Binnenkort is het zover, dan trekt je kind weer elke morgen met de boekentas op de rug naar school. Maar wist je dat de ene tas de andere niet is, zeker niet als het gaat over het dragen van een -vaak te zware- boekentas? Wij vroegen ergonoom Roeland Motmans waar je op moet letten als je samen met zoon- of dochterlief op zoek gaat naar een nieuw exemplaar.

Nieuwe boekentas

Het is tijd voor een nieuwe boekentas. Waarop moet je letten als ouder als je binnenkort gaat shoppen met je kind?

Roeland: “Als je samen met je zoon of dochter gaat winkelen en je moet kiezen tussen een rugzak, boekentas of schoudertas, is het antwoord duidelijk: kies altijd een rugzak. Probeer het gewicht zo dicht mogelijk tegen je lichaamszwaartepunt te brengen en verdeel het symmetrisch. Dat is steeds zo bij een rugzak.

Waar moet je dan nog op letten?

• Op vlak van ergonomie is het interessant om een rugzak te kiezen die compartimenten heeft, zodat je bijvoorbeeld je zwaardere laptop in een apart vak achteraan kunt dragen, het dichtst tegen je lichaam.
• Daarnaast is het belangrijk dat je kijkt naar de schouderbanden, die stevig moeten zijn, maar ook comfortabel zodat je kind de rugzak graag draagt. Je wilt namelijk geen rugzak die er leuk uitziet, maar waarvan de schouderbanden onder je oksels gaan snijden.
• Heeft de rugzak een verstevigde rug, top! Hierdoor sluit de rugzak beter aan en dichter bij het lichaamszwaartepunt.
• Tot slot is ook de algemene gebruiksvriendelijkheid belangrijk. Je kind moet ‘m makkelijk kunnen openen en sluiten, maar ook snel iets kunnen vinden. Daarvoor zijn van die kleine tasjes of vakjes aan de buitenzijde handig. Hier kun je bijvoorbeeld je smartphone of portefeuille in kwijt.

Ik zou altijd je kind meenemen naar de winkel om de rugzak effectief uit te proberen. Als je kijkt naar onderzoeken, dan kiezen kinderen eerst op uitzicht natuurlijk. Maar laat je kinderen 20 rondlopen met een rugzak met gewicht, dan pas worden die criteria die ik net heb vernoemd belangrijk. Dat is natuurlijk niet haalbaar in de winkel, maar door de rugzak even om je schouders te doen voel je al snel of het comfortabel zit of niet.

De trolley op wieltjes is een tijdje een trend geweest, is dat een goed idee?

“De trolley is inderdaad een tijdje populair geweest, maar als schooltas zou ik het niet aanraden. Het is handig als je gaat reizen en er voornamelijk mee kunt rijden op vlakke vloeren, zoals op de luchthaven bijvoorbeeld. Het idee om dit ook door te trekken naar de boekentassen was op zich wel goed, maar de omgeving is niet aangepast. Denk maar aan het parcours dat je aflegt op school, met vaak heel wat trappen. In de praktijk kun je de trolley daar te weinig gebruiken zoals het hoort. Als je ‘m moet dragen, loopt het helemaal verkeerd. Het gewicht is niet verdeeld en het zit veel te ver van het zwaartepunt van je lichaam.

Bovendien stopten de leerlingen de trolley veel te vol, omdat het kon. En zo’n trolley op zich weegt al een stuk meer dan een gewone rugzak. Dus neen, in de praktijk bleek het geen goede uitvinding.”

Boekentas te zwaar?

Hoe zwaar mag een boekentas zijn die je op de rug draagt?

“In regel mag een boekentas maximaal 10% van je lichaamsgewicht wegen. Er is al veel onderzoek naar gedaan en we zien dat er vanaf 15% van het lichaamsgewicht houdingsafwijkingen en een veranderd stappatroon voorkomen. Vandaar geven we die 10% mee als veilige grens.”

Hoe kun je de boekentas lichter maken?

“Hiervoor hebben we de drie partijen nodig: de school, de leraar en de kinderen met hun ouders. De school kan bijvoorbeeld lockers installeren om je spullen in op te bergen, ervoor kiezen om te werken met losbladige systemen en bijvoorbeeld atlassen delen, een waterfonteintje voorzien zodat kinderen hun drinkbus kunnen vullen, … De leraar kan in de agenda laten noteren wat je specifiek moet meebrengen de volgende dag. Tot slot kunnen ouders samen met hun kinderen heel bewust de boekentas maken.

Het komt erop neer dat het de school is die de structurele dingen in de hand heeft, de leerkracht verantwoordelijk is voor de bewustwording en dat de ouders een oogje in het zeil moeten houden. Enkel op die manier kun je het gewicht van de boekentas naar omlaag krijgen.”

Laptop in de boekentas

Zijn de boekentassen lichter nu de laptop meer gebruikt wordt op school?

“Neen, en dat is niet zo vreemd. Vandaag is er nog een grote diversiteit wat betreft het gebruik van de laptop op school, maar doorgaans zien we een én-én-verhaal. Dat maakt dat de kinderen zowel boeken als de laptop moeten meenemen in de boekentas en dan wordt het moeilijk om onder die veilige grens te blijven. Sommige dagen gebruiken de leerlingen de laptop misschien 15 minuten, maar toch moet hij mee op en af. Hierin moeten we als maatschappij en als school nog groeien en meer bewust omgaan met de laptop.

Voor mij kadert dit in een breder geheel over het schermgebruik. We kunnen gerust het aspect ergonomie betrekken bij de actuele discussie over het gebruik van laptops en smartphones in de klas en bij uitbreiding op school.”

Is een tablet dan een betere optie dan een laptop?

“Ik had eerlijk gezegd verwacht dat men meer ging inzetten op de tablet dan op de laptop. Op vlak van ergonomie is het alvast beter: het is lichter, mobieler en flexibeler. Maar er zijn natuurlijk nog andere factoren waarmee we rekening moeten houden. Een laptop is vaak goedkoper en makkelijker in gebruik.

Wat ergonomie betreft, zijn er aandachtspunten voor de tablet, maar ook voor de laptop. Thuis kun je relatief makkelijk een groot scherm voorzien, een extra toetsenbord en een muis. Dat is op school natuurlijk niet evident. We moeten hier dus in de eerste plaats gaan kijken naar de duur van het laptopgebruik en in de tweede plaats naar hoe je ‘m ergonomisch kunt gebruiken, met bijvoorbeeld een laptophouder en een extra toetsenbord en muis.

Het is een paradox, zodra mensen gaan werken zijn er allerlei regels rond ergonomie, maar die eerste 18 jaar is er niets. Terwijl dat net iets is waarin je zou moeten investeren bij kinderen en jongeren, niet als het al te laat is. We hebben het over het verminderen van de belastbaarheid door de boekentas niet te zwaar te maken, maar daarnaast is ook bewegen erg belangrijk. In de klas, maar zeker ook op de speelplaats. Ga je bijvoorbeeld de smartphone van de speelplaats weren, dan zie je dat kinderen terug actiever zijn in de plaats van in een groepje zittend of stilstaand naar hun smartphone te staren. Maar dat is weer een andere discussie natuurlijk.”

Met dank aan Roeland Motmans van Ergonomiesite.

Meer tips voor ouders:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!