10 vragen aan de oogspecialist
Een branderig gevoel, tranende ogen, niet goed zien ’s nachts… heel veel mensen hebben problemen met hun zicht. Wij legden ons oor te luisteren bij de oogarts.
1. Ik heb goede ogen, moet ik toch naar de oogarts?
Oogarts Luc Van Os, staflid Oogheelkunde in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen: “Dé reden om zonder klachten bij een oogarts langs te gaan is om de oogdruk te laten meten. Als die te hoog is, kan dat schade aanrichten aan de oogzenuw en glaucoom veroorzaken. Je gezichtsveld wordt almaar kleiner, maar dat gaat zo traag dat het lang duurt voor je beseft dat er iets aan de hand is. De schade kunnen we niet meer herstellen. Als we er wel op tijd bij zijn, kunnen we dat meestal goed behandelen met druppels, een laserbehandeling of een operatie. We raden aan om vanaf ongeveer 45 jaar om de 3 à 5 jaar de oogdruk te laten checken. Vanaf 65 jaar kun je best om de 2 jaar je ogen laten nakijken. Tenzij er een onderliggende aandoening is of zich in de familie problemen voordoen die vragen om een frequenter bezoek.”
2. Een vriendin van mij heeft cataract, wat is dat precies?
“Heel veel 70-ers en 80-ers krijgen cataract of ‘staar’, nog een reden om vanaf een bepaalde leeftijd geregeld naar je oogarts te gaan. Als je ouder wordt, wordt de lens troebeler en het zicht slechter. Ook dat gaat meestal heel traag, waardoor mensen vaak niet beseffen hoe slecht ze eigenlijk zien. Staar wordt operatief behandeld: er worden nieuwe lenzen ingebracht. Het resultaat is vaak spectaculair, van een ongemerkt almaar troebeler zicht, heb je ineens weer glasheldere lenzen.”
3. Ik vind het almaar lastiger om in het donker te rijden. Ben ik nachtblind?
“Die vraag krijgen we vaak, maar echte nachtblindheid hangt meestal samen met bepaalde, vaak erfelijke, netvliesaandoeningen. Die mensen zien in het donker echt veel slechter en daar kunnen we niks aan doen. Mensen die vinden dat ze overdag goed zien en ’s avonds wat minder, raad ik aan om te laten meten of ze toch niet een lichte sterkte nodig hebben. Moeilijker wordt het bij mensen die gewoon iets meer bijziend worden in het donker, wat voor ons moeilijk is om op te meten. Veel meer dan de bril wat sterker maken en zien of het helpt, kunnen we dan niet doen. Er zijn tegenwoordig ook brillen die geel zijn en die worden aangeprezen om ’s nachts mee te rijden, omdat ze iets meer contrast geven. Soms helpt dat.”
Naast een voorgeschreven leesbril, is een reservebril uit de supermarkt handig. Je kunt die perfect door elkaar gebruiken
4. Ik heb last van droge ogen, wat doe ik eraan?
“Knipperen! Mensen zijn vaak zo geconcentreerd aan het lezen of met de computer aan het werken, dat ze vergeten te knipperen. Door airconditioning, of als je lenzen draagt, drogen je ogen nog sneller uit. Vrouwen hebben er na de menopauze ook vaker last van omdat hormonen een rol spelen bij het aanmaken van tranen. Als knipperen niet volstaat, kun je kunsttranen druppelen. Sommige mensen hebben tranen van mindere kwaliteit, waardoor ze minder makkelijk aan het oog blijven plakken en er dus sneller uitrollen. Die mensen hebben last van tranende ogen als ze bijvoorbeeld fietsen.
Een zonnebril dragen en op voorhand flink druppelen, kan helpen. Bij veel mensen hebben de kliertjes die het vet afscheiden dat een laagje op de tranen legt, de neiging om wat te verstoppen – dat merk je bijvoorbeeld als je ’s morgens wakker wordt met plakkerige ogen. Dan kun je warme kompressen op je oogleden leggen, ze daarna zachtjes masseren en de randen van je oogleden schoon maken met een product uit de apotheek. Mensen die aanleg hebben voor verstopte kliertjes, doen dat best regelmatig.”
