ADHD bij vrouwen en meisjes: daarom is het zo anders

ADHD is niet enkel een stoornis die voorkomt bij lagereschooljongens, zoals veel mensen ten onrechte denken. Ook veel vrouwen en meisjes hebben ermee te kampen, maar bij hen wordt de diagnose veel minder vaak gesteld. Wij sommen enkele opmerkelijke verschillen op.

Wat is ADHD?

Als je aan ADHD denkt, beeld je je misschien meteen een jongetje in dat moeilijk kan stilzitten en heel de tijd in beweging is. Dat is echter maar één mogelijke uiting van de stoornis; er zijn er nog zoveel meer. Bovendien zijn er ook heel wat volwassenen, waaronder ook vrouwen, die ermee leven.

ADHD (voluit ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’) is een stoornis in de ontwikkeling van het zenuwstelsel die wordt gekenmerkt door twee factoren: enerzijds aandachtstekort en anderzijds hyperactiviteit en impulsiviteit. Er bestaan drie types ADHD:

1. ADHD-I (met de ‘I’ van ‘inattentive’ of onoplettend). Dit type noemt men ook weleens ADD, al wordt die term niet meer officieel gebruikt. Mensen met dit type ADHD zijn vaak afgeleid, lijken soms in een eigen wereld te leven en worden vaak afgeschilderd als dagdromers.
2. ADHD-H (met de ‘H’ van ‘hyperactive-impulsive’ of hyperactief-impulsief). Het meest ’typische’ beeld van ADHD, en meteen ook het meest opvallende qua symptomen. Mensen met dit type hebben vaak last met stilzitten, spreken soms voor hun beurt en lijken voortdurend te moeten bewegen. De hyperactiviteit kan zich echter ook eerder intern manifesteren, bijvoorbeeld in de vorm van extreem piekergedrag.
3. ADHD-C (met de ‘C’ van ‘combined’ of gecombineerd). Hier gaat het over een combinatie van ADHD-I en ADHD-H.

Meer weten over ADHD bij volwassenen? Lees dan dit artikel: “ADHD bij volwassenen: wat moet je erover weten?”

ADHD bij vrouwen: waarom wordt het vaak gemist?

Hoewel er ingeschat wordt dat er ongeveel evenveel vrouwen als mannen ADHD hebben, wordt de diagnose bij vrouwen veel minder vaak gesteld: voor elke drie jongens of mannen die een diagnose krijgen, gebeurt dat maar bij één vrouw. Daar zijn verschillende mogelijke verklaringen voor:

• Wetenschappelijk onderzoek naar ADHD gebeurt bijna uitsluitend bij mannen.
• Bij vrouwen tonen de symptomen zich soms anders. Hyperactiviteit kan zich bijvoorbeeld uiten als niet kunnen stoppen met babbelen, of in eerder onopvallende tics.
• Omdat vrouwen vaak last krijgen van comorbide aandoeningen (ziektes die gepaard gaan of gelinkt zijn aan het hebben van ADHD) zoals depressies of angstgevoelens, worden ze vaak enkel daarvoor geholpen, zonder dat er verder wordt gekeken naar een mogelijke oorzaak.

Wat zijn de mogelijke gevolgen?

1. Bijkomende ziektebeelden

Zoals je hierboven al kon lezen, komen er bij vrouwen met ADHD veel comorbide ziektes en stoornissen voor. Vaak zijn die (gedeeltelijk) het gevolg van jarenlange uitputting. Veel meisjes leren zich namelijk al op jonge leeftijd aanpassen aan hun situatie, waardoor ze extra veel moeite stoppen in het verbloemen of ‘oplossen’ van hun problemen.

2. Academische en/of werkgerelateerde problemen

Veel intelligente meisjes met ADHD ondervinden weinig tot geen problemen in de lagere (en soms zelfs middelbare) school, behalve hier en daar een opmerking over dromerig gedrag. Bijgevolg worden ze ook niet getest op jongere leeftijd. Hun concentratieproblemen beginnen vaak pas echt de kop op te steken als de hoeveelheid leerstof groter en groter wordt (bijvoorbeeld op de hogeschool of aan de universiteit).

