Beroerte op jonge leeftijd: wat zijn de risicofactoren?
In België krijgen elke dag 52 mensen een beroerte. En dat zijn lang niet alleen ouderen. Wat kan een beroerte op jonge leeftijd – en dan spreken we over mensen jonger dan vijftig jaar – veroorzaken?
Nee, een hersenbloeding en trombose komen niet alleen bij 65-plussers voor. Ook jonge mensen kunnen een beroerte krijgen. Dit zijn de vier grootste risico’s .
1 Ongeval of trauma
Er zijn verschillende vormen van beroerte of CVA (Cerebro Vasculair Accident): zo heb je een herseninfarct of trombose, veroorzaakt door een bloedklontertje in de hersenen. Als je een scheurtje hebt in de hersenen, dan spreken we van een hersenbloeding. Neurologe Depreitere van het AZ Delta in Roeselare: “Een beroerte op jonge leeftijd is vaak een hersenbloeding. De oorzaak is meestal een harde klap op het hoofd na een ernstige val, een verkeersongeluk, geweld…”
2 Aangeboren afwijkingen
Dr. Depreitere: “Omdat klassieke risicofactoren zoals slagaderverkalking en voorkamerfibrillatie bij jongere mensen minder vaak een rol spelen, gaan we bij hen sneller op zoek naar andere, meer zeldzame oorzaken. Naast het hart- en hersenonderzoek zoeken we ook naar aangeboren afwijkingen, zoals een stollingsstoornis, waardoor er makkelijker bloedklontertjes gevormd worden. Ook een misvorming in een bloedvat, zoals een aneurysma of een cavernoom, kan aanleiding geven tot een hersenbloeding. Die misvormingen kunnen op elke leeftijd voorkomen en zijn niet altijd iets om ongerust over te zijn: je kunt het hebben zonder dat er iets gebeurt. Een cavernoom of een aneurysma kan levenslang ‘stil’ blijven, maar kan ook scheuren en zo een hersenbloeding veroorzaken.”
3 De pil
Dr. Depreitere: “Vrouwen die de pil gebruiken, hebben een licht verhoogde kans op een beroerte, vooral wanneer de pil oestrogeen bevat. Dat hormoon verhoogt – zeer miniem – het risico op klontervorming in het bloed. Daarom geven we jonge vrouwen na een beroerte het advies om geen anticonceptiepil met hormonen meer te gebruiken.”
4 Ongezonde levensstijl
Dr. Depreitere: “Door een ongezonde levensstijl kampen steeds meer jonge mensen met overgewicht, hoge cholesterol en diabetes. Klassieke risicofactoren voor een beroerte, omdat ze slagaderverkalking veroorzaken of versnellen. Dat we de laatste jaren een stijging zien van het aantal jonge patiënten met een trombose, heeft hier zeker mee te maken.”
Kun je het voorkomen?
Je kunt een beroerte niet voorspellen of volledig voorkomen, maar je kunt het risico wel verminderen door een gezonde levensstijl met voldoende beweging en gezonde voeding, door niet te roken en niet te veel alcohol te drinken. Dr. Depreitere: “Bij patiënten met een onrustig cavernoom overwegen we een preventieve operatie. Bij patiënten met voorkamerfibrillatie of een stollingsstoornis zullen we met bloedverdunners bloedklontervorming proberen te voorkomen.”
Het herstel: iets sneller bij jongere mensen
Zowel een herseninfarct als een hersenbloeding brengen onherstelbare schade toe. Dr. Depreitere: “Afgestorven hersencellen herstellen zich nooit meer. De omliggende hersenen zullen wél proberen om hun taken over te nemen. Daarom is het belangrijk om zo snel mogelijk met de revalidatie te beginnen. Het herstel na een beroerte gaat doorgaans traag – reken op een halfjaar tot een jaar – maar bij jonge mensen zien we vaak iets meer vooruitgang. De plasticiteit van de hersenen bij een dertiger is groter dan bij een tachtiger, waardoor de hersenen zich makkelijker opnieuw programmeren. Los van de leeftijd spelen ook de grootte en de plaats van het letsel een rol. Schade in het deel van de hersenen dat je handbewegingen regelt, bijvoorbeeld, is veel moeilijker te herstellen dan schade op een andere, minder belangrijke plek.”
De gevolgen die niemand ziet
Een beroerte kan leiden tot een NAH of niet-aangeboren hersenletsel. Dr. Depreitere: “Naast de fysieke gevolgen, zoals een arm of been dat niet goed meer mee wil of problemen met praten, zijn er ook cognitieve gevolgen, zoals vermoeidheid, geheugenproblemen of hoofdpijn. Patiënten kunnen zich moeilijk concentreren en zijn zeer gevoelig voor prikkels zoals geluid, licht of drukte. Voor jonge mensen met kinderen en een job is het niet vanzelfsprekend om met die beperkingen om te gaan.
Dat hersenschade vaak niet zichtbaar is, maakt het extra lastig. Zeker jonge mensen die uiterlijk helemaal hersteld lijken en hun best doen om zo snel mogelijk weer aan het werk te gaan, botsen vaak op onbegrip. Een empathische werkgever die toelaat om gedeeltelijk of aangepast weer aan de slag te gaan, kan een groot verschil maken.”
Elke minuut telt: bel 112
Een beroerte is levensbedreigend. Merk je bij jezelf of bij iemand in je omgeving signalen van een beroerte, bel dan onmiddellijk 112 of ga zo snel mogelijk naar de spoeddienst. Hoe sneller de bloeding gestopt of de klonter verwijderd wordt, hoe meer hersenweefsel er gered kan worden en hoe groter de kans op herstel.
Meer tips:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!
