Mist in je hoofd: wat is brain fog en waarom krijg je het?
Iedereen heeft weleens een minder alerte dag of vergeet af en toe iets. Maar als je een hele tijd concentratieproblemen of vergeetachtigheid ondervindt, kun je last hebben van brain fog of hersenmist. Erg lastig, want het lijkt dan alsof je de wereld niet meer scherp krijgt. Wat is brain fog precies? Waarom krijg je het? En hoe raak je het kwijt?
Wat is brain fog?
Brain fog, ook wel hersenmist genoemd, is een fenomeen waarbij je je verward, verstrooid, vergeetachtig en vermoeid voelt. Je kunt je moeilijk concentreren en het lijkt alsof je gedachten zich in een dikke mist hullen. Sommige mensen hebben ook moeite om op woorden te komen.
Je kunt het elke dag ervaren, af en toe, of een bepaalde periode heftiger dan anders. Hoewel heel wat mensen er last van hebben, is er amper onderzoek naar gedaan.
Het is belangrijk te weten dat brain fog niet echt een ziekte is, maar een overkoepelende term voor de mistige situatie in je hoofd. Het is een symptoom van een ander onderliggend probleem.
Oorzaken van brain fog
Het kan een hele uitdaging zijn om de oorzaak van je mistige hoofd te achterhalen. Omdat het om vrij vage klachten gaat, worden ze niet altijd even serieus genomen. Toch is het belangrijk om aanhoudende brain fog niet te negeren. Het is hoe dan ook een signaal van je lichaam om aan te geven dat er wat aan de hand is.
Over het algemeen wordt gesteld dat hersenmist gelinkt is aan stress of een teveel aan fysieke of mentale activiteiten. Maar ook andere oorzaken kunnen aan de basis liggen, al dan niet gecombineerd met stress.
1. Hormonen
- Hormonale problemen: verdachte nummer één bij vele kwalen, zeker bij vrouwen. Een disbalans of verschuiving in je hormonen kan zeker brain fog veroorzaken. Dat kon je misschien al merken als je al ooit zwanger was. Heel wat vrouwen ervaren op een bepaald moment in de zwangerschap concentratieproblemen of vergeetachtigheid.
- Perimenopauze: ook hier zijn hormonale schommelingen de boosdoener. Vrouwen in de overgang kunnen een hele tijd geteisterd worden door concentratieproblemen en vergeetachtigheid. Voeg daar nog wat bijhorende slaapproblemen en stress bij, en je hoofd voelt zo mistig als de meest sombere herfstdag.
2. Levensstijl en dieet
- Slaapgebrek: als je al een tijdje slecht slaapt, los je best je slaapproblemen op vooraleer je je zoektocht naar de oorzaak verderzet. Een slechte slaaphygiëne is vaker dan gedacht de boosdoener voor de gevreesde brain fog. Slaapmedicatie is meestal geen oplossing, want die kunnen bijdragen aan het probleem.
- Alcohol: na een avondje met (te) veel alcohol kun je even geteisterd worden door een tijdelijke brain fog. Maar vooral als je regelmatig alcohol drinkt kun je er wel vaker last van krijgen. Het goedje heeft namelijk een negatieve impact op de werking van je hersenen. Bovendien zijn er ook heel wat andere schadelijke gevolgen op vlak van slaapkwaliteit, vitamine-opname en vochtregulatie van je lichaam.
- Te weinig koolhydraten: als je alle koolhydraten uit je dieet schrapt, moet je lichaam zoeken naar een andere brandstof. Die overschakeling verloopt niet altijd zo vlot, waardoor brain fog optreedt.
- Vitamine B12-tekort: een veel voorkomende oorzaak voor concentratieproblemen, vooral voor vegetariërs en veganisten. Een vitamine B12-tekort kan echter ook door bepaalde medicatie of alcohol voorkomen, doordat ze de opname van de vitamine belemmeren.
