Constipatie: wat doe je eraan (en hoe kun je het vermijden)?
Je hebt er misschien ook wel last van: constipatie of obstipatie. Maar wanneer spreken we eigenlijk écht over verstopping? En wat kun je ertegen doen? Specialist Natalie Stoens van AZ Maria Middelares in Gent legt uit.
Constipatie … of is het obstipatie?
Obstipatie, constipatie, verstopping, de termen worden vaak door elkaar gebruikt. Maar het probleem is wel hetzelfde: je kunt maar moeilijk naar het toilet gaan. Toch is het niet altijd zo evident om te achterhalen wanneer dat problematisch is.
Wat is een normale stoelgang en vanaf wanneer spreken we over verstopping?
Specialist Natalie Stoens (AZ Maria Middelares): “Een normale stoelgang varieert van drie keer per dag tot minstens twee keer per week. Lukt dat minder dan twee keer per week? Dan heb je verstopping. Toch heeft niet iedereen daar last van en dan hoef je je ook niet onmiddellijk zorgen te maken. We merken toch wel dat het bij veel mensen een obsessie is, maar zolang je geen klachten hebt, is het niet erg. Pas als mensen echt last beginnen te krijgen, is het raadzaam om uit te zoeken hoe het komt.”
Bestaan er verschillende vormen van constipatie?
“Over het algemeen kunnen we de ‘soorten verstoppingen’ wel onderverdelen in twee categorieën:
- Slow transit obstipatie: je hebt een tragere transit, waardoor je stoelgang minder makkelijk doorheen je darmen gevoerd wordt en dus onderweg blijft vastzitten.
- Outlet obstipatie: in dit geval blijft je stoelgang onderaan vastzitten.”
Wat zijn de vaakst voorkomende kenmerken van constipatie?
“Er zijn een aantal symptomen kenmerkend voor verstopping, zoals:
- een opgeblazen gevoel;
- misselijk zijn;
- het gevoel hebben dat je niet helemaal ‘leeg’ bent;
- krampen.
Die zien we in beide gevallen vaak opduiken en ze zijn dus ook een teken dat je toch beter een dokter raadpleegt om te bekijken of je klachten verlicht kunnen worden en of verder onderzoek nodig is.
Zeker bij plotse constipatie zullen we ons toch altijd extra vragen stellen en bijvoorbeeld je schildklier onder de loep nemen. Je schildklier beheert het volledige metabolisme van je lichaam en als die te traag werkt, zullen we in eerste instantie gaan merken dat je bijvoorbeeld verstopping krijgt. Omgekeerd, als je schildklier te snel werkt, kan het zijn dat je net erge diarree krijgt.”
Wat als je bloed in je stoelgang ziet?
“Helderrood bloed in het toilet of op je toiletpapier wijst vaak op bloedverlies door aambeien, en dat kan zelfs vrij veel zijn. Zie je een streepje bloed op de stoelgang of zit er bloed in vermengd? Dan is dat voor ons toch een alarmsignaal. In dat geval is verder onderzoek echt wel nodig.”
Komt verstopping vaker voor bij vrouwen dan bij mannen?
“Ik zie toch vaker vrouwen in mijn praktijk, maar dat kan net zo goed komen omdat mannen misschien niet zo snel op consultatie zouden komen. Wel is het zo dat we door bekkenbodemproblematiek sneller vrouwen zien. Outlet obstipatie ziet je vaker bij vrouwen op latere leeftijd, omdat de bekkenbodemspieren na het krijgen van kinderen soms wat uitgerekt of verzakt zijn. Ook tijdens de menopauze zien we een hogere gevoeligheid voor verstopping, door het wegvallen van oestrogeen. Bij jongere meisjes hoor je dan eerder over een trage transit, maar in dat geval zit er dikwijls een erfelijke factor achter.”
Hoe kun je constipatie vermijden?
“Er zijn eigenlijk drie vuistregels:
- Zorg dat je genoeg vezels eet (fruit, bruin brood, groenten) en vermijd voedingsmiddelen zoals rijst, banaan en chocolade;
- drink voldoende;
- zorg voor voldoende beweging.
