Digitale detox met je gezin: is het nuttig en hoe pak je het aan?

Digitale technologieën maken ons leven makkelijker, maar toch gaan we er niet altijd even slim mee om. We brengen steeds meer tijd online door, in plaats van met elkaar. Dat vindt ook redactrice Isabelle. Daarom deed ze met haar gezin een maand lang een ‘digitale detox’ en probeerde ’s avonds helemaal schermloos te leven. Maar dat bleek toch niet zo makkelijk.

Digitale detox: de ervaringen van redactrice Isabelle

Focus op schermen

“Ons gezin van vier is een doorsnee modern gezin, met meer dan genoeg schermpjes. En toegegeven: ik ben er zelf ook best veel mee bezig. Het is ook makkelijk en een beetje part of the job (oké, dat laatste is misschien een te makkelijk excuus). ’s Avonds snel de laptop open voor die laatste deadline, of een paar dringende mails via de smartphone terwijl de kinderen nog even op de Playstation tokkelen. Dat bespaart me weer wat werk de dag nadien. Manlief bekijkt ondertussen het nieuws of ‘leest de krant’ op de tablet. En is er niets op tv? Dan scrollen we toch gewoon even door Facebook, Instagram en Pinterest. Inspiratie opdoen, nietwaar? Ondertussen pingen de – uiteraard- verschillende Whatsapp-groepjes erop los.

Die familiale focus op deze schermen – en vooral dan ’s avonds, hét moment dat je na een drukke dag samen eens tot rust kunt komen – stemde me steeds vaker een beetje triest. Bovendien is het enorm overprikkelend. Ik merkte dat ik er soms ook doodmoe van werd. Het moest toch anders kunnen? Dus besloten we, of liever: besloot ík, om na 20 uur de schermen collectief te bannen tot de volgende ochtend.

Een avondlijke digitale detox, een maand lang. Hoe moeilijk kon het zijn?”

Beginnersenthousiasme

“De kinderen vertonen aanvankelijk alvast weinig beginnersenthousiasme, ik wel. Als ik iets doe, moet het ook meteen goed zijn. 🙂 Dus mijn smartphone gaat aan de kant, die van manlief ook, de kinderen moet ik een paar keer een duwtje geven. So far, so good.

Maar wat doen we in de plaats? Een spelletje, samen een film kijken, een boek lezen? Ik krijg prompt rollende ogen als antwoord op die vraag, dus ik begin dan maar aan de voorbereidingen van het ontbijt en het eten van de volgende dag. Of de mand strijk die me al dagen aanstaart. Ook weer goed als dat gebeurd is, toch? Maar echt ontspannend is toch ook iets anders.

Manlief stort zich op zijn platencollectie, mét hoofdtelefoon. Ik vraag me af of het een strategische zet is, om het gegrommel en gezeur niet te horen? 😉 De kinderen beginnen plots weer met hun oude speelgoed te spelen, dingen die al jaren niet meer uit de kast geweest zijn: ‘Beyblades’, met de speelgoedautootjes racen,… Zowaar een ‘zelfverzonnen’ spel passeert de revue.

En ook al is dat zeker positief, het verloopt toch niet van een leien dakje. De kinderen beginnen zich na een tijdje te ‘vervelen’ (en vervolgens ruzie te maken), want er is ‘ook helemaal niets op TV‘. En op die momenten is het inderdaad moeilijk om niet naar de smartphone/tablet te grijpen. Ook als de talloze voetbalgesprekken in huis het overnemen en ik door mijn voorraadje boeken heen zit, kriebelt het weer.

En tegen slaaptijd heb ik de neiging om toch weer even naar mijn smartphone te grijpen om te checken of ik ‘niets dringends’ gemist heb. De hele detoxperiode gaat op en neer, met ‘goeie’ dagen en ‘minder goeie’ dagen. De ene keer lukt het, de andere keer niet. Het blijft moeilijk om niet weer te beginnen tokkelen/turen op dat scherm.”

Conclusie

“Ik ben zeker overtuigd van de voordelen van een digitale detox: de keren dat de schermen aan de kant gingen, speelden we een spelletje, keken we samen een documentaire (ik ontdekte zo dat de oudste – die zich doorgaans moeilijk kan concentreren – wél mateloos geboeid is door natuurdocumentaires) of een film, of ging ik met de jongste wat vroeger naar boven om nog wat te praten of te lezen in bed. Hij is net in het eerste middelbaar gestart, dus ik merk dat hij veel indrukken ‘kwijt moet’. Die kleine momentjes heb ik echt ervaren als qualitytime. En da’s wel heel fijn. Ook het feit dat de kinderen hun oude speelgoed herontdekten, vond ik erg positief.

Maar een maand lang een digitale detox is wat te hoog gegrepen voor ons. We gaan wel wekelijks een schermloze avond inlassen.”

Waarom is een digitale detox zo moeilijk?