Heel wat vrouwen met ongediagnosticeerde ADHD halen daardoor steeds slechtere punten en moeten na verloop van tijd afhaken, vaak zonder diploma. Wordt de stoornis wél op tijd opgepikt? Dan kunnen er allerlei maatregelen getroffen worden om het studeren vlotter te doen verlopen, zoals extra werktijd, aangepaste taken of medicatie.

Ook in het professionele leven kan ADHD een groot struikelblok vormen. Personen met ADHD hebben het soms moeilijk met het opvolgen van instructies, of kunnen ongeïnteresseerd overkomen tijdens vergaderingen omdat ze steeds afgeleid zijn. Daarom kan het een goed idee zijn om, als je een diagnose hebt, die te delen met je bazen, al ben je daartoe natuurlijk helemaal niet verplicht. Extra moeilijk wordt het wanneer je nog geen diagnose hebt en je tegen al die zaken aanloopt zonder dat je weet waar de oorzaak precies ligt.

3. Relationele problemen

ADHD kan niet alleen problemen geven op je werk, het kan ook je persoonlijke leven behoorlijk op zijn kop zetten. Zo kan je partner gefrustreerd raken over het feit dat jij veel minder om het huishouden lijkt te geven dan hij of zij (al is dat natuurlijk maar een perceptie) of over het feit dat het lijkt dat je nooit oplet tijdens gesprekken.

Veel personen met ADHD lijden ook aan rejection sensitive dysphoria. Dat wil zeggen dat ze extreem gevoelig reageren op wat anderen over hen zeggen of denken. Een heel goedbedoelde opmerking over een vlekje mascara op je ooglid kan op die manier overkomen als een belediging van heel je uiterlijk, of positieve feedback van je baas kan je ervan overtuigen dat je morgen meteen je C4 krijgt.

Mogelijke symptomen

‘Klassieke’ ADHD-symptomen komen uiteraard ook bij vrouwen voor. Denk dan aan rusteloosheid, impulsiviteit, concentratieproblemen, vergeetachtigheid en onoplettendheid. Er zijn echter ook andere symptomen die zouden kunnen wijzen op ADHD:

• Ongeorganiseerd zijn (bijvoorbeeld vaak je autosleutels kwijtgeraken of je huis maar niet op orde lijken te krijgen)
• Moeilijk instructies kunnen volgen
• Nagelbijten of op een andere manier aan je huid ‘prutsen’
• Emoties uitvergroot beleven
• Binge eating
• Moeilijk controle kunnen houden over je uitgaven
• Net zo intelligent zijn als je vrienden, maar toch vaak het gevoel hebben dat je faalt
• Vaak nieuwe hobby’s oppikken, maar ze niet lang volhouden
• …

Opgelet: het is niet omdat je één of meer van bovenstaande kenmerken kunt aanvinken, dat je daarom ADHD hebt. Het kan wel een startpunt zijn om je bezorgdheden te delen met je huisarts, psycholoog of psychiater.

Denk je dat je ADHD zou kunnen hebben?

Online vind je heel wat nuttige informatie rond ADHD, bijvoorbeeld bij Centrum ZitStil. Dat kan dus een prima vertrekpunt zijn. Er bestaan ook online ADHD-tests, maar die zijn nooit toereikend om een diagnose te stellen. Gebruik ze dus enkel om een indicatie te krijgen van mogelijke symptomen.

Wil je officieel getest worden (want dat is uiteraard helemaal je eigen keuze)? Neem dan contact op met je huisarts, psycholoog of psychiater, die je naar de juiste persoon zal doorverwijzen. Die persoon zal op zijn beurt een grondige screening uitvoeren. Vaak wil hij of zij ook mensen spreken die dicht bij je staan, zoals je partner of je ouders, en dikwijls vragen ze ook om oude schoolrapporten in te kijken.

Blijk je inderdaad ADHD te hebben? Dan kan de weg naar aanvaarding beginnen. Mensen hebben vaak baat bij therapie, maar ook (online) hulpgroepen kunnen een grote steun zijn. Informeer je bij de arts of deskundige die je diagnose gesteld heeft; hij of zij zet je ongetwijfeld op de goede weg.

Bronnen: additudemag.com, adhdbijvrouwen.nl, jorjoy.nl, zitstil.be

LEES OOK:

• ADHD bij volwassenen: wat moet je erover weten?
• Kun je niet stilzitten? Dan heb je misschien het rusteloze-benen-syndroom
• Leren loslaten in 6 stappen: minder controle, meer rust

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!