Vooral dat drinken durven mensen weleens te vergeten. Vezels die achterblijven in je darmen zullen gaan gisten en dat kan voor krampen, winderigheid én een moeilijke stoelgang zorgen.
Obstipatie kan ook ontstaan door de medicatie die je gebruikt. Veel mensen die pijnstillers, kalmeermiddelen of antidepressiva nemen, krijgen te kampen met verstopping. Ook stress kan een negatief effect hebben. Ook mensen die stoppen met roken of minder koffie gaan drinken, zullen merken dat dit hun stoelgang kan beïnvloeden.”
Heeft olijfolie een afdrijvend effect?
“Vet zorgt wel voor een slappere, zachtere stoelgang. Maar of dat nu olijfolie of bakboter is, dat maakt voor je darmen niet zozeer veel uit. We zien bij diëten bijvoorbeeld wel dat mensen minder vet gaan eten en daardoor wel wat gevoeliger kunnen zijn voor constipatie.”
Wat is een correcte toilethouding?
“Het beste is dat je met je voeten mooi de grond raakt. Je moet met je benen in een hoek van 90 graden zitten. Dat is erg belangrijk, ook voor kinderen. Te vaak zie je kinderen met hun voetjes boven de grond hangen. In een ideale wereld kun je een toilet instellen op basis van je lengte; voorzie dus maar beter een krukje voor je kinderen.”
4 vragen over laxeermiddelen
Maken laxeermiddelen je darmen lui?
“Ik hoor erg vaak in mijn consultaties dat mensen liever geen laxeermiddelen willen nemen omdat het hun darmen lui maakt, maar dan denk ik: je darmen zijn al lui, anders zou je geen verstopping hebben. Als mensen last hebben van obstipatie, zullen we altijd eerst kijken naar voeding, schildklierwerking, beweging of welke medicatie ze nu al nemen die invloed kan hebben. Kunnen we daar niets vinden of aanpassen? Dan zullen we toch overschakelen naar laxeermedicatie. Anders wordt het voor sommige mensen echt te pijnlijk en krijgen ze bijvoorbeeld aambeien. Het is dan toch aan te raden om iets te nemen, zodat je een transit krijgt die voor jou aangenaam voelt, ook al is dat dan maar om de twee of drie dagen.”
Welke laxeermiddelen bestaan er zoal?
“Wat wij vaak gebruiken, zijn bulking agents (zoals colofiber). Het zijn natuurlijke vezels die je stoelgang volumineuzer maken. Belangrijk is daarbij uiteraard wel dat je voldoende drinkt. Dan bestaan er nog laxeermiddelen die wat vocht onttrekken aan de darmen, zodat je stoelgang zachter wordt. En verder bestaan er ook nog middelen die de darmwerking zelf stimuleren. Afhankelijk van jouw klachten, historiek en onderzoeken zullen we dus bekijken wat het best voor jou werkt.”
Met welke laxeermiddelen moet je oppassen?
“Mensen zoeken naar oplossingen en bekijken wat er voor hen werkt. Als ik een patiënt over de vloer krijg die van de apotheek een natuurlijke laxerende thee gebruikt en dat werkt, dan is dat goed voor mij. De zoektocht naar een oplossing is echt heel individueel, maar laat je natuurlijk op z’n minst begeleiden door je apotheker. Neem bij plotse obstipatie ook niet zomaar laxeermiddelen, maar raadpleeg zeker je dokter.”
Kunnen probiotica helpen?
“Er bestaan heel veel probiotica, en voorlopig kunnen we voor opstopping nog niet erg merken dat daar resultaat uit gehaald wordt. Eigenlijk weten we het gewoon niet. Ik denk altijd ‘goh ja, als het helpt voor jou en er zit niet schadelijks in, dan is het oké’, maar het is niet dat daar op dit moment veel duidelijkheid over is.”
Deze artikels vind je vast ook interessant:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!