Constructief ruziemaken, hoe doe je dat?

Op vakantie, in de auto, aan de eettafel, tijdens de ochtendrush… Overal en op elk moment kunnen de gemoederen verhitten. Hoewel iedereen ruziemaken vervelend vindt, stormt het weleens in de beste huishoudens. Maar jammer genoeg pakken we het niet altijd goed aan… Hoe maak je constructief ruzie en wat kun je het best vermijden?

Waarom we ruziemaken

Van rondslingerende sokken tot buitensporig GSM-gebruik. Alle dagdagelijkse perikelen kunnen een aanleiding zijn voor een ruzie met je teerbeminde. Maar geloof het of niet: de ruzies binnen een relatie gaan eigenlijk nooit om de feitelijke aanleiding. Volgens de wereldberoemde relatiedeskundige Esther Perel is de miskenning van bepaalde behoeften de oorzaak van een echtelijke twist. Zo zouden drie onderliggende thema’s verschuild zitten in elk conflict:

• autonomie en controle,
• verbondenheid en zorg,
• respect en herkenning.

Doordat je ruziemaakt met iemand waarmee je een bepaalde relatie hebt, wordt je sneller meegesleept door emoties. Vaak ervaar je dan controleverlies, waardoor je al snel iets zegt waar je later spijt van hebt. Ook omgekeerd moet je soms enkele kwetsende opmerkingen incasseren die je partner ongemeend in de strijd gooit. Eigenlijk maak je ruzie omdat de ander belangrijk is voor jou. Dat is alvast positief nieuws!

Zwijgen om de goede vrede te bewaren

Misschien ken je wel koppels die naar eigen zeggen nooit ruziemaken. Elke dag lijkt er peis en vree, maar de kans is groot dat het maar schone schijn is. Koppels die nooit ruziemaken, onderdrukken frustraties, woede of verdriet vaak vanuit de gewoonte om conflicten te vermijden. Wanneer bepaalde gevoelens echter niet uitgesproken worden, is er een gebrek aan open en eerlijke communicatie. Daardoor gaat de verbondenheid verloren en loop je het risico om uit elkaar te groeien.

De onderdrukte onvrede is echter niet alleen problematisch voor je relatie, het brengt zelfs persoonlijke gezondheidsrisico’s met zich mee. Een zeventien jaar durend onderzoek toonde aan dat koppels die frustraties inslikten twee keer meer risico lopen om vroeg te sterven, dan paren die ruziemaken. Onderdrukte frustraties ondermijnen namelijk je weerstand en zijn dus gewoonweg niet gezond.

Ook al ben je over het algemeen tevreden over je relatie, hou frustraties of onbeantwoorde noden dus niet voor jezelf. Zo stapelen er geen frustraties op en is jullie relatie letterlijk een lang leven beschoren.

Verplicht ruziemaken

Alle relatiedeskundigen zijn het erover eens: hoewel ruziemaken ons verdrietig maakt, is het een must voor elk gezond koppel. Door een goede woordenwisseling leer je immers elkaars behoeften kennen en worden gelijkaardige situaties in de toekomst vermeden. Elke ruzie schept dus de kans om beter op elkaar ingespeeld te geraken.

Ruzies tonen ook aan dat je je veilig voelt bij je partner en jezelf kunt zijn. Want ben je ooit al zo’n oververhitte zielenstrijd aangegaan met pakweg een collega? Er schort dus iets aan de veiligheid in je relatie als je een ergernis of behoefte niet durft aan te kaarten, omdat je bang bent dat je je partner zou verliezen.

6 tips voor een constructieve ruzie

Betekent dat dan dat je elkaar zomaar in de haren kunt vliegen? Nee. Conflicten vermijden is geen goed idee, maar je kunt ook verstrikt raken in andere valkuilen van ruziemaken. Wat succesvolle koppels van de andere onderscheidt, is voorkomen dat ruzies escaleren. Trap dus niet in één van de valkuilen, want dan is de ruzie beslist niet (meer) constructief.

Onderstaande tips helpen je stevig op weg!

1. Geen plaats voor oude koeien

De gekende klassieker van de oude koeien in de sloot heeft amper een introductie nodig. Gedraag je je tijdens een woordenwisseling vaak als geschiedenisleraar en passeren alle oude ruzies nogmaals de revue? Dan is de kans groot dat je na een tijdje niet meer weet waar het eigenlijk om ging. Het is dus geen goed idee om elk oud geschil te betrekken in een nieuwe discussie.

Anderzijds wijzen veel oude koeien op een fundamenteler probleem. Misschien raken conflicten nooit echt uitgepraat of worden frustraties niet uitgesproken, waardoor ze te pas en te onpas toch naar boven komen. Graaf dieper naar de behoefte achter die oude koe, en zeg voortaan meteen als iets je dwarszit.

2. Stop met strijden als het op is

Een andere valkuil is blijven strijden als één van de partijen over de tolerantiedrempel zit. Op het moment dat de gemoederen oververhit zijn, valt alle rationaliteit weg en nemen dierlijke instincten het over. Een gesprek is dan eigenlijk niet meer mogelijk en vervolgens escaleert de ruzie vliegensvlug. Een korte pauze van bijvoorbeeld 20 minuten is op dat moment nodig om beiden na te denken waar de ruzie eigenlijk om gaat. Doe ondertussen een activiteit die je rustig maakt en druk de reset-knop in.

