Opvoedingslijn: “Ouders van pubers voelen zich vaak machteloos”

Een puber in huis kan de gezinsdynamiek behoorlijk op z’n kop zetten. Dat beaamt ook De Opvoedingslijn. Vorig jaar ontvingen ze er 1.767 vragen, met name van ouders die zich machteloos voelen tegenover hun (puberende) kinderen.

Gevoel van onmacht

De Opvoedingslijn ontving vorig jaar 1.767 vragen, waaronder 1.267 telefoontjes en 500 mails. Maar liefst 20% van de oproepen ging over de leeftijdscategorie 13-17 jaar, waarin ouders vaak kampen met een gevoel van onmacht tegenover hun kinderen. Vragen als ‘Hoe vermijd ik dat mijn kind uitvliegt zodra ik een grens stel’? of ‘Hoe zorg ik ervoor dat mijn tiener doet wat ik vraag’? werden meermaals gesteld.

Voor ouders met een tiener(s) in huis is het vaak balanceren op een (slappe) koord van grenzen stellen en kansen bieden, wat al eens durft uit te monden in een hevige strijd.

Tienerbrein niet volledig ontwikkeld

Maar wat verklaart het opstandige gedrag van je tiener? De hormonale veranderingen spelen natuurlijk een belangrijke rol, maar daarnaast ligt een deel van de verklaring in het puberbrein dat op die leeftijd nog onvoldoende ontwikkeld is.

Het brein bestaat uit drie delen:

• het oerbrein (gefocust op overleven),
• het zoogdierenbrein (gewoontegedrag en emotionele reacties)
• en het moderne brein. Dat laatste – ook wel de prefrontale cortex genoemd – maakt ons tot wie we vandaag zijn en stelt ons in staat om afstand te nemen van problemen en te redeneren. Precies dat deel is pas op 25 jarige leeftijd volledig operationeel, wat de soms uit de hand gelopen emoties en impulsieve reacties verklaart.

Tieners handelen vooral vanuit het emotionele brein of zoogdierenbrein, waardoor ze moeilijk grenzen respecteren en niet aan de gevolgen op lange termijn denken.

Grenzen stellen is niet makkelijk

Volgens De Opvoedingslijn reageren ouders op twee mogelijke manieren op het gedrag van hun tiener:

• ofwel laten ze hun kind los omdat ze het gevoel hebben dat ze toch niets te zeggen hebben,
• ofwel leggen ze striktere grenzen op.

Maar grenzen stellen is geen sinecure, want als ouder vrees je vaak dat het de goede relatie met je kind dwarsboomt. Belangrijk om daarbij in het achterhoofd te houden:

1. Een goede band is belangrijk, maar je hoeft niet de beste vriend of vriendin van je kind te worden.
2. Begrenzen betekent niet dat je een streng leefregime moet opstellen.
3. Je kind durven loslaten, maar tegelijkertijd vasthouden is de boodschap.
4. En vooral: durf hulp vragen.

Tips van De Opvoedingslijn

En daar helpt De Opvoedingslijn je bij. Ilse De Block, directeur van het centrum voor opvoedingsondersteuning De Keerkring Opvoedingslijn, aan VRT:

• “De oplossing ligt in de relatie met je kind.
• Maak samen met je kind nieuwe afspraken.
• Betrek het in de gesprekken.
• Onderschat kinderen niet.

Eens kinderen een bepaalde leeftijd hebben, kun je inderdaad veel dingen niet meer doen, maar je kunt wel nog altijd ouder zijn”, besluit ze.

“Maar hoe voer ik een gesprek met mijn ouders?”

Er is ook een kanttekening aan het verhaal. De kinder- jongerentelefoon ‘Awel’ merkt op dat kinderen wel openstaan voor een transparant gesprek met hun ouders, maar niet weten hoe ze hieraan moeten beginnen. “De meest gestelde vraag bij ons is hoe een gesprek te voeren met de ouders. En op zich is dat dus hoopgevend”, vertelt coördinator Sibylle Declercq.

Waar een wil is, is een weg

Beiden kampen staan dus open voor een gesprek, maar hoe begin je hieraan? En hoe vermijd je dat je kind in allerijl wegstormt? Deze tips helpen je vast op weg:

• Luister voor je oordeelt: Tieners haken af wanneer ze voelen dat er meteen geoordeeld wordt. Hou daar rekening mee. Een luisterende, bevragende houding creëert een grotere kans om voldoende zicht te krijgen op de situatie. Zo hou je de mogelijkheid open om in de toekomst nog informatie te delen.
• Geef je mening, maar dring die niet op. Wees niet bang om je eigen mening en standpunt mee te geven. Vertel erbij dat je hem of haar tot niets verplicht, maar dat je vanuit je eigen ervaring en visie spreekt. En benadruk dat je dit zegt vanuit de beste bedoelingen. Omdat je wil dat het goed gaat met hem of haar.
• Betrek je kind. Zet je puber aan het werk door hem of haar actief na te laten denken. “Ik kan me voorstellen dat deze situatie lastig voor je is. Hoe zou je dit kunnen oplossen?”
• Hou verwijten achterwege. Probeer je bezorgdheid niet verwijtend te doen klinken. Nemen de emoties de bovenhand? Stel dan voor om er op een later moment op terug te komen.

De Opvoedingslijn kun je bellen op 078/15.00.10, of surf naar www.opvoedingslijn.be.

Bron: vrt.be en Goed Gevoel. Beeld: GettyImages. 

Lees meer:

• Opvoedingstips van over de hele wereld
• Tieners en alcohol: hoe ga je er als ouder mee om?
• Liefdesverdriet bij tieners: 7 tips om je kind te helpen

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!