5. Kan ik me behelpen met een leesbrilletje uit de supermarkt?
“Een bril van een oogarts of opticien is op maat gemaakt, en dus vaak net iets aangenamer om langer mee te lezen. Maar als je één goede leesbril hebt, dan is het vaak handig om in je handtas nog een goedkope reservebril te hebben. Die kun je zonder problemen door elkaar gebruiken, ook als de sterkte verschilt. Als je dichtbij moet zien, bij naaiwerk bijvoorbeeld, hebben mensen vaak liever een straffere leesbril, voor de computer liever iets minder straf.”
6. Mijn ogen tranen constant, kan ik daar iets aan doen?
“Wat we het vaakst zien, is dat de kwaliteit van de tranen niet goed genoeg is, of dat het traankanaal verstopt is. Traanvocht loopt over je oogoppervlak naar de afvoerkanaaltjes in je binnenste ooghoek, waar het door twee kleine gaatjes naar je neus loopt, en je het uiteindelijk doorslikt. Dat is trouwens de reden waarom je oogdruppels proeft in je mond. De oogarts kan het probleem oplossen door de kanaaltjes weer vrij te maken. Door ouder te worden, kunnen de oogleden ook wat gaan hangen, waardoor het traanvocht uit je oog rolt vóór het in de ooghoek geraakt. Het oogspiertje wat strakker aan laten trekken, kan dan helpen.”
Staar na 20 minuten intensief schermwerk altijd 2 minuten in de verte om je ogen te ontspannen
7. Ik overweeg een ooglidcorrectie. Ga ik daarvoor naar de plastisch chirurg of naar de oogarts?
“Als mensen dat aan mij vragen, raad ik hen altijd een oogarts aan omdat die net iets meer vertrouwd is met de anatomie van het oog dan sommige plastisch chirurgen, zeker als die deze correctie maar af en toe uitvoeren. Als je ooglid te laag hangt, omdat het spiertje niet meer goed werkt, ben je sowieso beter af bij de oogarts. Als je onderste ooglid naar binnen krult of net naar buiten draait, dan blijf je daar trouwens liefst niet mee rondlopen. Je oog kan dan niet meer voldoende bevochtigd worden, met roodheid of pijn tot gevolg.”
8. Mijn kind heeft een lui oog, kunnen oefeningen helpen?
“Er is een stroming die kinderen allerlei oefeningen geeft tegen een lui oog, maar het is niet wetenschappelijk bewezen dat die helpen. Ze kunnen natuurlijk geen kwaad, maar combineer ze altijd met andere behandelingen. Een lui oog kun je enkel op jonge leeftijd aanpakken, het zou enorm jammer zijn als je levenslang slecht ziet omdat je oog als kind niet voldoende behandeld werd.”
9. Voor eens en voor altijd: helpen worteltjes me aan betere ogen?
“Je netvlies heeft onder meer het bètacaroteen dat in worteltjes zit, nodig om goed te werken. Maar ook in andere gekleurde groenten en fruit zitten stoffen die goed zijn voor de ogen, zoals vitamine C en antioxidanten uit bessen, bijvoorbeeld. Je gaat er niet minder bij- of verziend van worden, maar het houdt je ogen wel in conditie, waardoor je minder kans maakt op aandoeningen zoals macula-degeneratie, een soort slijtage van het netvlies bij het ouder worden. Ook omega 3-vetzuren die je bijvoorbeeld in vette vis vindt, zijn goed voor de ogen. In het algemeen kunnen we zeggen dat voldoende bewegen, gezond eten, je bloeddruk in het oog houden en niet roken ook voor je ogen belangrijk zijn.”
Breng minstens 2 uur per dag buiten door. Dat beschermt tegen bijziendheid
10. Mijn dochtertje is bijziend. Kan ze iets doen om te voorkomen dat haar ogen achteruitgaan?
“Veel buiten zijn! Bij kinderen komt er meer en meer bijziendheid voor en dat heeft vooral te maken met veel binnen zitten. Je oog moet moeite doen om dichtbij te kijken en dus kan het zich, als je heel vaak op schermpjes tuurt of met je neus in de (studie)boeken zit, uit gemakzucht aanpassen aan de omstandigheden: het wordt dan (nog) een beetje bijziender. Daarom raden we kinderen die bijziend zijn of risico lopen, aan om maximaal twintig minuten te lezen of op een schermpje kijken, en dan twee minuten in de verte te staren, en om minstens twee uur per dag buiten door te brengen. Dat beschermt echt tegen bijziendheid.”
Uit Libelle 36/2022
Meer over je gezondheid:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!