veel onzekerder over mijn lichaam: ik heb lang geworsteld met mijn gewicht, waardoor ik me ook in bed niet helemaal kon laten gaan. Met het ouder worden heb ik die complexen geleidelijk aan van me afgeschud. Toen ik in de menopauze kwam, zag ik dat ook alleen maar als een bevrijding: plots moest ik me geen zorgen meer maken over een ongewenste zwangerschap of pijnlijke maandstonden. Het hielp natuurlijk dat ik nauwelijks last had van de typische overgangskwaaltjes: opvliegers, stemmingswisselingen… Ik ben er allemaal aan ontsnapt.
Ook mijn libido bleef op peil. Sterker nog: de fijnste jaren van mijn seksleven beleefde ik na mijn vijftigste, toen ik mijn lichaam pas echt goed leerde kennen. Dat heb ik grotendeels te danken aan mijn laatste partner, die me overtuigde om meer aan het experimenteren te slaan in bed. Als jonge vrouw zou ik gillend zijn weggelopen als iemand me seksuele avontuurtjes voorstelde. Maar dankzij hem ontdekte ik dat die net heel fijn en opwindend kunnen zijn. Ik ben nu weer single, maar ik hoop dat ik gauw weer iemand vind met wie het klikt. Ook op seksueel vlak, ja. Seks is voor mij geen vereiste meer voor een relatie, maar het geeft toch die extra glans aan je leven samen. Je partner plagen en uitdagen, die hunkering als je de ander lang niet hebt gezien… Ik ben het met de jaren alleen maar meer gaan appreciëren.”
Tekst: Margot Kennis – Beelden: Getty Images
Misschien vind je dit ook wel interessant:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!