Hoe komt het dat er heel wat feestelijke geboorterituelen bestaan, maar dat de geboorteaangifte saai en snel verloopt? Gezinswetenschapper Philippe Noens ziet heil in een ‘opvoedbelofte’ die je aan familie en vrienden voorleest.
Wie is Philippe Noens?
- Docent opleiding Gezinswetenschappen
- Onderzoeker Kenniscentrum Gezinswetenschappen (Hogeschool Odisee)
- Auteur van het boek ‘Mogen we nog wel straffen?‘
- Schrijft opiniestukken voor onder andere Knack, De Standaard, De Morgen, Humo
Wat kun je je kind beloven bij de geboorteaangifte?
Aan alle belangrijke momenten in het leven zijn er tradities en rituelen gekoppeld. Denk bij een huwelijk bijvoorbeeld aan de bruidegom die nog één keer thuis slaapt en zijn vrouw in spe niet mag zien voor het trouwfeest echt begint. Of de bruid die door haar vader wordt ‘weggegeven’. Bij de geboorte van een kind is dat net zo. Als er een nieuw mensje in aantocht is, wordt dat gevierd. Overal ter wereld. Vaak op een aparte, cultuureigen manier.
In India bezoeken de vrouwen uit de familie van de zwangere vrouw haar na zeven maanden. Ze zingen voor haar, en zegenen het kindje. De aankomende mama krijgt daarbij ook geschenkjes. Er wordt gestrooid met snoepjes. En na de geboorte begint het vieren pas echt, met een groot feest.
Afrikaanse landen hebben vaak hun eigen geboorterituelen, die ook nog eens erg van elkaar verschillen. In Zuid-afrika bijvoorbeeld, is er bij de geboorte vaak een oudere, ervaren vrouw aanwezig, die ook mee voor het kind zorgt. Na drie dagen krijgt de baby dan een soort ‘doop’ of zuiveringsritueel.
En Brazilië is een behoorlijk zwangerschapsvriendelijk land. Zwangere vrouwen krijgen voorrang op restaurant, of mogen eerst aan boord van een trein of vliegtuig. Er is ook minder te doen rond borstvoeding in het openbaar. Vaak is het toch te warm om een doek over je boezem te leggen.
Van geboorteaangifte …
De placenta begraven (tot zelfs proberen op te eten), een boompje planten in het geboortebos, geboortekaartjes versturen, een kraamfeest/babyshower organiseren, het kindje eventueel laten dopen: er zijn heel wat verschillende geboorterituelen. Voor elk wat wils. Het is mooi hoe we overal ter wereld kinderen, zo ‘nieuw’ op onze aardbol, feestelijk verwelkomen. Welkom! Blij dat je er bent! Iedereen hier ziet je graag!
Ondanks al die feestelijke rituelen verloopt de geboorteaangifte snel en saai. Je moet als (mee)moeder of vader de geboorte van je kindje laten registeren bij een ambtenaar van de burgerlijke stand, uiterlijk 15 dagen na de bevalling. Dat doe je aan een loket, maar steeds vaker kan dat ook online. Via een website. Snel en sober. Zo handelen we de aangifte af.
… naar opvoedingsbelofte
Vroeger was het vaak de vader die de geboorteaangifte deed. Om praktische redenen, uiteraard. Vaak was de moeder nog aan het herstellen van de bevalling, en de tijd waarin de geboorte kon aangegeven worden was nu eenmaal niet zo groot.
Maar het had daarnaast ook een symbolische functie. De vader liet aan de hele gemeenschap zien – hij liet het immers concreet op papier vastleggen – dat het nieuwe zoontje of dochtertje ‘van hen’ was. Zoals de leuze gaat: moederschap is een biologische realiteit, vaderschap een juridische fictie.
Waarom zou er naast een ‘trouwbelofte’ geen plaats zijn voor een ‘opvoedbelofte’?
Het is maar een idee – zoveel jaar geleden gelanceerd in Vlaanderen maar vreemd genoeg nooit opgepikt – maar waarom niet de geboorteaangifte wat meer in de verf zetten? Bij een huwelijk belooft het nieuwe paar ook om door dik en dun bij elkaar te blijven. Zo’n belofte uitspreken voor familie en vrienden blijft een krachtig iets. Waarom zou er naast een ‘trouwbelofte’ geen plaats zijn voor een ‘opvoedbelofte’? Je belooft als ouder na de geboorte impliciet namelijk heel veel. Dat je er voor jouw kindje zal zijn, bijvoorbeeld. Dat je het alle kansen wilt geven. Dat je het graag zult zien. Ook, of vooral, als het wat minder goed gaat. Dat zoon- of dochterlief bij jou, met kleine en grote problemen, terechtkan. Hoe mooi zou het dan niet zijn die woorden in een belofte te gieten, en uit te spreken voor vrienden en familie?
Een kinderbelletje
Een kattenbelletje kennen we allemaal, dat is een kort briefje. Het komt van het Italiaanse woord cartabello – wat boekje, register, betekent. In dezelfde lijn zou je ook als ouder kunnen ‘registreren’ wat je je kind(eren) belooft. Een kort briefje, een kinderbelletje, om bij te houden. Om te koesteren. En later aan je kind(eren) te geven.
Of, als het even kan: luidop voor te lezen. Waarom niet voorlezen tijdens een opvoedingsbelofte in het gemeente- of stadhuis?
Meer over zwangerschap en geboorte:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!