3. Aandoening of ziekte
- Auto-immuunziekten en andere aandoeningen zoals MS, glutenintolerantie, slaapapneu, fibromyalgie, chronisch vermoeidheidssyndroom, alzheimer en de ziekte van Hashimoto kunnen klachten veroorzaken. Dit lijstje is lang niet volledig, want vele aandoeningen kunnen uiteindelijk leiden tot hersenmist.
- COVID-19: onderzoek is nog pril, maar het lijkt er op dat COVID-19 problemen met het geheugen kan teweegbrengen. Meestal is er na een paar maanden beterschap in zicht.
- Uitdroging: als je te weinig vocht binnenkrijgt, drogen je hersenen uit. Daardoor krijg je niet alleen last van hevige hoofdpijn, maar ook van verwardheid en concentratieproblemen.
- Hersenschudding: door een forse klap op je hoofd kun je zelfs maanden later nog last hebben van cognitieve klachten zoals brain fog.
4. Medicatie en behandelingen
- Medicijnen of een combinatie ervan, hebben als ongewenste bijwerking vergeetachtigheid of verwardheid. Zeker bij oudere patiënten worden heel wat pilletjes tegelijk geslikt. De meeste mensen denken dan dat de klachten te wijten zijn aan ouderdom, terwijl de combinatie van medicatie aan de basis ligt.
- Chemotherapie: brain fog is een gekende bijwerking van deze ingrijpende behandeling. Men spreekt soms van een ‘chemobrein‘, omdat de behandeling heel wat gevolgen heeft voor je werkgeheugen en ruimtelijk-visueel geheugen. Stress zou dit effect bovendien nog sterk kunnen versterken.
Hoe los je het op?
Talloze anderen worstelen met dit vervelend fenomeen. Maar met een beetje geduld en doorzettingsvermogen kun je hersenmist opklaren en weer genieten van een scherpe geest.
Er is niet altijd één juiste oplossing, soms is een combinatie van enkele levensstijlaanpassingen nodig.
- Als hormonale schommelingen brain fog veroorzaken, is hormoontherapie een mogelijke oplossing. Bespreek met je gynaecoloog de opties. De klachten tijdens je zwangerschap kun je jammer genoeg niet met hormoontherapie te lijf gaan…
- Verbeter je slaapgewoonten en rust voldoende uit. Een goede nachtrust doet wonderen voor je hoofd. Ontdek hier hoe je het aanpakt.
- Wees zuinig met alcohol en ga er steeds bedachtzaam mee om.
- Beweeg elke dag minstens een halfuur. Die beweging verhoogt de bloedstroom naar de hersenen, wat helpt om de cognitieve functie te verbeteren. Wist je trouwens dat beweging zelfs bijdraagt aan het voorkomen van alzheimer en dementie?
- Gezonde voeding is cruciaal voor gezonde hersenen. Eet steeds voldoende groenten en fruit, en kies voor voeding die rijk is aan vitamine B12. Waar je deze vitamine in vindt, lees je hier.
- Als je klachten veroorzaakt worden door een glutenintolerantie verdwijnen ze al snel als je overschakelt naar een glutenvrij dieet. Een diëtist kan je hierin adviseren.
- Verminder stress, want dat gaat hand in hand met een mistig hoofd. Probeer stressverlagende activiteiten te integreren in je dagelijkse routine, zoals meditatie, yoga, ademhalingstechnieken of een ontspannende wandeling.
- Lees de bijsluiter van je medicijnen, of bevraag je apotheker of huisarts. Als bepaalde medicatie hersenmist veroorzaakt, kun je het probleem misschien niet zomaar oplossen, maar dan weet je tenminste wel waar de oorzaak ligt. Bespreek met je arts wat de opties zijn om je klachten op te vangen.
Bronnen: health.harvard.edu, gezondheid.be, plusmagazine.knack.be
Meer gezonde tips
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!