3. Niet aanvallen of verdedigen

Dat verwijten niet constructief zijn, behoeft waarschijnlijk geen uitleg. Door je zorgen aan te kaarten via zinnen beginnend met ‘jij’, kom je aanvallend over en veroorzaak je een defensieve reactie bij je gesprekspartner. Ook de woorden ‘altijd’ en ‘nooit’ staan garant voor mogelijke escalatie. De boodschap daarentegen genuanceerd overbrengen vanuit het eigen perspectief zal resulteren in meer succes:

• Spreek je behoefte uit en vertel wat je op dat moment nodig hebt.
• Geef een verwachting aan en hoe je het de volgende keer liever zou zien.

Ook de defensieve reactie zelf is een echte valkuil. Vaak zien we het als een missie om de eigen onschuld te bewijzen. Een defensieve reactie is dan ook een manier om de schuld bij een ander te leggen. Jezelf beschermen tegen aanvallen van buitenaf is normaal, maar uiteindelijk is je partner gewoon op zoek naar begrip. Neem verantwoordelijkheid, erken de gevoelens van de andere en schat ze naar waarde.

4. Luister en zoek de behoefte

Veel mensen bekijken een ruzie enkel vanuit het eigen standpunt. Natuurlijk weet je piekfijn uit te leggen waarom je gelijk hebt, maar de andere denkt er waarschijnlijk net hetzelfde over vanuit het eigen perspectief. Het klinkt logisch, maar toch loopt het hier vaak mis. Realiseer je dat ieder zijn waarheid heeft. Jouw perspectief is belangrijk, maar het perspectief van je gesprekspartner is dat evenzeer. Als je ervan uitgaat dat beide partners steeds evenveel gelijk hebben, is het dus niet meer nodig om de andere te overtuigen van jouw waarheid.

Tijdens een ruzie heb je het dus best zo snel mogelijk over waar het écht om gaat. Een ruzie wordt pas constructief als je dieper graaft naar de essentie en de behoefte. Luister dus naar het perspectief en de onderliggende behoefte van je partner.

5. Wees geen slechte verliezer

Omdat er in ruzies met een geliefde veel energie en tijd is geïnvesteerd, hebben we het soms moeilijk om te stoppen zonder dat er iets ’terugverdiend’ wordt. Jammer genoeg is de angst om de strijd te verliezen dan zo groot, dat we soms tevergeefs blijven vechten. Een conflict dat na 3 minuten al destructief is, zal dat meestal ook na 3 uur zijn. Tenzij er iets fundamenteels verandert in het gesprek. Daarom is het belangrijk een time-out in te lassen en de behoefte scherp te stellen. Ook moet je je realiseren dat je relatie belangrijker is dan het dispuut. In het heetst van de strijd durven we dat weleens vergeten omdat we te gefocust zijn op de pijn van het verliezen.

6. Excuseer!

Ruziemaken doe je altijd met twee. Ook al ga je niet akkoord met het standpunt en gedrag van je partner, denk na over je eigen gedrag en inbreng. Neem verantwoordelijkheid op voor je eigen gedrag en verontschuldig je voor de dingen die jij in de strijd hebt geworpen.

Misschien zie je niet in wat er verkeerd is aan wat je deed? Erken dan sowieso dat je gedrag de ander een negatief gevoel gaf. Vraag ook wat je partner nodig heeft om opnieuw vooruit te gaan en geef er effectief gevolg aan. Hou in je achterhoofd: het probleem van je partner wordt altijd jouw probleem.

Wat als de ruzie toch geëscaleerd is?

Dat klinkt misschien allemaal logisch, maar in de praktijk blijft constructief ruziemaken een uitdaging voor elk koppel. Want is het kalf al verdronken en vlieg je elkaar toch in de haren? Hou dan de volgende tips in je achterhoofd:

• Gebruik het kantelpunt: hoogstwaarschijnlijk komt er een kantelmoment in de ruzie. Dat is het moment waarop je denkt: waar zijn we nu eigenlijk mee bezig? Als je dat voelt, stop je best maar beter met kibbelen door die gedachte uit te spreken. Het is niet alleen belangrijk dat je zelf zo’n herstelpoging doet, maar ook dat je ingaat op die van je partner.
• Een codewoord: spreek een codewoord af om opnieuw te beginnen. Gebruik het codewoord zoals het kantelmoment.
• Time-out! Volgens de relatiedeskundige John Gottman is 20 tot 30 minuten pauze genoeg om de gemoederen te bedaren. Tijdens de time-out doe je relaxerende dingen en denk je na over de behoefte van de ander en je eigen aandeel in de ruzie. Daarna ga je het gesprek opnieuw aan. Wacht niet te lang. Liefst laat je er geen 24 uur overgaan voor je het gesprek opnieuw aangaat.
• Benut de stilte na de storm: als jullie beiden weer gekalmeerd zijn, ga je best opnieuw het gesprek aan. Jammer genoeg is niet iedereen daar tuk op. De meeste mensen zijn blij dat de rust is teruggekeerd en willen de ruzie niet opnieuw aanwakkeren. Het dispuut wordt echter niet afgesloten, waardoor het op repeat zal blijven staan. De stilte na de storm is het ideale moment om samen de ruzie te analyseren en dieper te graven naar onderliggende behoeften. Focus je op de vraag: hoe kunnen we dit in de toekomst vermijden?

Bronnen: estherperel.com, gottman.com, blijtijds.nl, duetrelatiebemiddeling.be

Lees ook deze artikels over relaties:

• Van vriendschap naar een relatie: twee lezeressen openhartig over hoe ze liefde vonden bij een goede vriend
• SOS relatie: “Ik heb twijfels. Is zij wel de vrouw van mijn leven?”
• Relationeel intelligent daten: hoe je duurzame relaties opbouwt volgens expert Annemieke Dubois

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!