Bert Pieters van Medianest: “Een maand lang digitaal detoxen, dat is bewonderenswaardig lang. Meestal wordt een week gehanteerd. Maar dan nog blijft het geen makkelijke opgave. Waarom niet? Digitale technologieën vormen nu eenmaal een wezenlijk onderdeel van ons leven. En er zijn ook heel wat nuttige aspecten aan verbonden: je kunt op korte tijd veel info vergaren via het internet (zeker voor kinderen is dit ook een goede leerschool), het is ontspannend, er zijn zaken die ons tijd besparen,… Kortom: ze verrijken ook ons leven. Daarom is het niet makkelijk om er afstand van te doen.”

Daarom kan een digitale detox nuttig zijn

Bert: “Een digitale detox is interessant om te ontdekken waaruit je nog plezier kunt halen zonder die schermen. Het kan een mooie opportuniteit zijn om te zoeken naar wat je echt graag doet.

Zelf deed ik eens een test met 14- en 15-jarigen. We gingen een hele dag wandelen, zonder smartphones; een hele uitdaging met deze leeftijdsgroep. De jongeren gaven achteraf zelf aan dat ze genoten hadden, omdat ze meer gebabbeld hadden dan met de smartphone erbij. Kortom: er was een betere focus én meer contact, zonder al die schermen erbij.”

Digitale detox: tips van de expert

Bert Pieters geeft een paar gouden tips om je schermgebruik (en dat van je kinderen) te minderen en meer digitaal welzijn te creëren:

1. Doseer

Elke dag schermen uit je leven bannen, dat is onhaalbaar. Doseren is dus de boodschap. Begin bijvoorbeeld met 1 avond per week.

2. Verwoord het positief

Benoem die ene avond niet als een schermloze avond, maar maak er bijvoorbeeld een spelletjesavond van.

3. Bespreek het op een luchtige manier

Nemen de online activiteiten van je kind (of je partner) de bovenhand, naar jouw gevoel? Bespreek het dan op een luchtige manier. Vraag hem of hij niet liever zijn tijd anders besteed had dan twee uur te gamen, zonder zijn gedrag af te keuren.

4. Is alles nog in balans?

Ga na of alles nog in balans is: doen jullie nog voldoende dingen samen? Maak je dan niet te veel zorgen over die online tijdbesteding van je kind. Wanneer het jullie familieplanning begint te domineren, dan moet je wel actie ondernemen.

5. Durf afspraken te maken

Kinderen/pubers hebben grenzen nodig. Het is ook perfect normaal dat ze die grenzen opzoeken. Het is dus nodig om als ouder afspraken te maken met je kinderen. Wat is dan een ‘gezonde’ richtlijn? Daar is nog geen algemene, wetenschappelijke consensus over. Mijn advies: volg als ouder je buikgevoel.

6. Evalueer samen met je kinderen

Maak je bepaalde afspraken met je kinderen om het schermgebruik te minderen, evalueer die dan na verloop van tijd ook samen met hen. Vraag hen hoe ze zich voelen bij die ene avond waar er geen schermen zijn, bijvoorbeeld. Op die manier creëer je betrokkenheid bij je kinderen, en dat verhoogt ook de motivatie.

Ons digitale leven in cijfers

#TelenetGO, het initiatief om slimmer met je schermen om te gaan, voerde een onderzoek bij 1000 Belgen omtrent hun schermgebruik en digitaal welzijn. Daaruit blijkt dat:

• 51% van de ondervraagden dagelijks 1 tot 5 uur bezig is met zijn smartphone, voor 6% is dat meer dan 5 uur.
• 38% enkele keren per dag zijn smartphone checkt, 32% dat enkele keren per uur doet, 3% dat elke 5 minuten of vaker doet.
  • Opvallend: bij de twee eerste groepen geeft meer dan 1/3de van de ondervraagden aan dat ze sociale druk ervaren om altijd en overal beschikbaar te zijn. En dat 38% bijna altijd phubt (phubben=je smartphone gebruiken tijdens een gesprek met anderen). Bij de laatste groep kwamen sociale druk en phubben nauwelijks naar voor.
• bij 51% van de Belgen hun pogingen om het gebruik van hun schermen te verminderen, mislukken.
• 75% vaak bewust digitale detoxmomenten inlast, 30% dit soms doet, 25% nooit.

Meer tips om slimmer om te gaan met je schermen?

Neem dan een kijkje op het #TelenetGO-platform. Bij Medianest kunt je ook terecht voor tips & tricks. Bovendien is hier heel wat opvoedkundige informatie omtrent schermgebruik beschikbaar.

Met dank aan #TelenetGO en Bert Pieters van Medianest.

Deze artikels vind je vast ook interessant:

• Mijn verhaal: de man van Isabelle is internetverslaafd
• Waarom zijn onze kinderen zo verzot op Fortnite (en dé nieuwste hype Apex)?
• Mijn verhaal: Martha’s zoon van zeventien is gameverslaafd

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!