(Bewust) kinderloos? Zo leef je volgens jouw waarden

12 mei 2024

Ongeveer één op vijf vrouwen blijft bewust kinderloos. En dat komt hen vaak op onbegrip of vervelende opmerkingen te staan. Want welke zin heeft je leven als je geen nageslacht achterlaat? Factcheck: ook zónder kind kun je betekenis geven aan jezelf, je relatie en de wereld rondom je.

Kinderen of geen kinderen?

Het taboe rond bewust kiezen voor een kinderloos leven, is misschien minder groot dan vroeger, maar toch denken buitenstaanders nog vaak dat deze mensen daar ooit spijt van zullen krijgen. Nochtans toont een VUB-onderzoek uit 2019 aan dat zowel mannen als vrouwen achteraf zelden tot nooit hun beslissing om geen kinderen op de wereld te zetten betreuren. Uit een andere VUB-studie blijkt overigens dat meer dan 1 op 10 Belgen tussen 25 en 35 jaar geen kinderen wil. Maar of we nu wel of geen nageslacht wensen, het nog niet weten, of geen kinderen kúnnen krijgen, één ding hebben we allemaal gemeen: we willen een gelukkig leven dat voor ons zin heeft én geeft.

Zingeving = je nuttig voelen

En dat kan op verschillende manieren, want er is geen heilige graal voor een zinvol en schoon leven. Zingeving gaat over jezelf en je waarden beter leren kennen, daarop inzetten en ervan genieten. Het draait rond je nuttig voelen op een manier die bij jou past en rond dingen doen waar je achter staat. Dat kan het opvoeden van één of meerdere kinderen zijn, maar ook iets helemaal anders, zoals je inzetten voor je medemens, voor de maatschappij, de natuur of de cultuursector. Zingeving zorgt ervoor dat je het de moeite waard vindt om met moeilijke situaties om te gaan. Doorzetten als het even lastig is, lukt beter als we het gevoel hebben dat wat we doen aansluit bij onze waarden en levensdoelen.

Wat is voor jou waardevol?

Sta daarom eens stil bij de zaken die voor jou waardevol zijn. En dan gaat het niet per se over een mooie auto of hippe schoenen, maar wel over datgene waar jij voor wilt staan. Dergelijke waarden geven richting aan je leven. Vraag jezelf af of je zeker bent van de dingen die je doet. Je vrijwilligerswerk, je hectische gezinsleven, je drukke job: klopt dat voor jou? Past dat bij jou? Als het antwoord ‘ja’ is, zul je gemotiveerder zijn en makkelijker volhouden.

Leef volgens jouw waarden

Leven volgens je waarden klinkt mooi. Maar hoe doe je dat? Probeer deze tips en oefeningen eens:

Leer je waarden kennen: durf na te denken over wat jij écht belangrijk vindt, over waar jij voor (wilt) staan. Een vraag die je hiermee kan helpen is: hoe wil je herinnerd worden?
Durf tegen de stroom in te zwemmen: het lijkt alsof we een hele hoop dingen moeten doen om erbij te horen, terwijl dat natuurlijk lang niet altijd kan. Meer nog: dat hoeft ook helemaal niet! Durf dus tegen de stroom in te gaan en de dingen te doen die jij wilt doen en die jij belangrijk vindt. Doe dat voor jezelf, omdat ze bij jou(w) (waarden) passen, doe het niet voor anderen.
Draag zorg (voor jezelf en anderen): jezelf soigneren en in de watten leggen, is een goede manier om elke dag opnieuw zin te geven aan je leven. Maar ook voor anderen zorgen, vergroot je gevoel van zingeving en verbondenheid.
Durf loslaten: merk je dat een aantal zaken die je doet toch niet kloppen, dat ze niet overeenstemmen met wat je echt wilt? Durf ze dan los te laten en durf het anders aan te pakken, op een manier die wél bij je past.

Weerleg onterechte opmerkingen

Niet iedereen zal het echter altijd eens zijn met wat jij belangrijk vindt in het leven. Bewust kinderloze mensen krijgen daarom weleens vervelende opmerkingen van buitenstaanders. Maar die zijn zelden gegrond. Enkele voorbeelden:

“Je zult je nooit zo verbonden voelen met iemand als met je eigen kind.”
Verbondenheid is een basisbehoefte van de mens. Het gaat over het kunnen opbouwen en behouden van vertrouwensrelaties met anderen: jij kunt een beroep doen op die ander en omgekeerd. En dat kan een partner, een vriend, collega, buur, familielid of kind zijn. Aan de basis van verbondenheid liggen onze sociale vaardigheden: kun je goed luisteren? Kunnen vrienden je in vertrouwen nemen? Durf je anderen aan te spreken? Of vast te pakken? Verbondenheid is dus mogelijk met eender wie in je omgeving. Zolang je sociale vaardigheden maar ‘on point’ zijn.
“Je zult later spijt hebben.”
Als je leeft volgens jouw waarden en je vindt jouw leven zinvol, dan is de kans dat je ergens spijt van hebt minder groot, zoals ook in de eerder aangehaalde studie van de VUB werd aangetoond. Er zijn immers heel wat andere manieren om zin te geven aan je leven dan enkel kinderen. Denk bijvoorbeeld maar aan vrijwilligerswerk.

“Je zult je eenzaam voelen op latere leeftijd.”
Eenzaamheid ontstaat door een gemis van relaties en verbondenheid met anderen. Met of zonder kinderen, iederéén kan zich weleens eenzaam voelen. Eenzaam zijn is ook niet hetzelfde als alleen zijn. De vuistregel is: als je je eenzaam voelt, dan ben je eenzaam.

“Een kind krijgen is het gelukkigste moment van je leven.”
Natuurlijk is het prachtig om dat kersverse, rozige nieuwe leven voor het eerst in je armen te houden. Maar mijn geluk is het jouwe niet: er zijn weinig dingen zo subjectief als wat iemand gelukkig maakt. Dat bepaal je namelijk helemaal zelf. Zolang het fundament – de geluksdriehoek – maar goed zit. Deze driehoek toont je waaruit geluk is opgebouwd en hoe je ervoor kunt zorgen dat die bouwblokken stevig staan, ondanks alle tegenslagen die op je pad komen.