EMDR-therapie: oogbewegingen om een trauma of burn-out te verwerken?

Word je achtervolgd door spoken uit je verleden en heb je de indruk dat praten alleen je probleem niet oplost? Dan is EMDR-therapie misschien dé oplossing. Zelfs prins Harry blijkt een echte fan! Lees hier hoe EMDR niet alleen pijnlijke ervaringen, maar ook depressies en burn-out aanpakt.

Wat is EMDR?

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing (oogbewegingstherapie) en werd meer dan 25 jaar geleden voor het eerst door Amerikaanse psychologe Francine Shapiro gebruikt en onderzocht. Het is een wetenschappelijke therapievorm die wordt uitgevoerd door een therapeut of psycholoog.

Oogbewegingen

EMDR-therapie werkt met het herbeleven van heftige ervaringen, gecombineerd met horizontale oogbewegingen. De therapeut vraagt je daarbij om een voorwerp dat van links naar rechts beweegt (bv. zijn of haar hand), te volgen met de ogen. Dat klinkt waarschijnlijk nogal vreemd, zeker als je er nog nooit van hebt gehoord. Maar het is een revolutionaire en doeltreffende methode om de psychische klachten bij de wortel aan te pakken.

Blijvende effecten

EMDR-therapie wordt vooral geprezen omdat het zo snel en efficiënt werkt. De effecten blijven aanhouden terwijl je als cliënt eigenlijk geen aanvullende (huiswerk)oefeningen hoeft te doen. Er is geen andere therapievorm, ook geen medicatie, die zulke duurzame resultaten boekt bij het verwerken van traumatische gebeurtenissen.

Hoe werkt het?

Omdat je hersenen bepaalde gebeurtenissen niet hebben verwerkt, blijven de herinneringen levendig in je geheugen. Je herbeleeft alles steeds weer opnieuw, met als gevolg dat de negatieve emoties blijven hangen in je kortetermijngeheugen. Door de snelle oogbewegingen te combineren met het herbeleven van gebeurtenis, wordt het natuurlijk verwerkingssysteem gestimuleerd. Je hebt immers geen tijd en ruimte om verder af te dwalen als je hersenen zich ook moeten concentreren op het volgen van bijvoorbeeld de hand van de therapeut.

Door de herinneringen uit je geheugen op te halen en ondertussen de oogbewegingen te maken, worden pijnlijke herinneringen telkens meer afgezwakt. Dit filmpje toont je hoe EMDR precies werkt:

Wanneer kan EMDR helpen?

EMDR-therapie wordt gebruikt voor de verwerking van schokkende of traumatische gebeurtenissen, zoals:

• een ongeval,
• een ernstige ziekte,
• (getuige van) een overval of geweldpleging,
• (seksuele) mishandeling of misbruik,
• een brand of natuurramp,
• een oorlogssituatie,
• verlies van een baan of geliefde,
• een depressie of burn-out,
• alle gebeurtenissen die aanleiding kunnen geven tot psychische klachten.

Na zo’n schokkende of traumatische ervaring(en) stappen veel mensen naar een vriend, huisarts, psycholoog of therapeut om erover te praten. Dat heeft zeker een positief effect, maar soms loopt het verwerkingsproces vast zonder dat je het zelf doorhebt. Volgens onderzoek kunnen je hersenen heftige ervaring(en) niet correct verwerken of opslaan. Daardoor blijf je hangen in overlevingsmodus, ook al is het gevaar al lang geweken.

Hoe weet je of je iets niet hebt verwerkt?

Als je zelf voelt dat je anders dan gewoonlijk reageert op de dingen van het dagelijks leven, heb je heftige ervaringen misschien niet (voldoende) verwerkt. Zo kun je last hebben van de volgende klachten:

• flashbacks,
• slaapproblemen,
• droevig gevoel,
• angsten, paniek of onrust,
• stress,
• schaamte of schuldgevoel,
• vermijden van bepaalde dingen (die met de gebeurtenis te maken hebben),
• negatief zelfbeeld.

Voor wie wordt het gebruikt?

De therapievorm wordt succesvol ingezet bij elke leeftijdsgroep:

• kinderen,
• jongeren,
• volwassenen,
• en ouderen.

Het is bovendien een erg veilige methode. Daarom wordt EMDR zelfs gebruikt in de psychologische begeleiding van erg jonge kinderen of van mensen met zware trauma’s zoals seksueel misbruik of een oorlogssituatie.

Wat gebeurt er precies tijdens een EMDR-sessie?

De EMDR-therapie bestaat uit verschillende stappen, waarbij de voorbereiding vaak in één of meerdere sessies vooraf gebeurt. Het wordt altijd begeleid door een therapeut of psycholoog, best met een Europese erkenning.

1. Voorbereiding en in kaart brengen van de ervaring

De therapeut legtuit wat EMDR precies is en hoe een sessie in z’n werk gaat. Daarbij wordt de ervaring, inclusief beelden, gedachten en gevoelens besproken met de therapeut, zodat die begrijpt wat er precies gebeurde.

2. De oogbewegingssessie

In deze stap wordt de EMDR-techniek toegepast. Je zult opnieuw moeten denken aan de gebeurtenis, maar dan met een afleidend gebaar of geluid van de therapeut. Voor deze afleiding beweegt de therapeut met zijn of haar hand voor je gezicht van links naar rechts. Het is de bedoeling dat je de afleiding met de ogen volgt. De therapeut zorgt zo voor een set van bijvoorbeeld 25 oogbewegingen, en last dan een pauze in waarbij je alle gedachten, gevoelens, gewaarwordingen vertelt.

Vaak wordt zo’n set oogbewegingen in één sessie een paar keer herhaald met specifieke focus op de moeilijkste of opvallende punten van de heftige gebeurtenis.

3. Herhalen tot alle klachten zijn opgelost

Indien nodig worden opnieuw sessies ingepland waarbij er opnieuw een aantal EMDR-sets worden herhaald. Doordat je de nare herinneringen blijft herhalen en tegelijkertijd met je ogen beweegt, neemt de emotionele lading af. Het werkt vaak erg snel, dus doorgaans zijn er maar een paar sessies nodig om volledig effect te ervaren.

Wil je zien hoe een EMDR-sessie in z’n werk gaat? Dan kan je voorbeelden bekijken in het VRT-programma Therapie.

Wat zegt de wetenschap?

Het klinkt bijna ongeloofwaardig dat je met oogbewegingen een trauma kunt verwerken. Toch bewijst heel wat wetenschappelijk onderzoek dat het echt werkt. Hersenscans tonen ook een duidelijk verschil aan in de verbinding tussen de pijnlijke herinneringen en de delen die je emoties reguleren.

De nadelen van EMDR

Na de EMDR-sessies kunnen er heel wat gevoelens blijven hangen. Op zich is dat eerder goed nieuws, want dat betekent dat de verwerking aan volop bezig is. Maar in sommige gevallen kunnen er ook nieuwe beelden of emoties naar boven komen. Vaak zijn mensen erg vermoeid na een EMDR-sessie. Die bijwerkingen houden echter niet langer dan drie dagen aan.

Bronnen: emdr-belgium.be, emdr.nl

Meer oogverblindende tips:

• Juist ademen: dé hulp bij stress (en bijna niemand die het weet!)
• Last van financiële stress? Zo ga je ermee om
• Hoe kun je een hartstilstand herkennen?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!