Eierstokkanker: dit moet je weten over de ziekte

Eierstokkanker komt jaarlijks bij bijna 900 Belgische vrouwen voor. De ziekte vertoont niet altijd duidelijke symptomen en dat zorgt er vaak voor dat er een (te) late diagnose is. Maar wanneer loop je meer risico? En welke behandelingen zijn er? We zetten alles op een rijtje.

Eierstokkanker: hoe ontstaat het?

De eierstokken liggen onderaan in de buikholte aan beide kanten van de baarmoeder. Via de eileiders staan ze in contact met elkaar. In de eierstokken ontwikkelen de eicellen zich en worden er hormonen zoals oestrogeen geproduceerd. Ze spelen dus een grote rol in de vruchtbaarheid.

Om kanker in de eierstok te begrijpen, is het handig om te weten hoe een kanker ontstaat. In ons lichaam worden er constant nieuwe cellen aangemaakt om te groeien of om verouderde cellen te vervangen. Dit gebeurt door celdeling: een cel gaat zich delen in meerdere cellen. Maar in die fase gebeuren er soms fouten. Wanneer cellen zich overmatig gaan delen, ontstaat er een gezwel of tumor. Dat gezwel hoeft niet altijd kwaadaardig te zijn, maar als dat wel zo is, spreken we van kanker.

Drie types tumoren

In de eierstokken zijn er drie vaak voorkomende types van tumoren die kunnen ontstaan. Elk van die kankers ontstaat in een verschillend weefsel:

• De buitenste laag van de eierstok heet het oppervlakte-epitheel. In 80 à 90 procent van de gevallen gaat het bij eierstokkanker om een epitheeltumor.
• De stroma is een weefsellaag van cellen die hormonen aanmaken in de eierstok. Tumoren die hier ontstaan zijn stromale tumoren.
• En dan zijn er nog kiemcellen: dit zijn cellen die (nog) onrijp zijn. Sommige hiervan zullen verder rijpen, andere cellen zullen verloren gaan. Een tumor die hier ontstaat is een kiemceltumor.

Afhankelijk van het type eierstokkanker is er een andere behandeling nodig.

Wanneer loop je meer risico?

Eierstokkanker is erfelijk, maar toch is dit bij ‘slechts’ 10 procent van de vrouwen die de kanker krijgen de oorzaak. Je loopt doorgaans meer risico na de leeftijd van 55 jaar, maar een duidelijke oorzaak bij die andere 90 procent is er meestal niet. Wel zou de leeftijd waarop je begint te menstrueren en waarop de menopauze begint een rol kunnen spelen, maar dat is niet helemaal duidelijk. Wanneer je naar de cijfers kijkt, zie je wel dat de kanker vaker voorkomt bij vrouwen die geen of weinig kinderen hebben. Als vrouw heb je sowieso 1,5 procent kans om ooit eierstokkanker te krijgen.

Heb je een familiale voorgeschiedenis van eierstokkanker? Dan is het verstandig om dit met je arts te bespreken. Je arts zal je indien nodig doorverwijzen om genetische testen te laten doen of zal je aanraden regelmatig op controle te gaan. Wanneer de kanker bij minstens twee vrouwen in je dichte familie voorkomt, heb je officieel ‘een verhoogd risico’. Bij erfelijke eierstokkanker komt de kanker ook vaak voor in combinatie met een andere vorm zoals borst- of darmkanker. De kans dat je die genetische aanleg doorgeeft aan je kind is 50 procent. Ook mannen kunnen de mutatie trouwens doorgeven.

Wat zijn de symptomen?

Aangezien er niet altijd een duidelijke oorzaak is van eierstokkanker, kun je niets doen om het te voorkomen. Daarom is het belangrijk om waakzaam te zijn voor de symptomen en op preventief onderzoek te gaan bij je gynaecoloog, zodat er – indien nodig- meteen ingegrepen kan worden. Want: hoe sneller men de ziekte detecteert, hoe groter de kans op genezing.

Mogelijke symptomen zijn:

• Vage buikpijn
• Vermoeidheid zonder verklaring
• Een opgeblazen gevoel en/of het effectief dikker worden van je buik (soms gaat eierstokkanker gepaard met ophoping van vloeistof in de buikholte)
• Misselijkheid
• Duizeligheid
• Constipatie
• Gewichtsverlies zonder verklaring
• Vaker dan normaal moeten plassen
• Onregelmatig vaginaal bloedverlies

Maak je niet meteen zorgen als je deze symptomen hebt. Dit zijn kwaaltjes die helemaal niet altijd schadelijk zijn. Als deze symptomen drie à vier weken aanhouden of als je je zorgen maakt, raadpleeg je wel best je huisdokter.

Behandeling van eierstokkanker

De behandeling hangt af van het soort eierstokkanker en het stadium waarin die zit. Om tot de juiste behandeling te komen, worden er eerst onderzoeken gedaan. Een behandeling die vaak voorkomt is de tumor chirurgisch weghalen. Het is mogelijk dat ook de eierstokken zelf, de baarmoeder en de baarmoederhals weggehaald moeten worden. Eventuele uitzaaiingen naar het buikvlies of de lymfeklieren maken het moeilijker om alle kwaadaardige cellen weg te nemen.

Ook chemotherapie wordt vaak ingeschakeld bij eierstokkanker met als doel de celdeling te vertragen. Naast de kankercellen worden er dan jammer genoeg ook wel gezonde cellen aangetast. Dat veroorzaakt de gekende bijwerkingen van chemo zoals braken en misselijkheid. Bestraling of radiotherapie wordt ook soms ingezet. Hierbij wordt er bestraling van buitenaf gegeven terwijl chemotherapie meestal via een infuus gaat.

De overlevingskans is groot wanneer de kanker in een vroeg stadium ontdekt en behandeld wordt. De kans wordt kleiner wanneer de kanker al vergevorderd is.

Preventieve ingrepen

Voor vrouwen die een erfelijke risicofactor hebben, kan een preventieve ingreep aan de orde zijn. Het preventief wegnemen van de eierstokken gebeurt meestal pas wanneer je ook de risicoleeftijd bereikt hebt en een eventuele kinderwens vervuld hebt. Het is belangrijk om je hierover goed te informeren en te laten adviseren door een dokter. Zorg zeker dat je ook op emotioneel vlak voldoende steun en begeleiding krijgt.

Bronnen: kanker.be, allesoverkanker.be, UZ Gent, UZ Leuven

Lees ook deze verhalen over vrouwen die kanker overwonnen

• Wereldkankerdag: deze vijf lezeressen vieren het leven nu ze genezen zijn van kanker
• Openhartig: Mai kreeg nog 8 maanden met haar longkanker, maar leeft al twintig jaar voorbij haar deadline
• Openhartig: Ik beleef het leven na kanker intenser, alsof de ziekte me een extra paar voelsprieten heeft gegeven

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!