Fascia of bindweefsel: waarom is het zo belangrijk voor je gezondheid?
Fascia, een vorm van bindweefsel, werd lang onderbelicht in gezondheidsland. Jammer, want het dunne vliesje dat doorheen je hele lichaam zit, heeft een groot effect op je gezondheid én uiterlijk. Spierpijn, vermoeidheid, een hernia, cellulitis, ontstekingen, littekenweefsel, … Het zijn allemaal klachten die kunnen te maken hebben met een ongezonde fascia.
Wat is fascia?
Fascia is een laagje elastisch weefsel rond spieren, botten, organen, bloedvaten, zenuwen en gewrichten, dat het hele lichaam doorweeft als een complex web. Het is een soort bindweefsel dat ervoor zorgt dat alle onderdelen van je lichaam met elkaar verbonden zijn en vlot langs elkaar kunnen bewegen. Daarom is het bindweefsel essentieel voor je lichaam en een fit gevoel.
Waarvoor dient het bindweefsel fascia?
Hoewel het jarenlang beschouwd werd als een vrij nutteloos en passief vliesje, speelt fascia een cruciale rol voor je gezondheid. Niet alleen zorgt het ervoor dat je hele lichaam letterlijk aan elkaar hangt, het is ook een soort beschermlaag voor bijvoorbeeld organen en spieren.
Daarnaast functioneert het bindweefsel ook als ‘vuilnisbak’ van je lichaam. Stoffen waar je lichaam niets mee kan aanvangen, komen onder meer terecht in de verschillende bindweefselstructuren van je lichaam. Maar je fascia kan dus ook verzadigd geraken, met vermoeidheid, pijn, allergie, ontstekingen of verminderde immuniteit tot gevolg.
Verbinding tussen je lichaam en geest
Gezonde fascia is soepel, flexibel en sterk. Dat zorgt ervoor dat je pijnloos en vrij kunt bewegen. Ongezonde fascia is droog, kleverig en stijf. Dat zorgt vaak voor oncomfortabele knopen in het bindweefsel, waardoor je pijn ervaart en merkt dat je minder vrij kunt bewegen.
Omdat fascia reageert op externe stimuli zoals je levensstijl, mentale gezondheid, sport en beweging, kan die door bijvoorbeeld overbelasting, blessures of stress ook verstijven en verkleven. En dat zorgt voor een stijf gevoel van je lichaam, bewegingsbeperking en pijn. Niet alleen door fysieke, maar ook emotionele belasting kan fascia zijn natuurlijke veerkracht verliezen. De laatste jaren wordt fascia dan ook vaak gezien als de verbinding tussen je lichaam en je geest.
Hoe merk je dat je bindweefsel ongezond is?
Vroeger werd de fascia vaak over het hoofd gezien wanneer men op zoek ging naar de oorzaak van pijn en bewegingsproblemen. De klachten van de fascia zijn dan ook gelinkt aan een heleboel andere fysische problemen. Hoewel de symptomen dus niet uitsluitend te danken zijn aan je bindweefsel, kunnen ze wel een signaal zijn om ook het fasciale netwerk onder de loep te nemen:
- geblokkeerde gewrichten
- spierpijn
- spijsverteringsstoornissen
- hoofdpijn
- fybromyalgie
- doorbloedingsstoornissen
- chronische ontstekingen
- neerslachtigheid, prikkelbaarheid of psychische spanning
- concentratiestoornissen
- stress of trauma’s
Aangezien het bindweefsel doorheen je hele lichaam loopt, kunnen er heel wat gezondheidsproblemen opduiken als die niet in topconditie is. Een aantal veel voorkomende blessures zoals frozen shoulder, een hernia, cellulitis en hielspoor worden er bijgevolg aan gelinkt. Zelfs rimpels (bijvoorbeeld aan je decolleté) kunnen een gevolg zijn van een bindweefsel in zwakke conditie. Het loont dus zeker de moeite om je fascia in ere te houden.
Oorzaken van een ongezond bindweefsel
De oorzaak van ongezonde fascia heeft over het algemeen te maken met je levensstijl:
- stress
- te weinig bewegen
- slechte lichaamshouding
- te weinig drinken
- overbelasting door bijvoorbeeld eenzelfde beweging heel vaak te herhalen
- slechte slaapkwaliteit
- ongezonde voeding
Wat kun je doen om je fascia gezond te houden?
Een ongezonde fascia verandert niet op een-twee-drie tot een gezond exemplaar. Maar als je consistent aandacht besteedt aan onderstaande tips, voel je al snel verlichting. Je lichaam wordt elastischer en de kans op blessures daalt drastisch. De bijkomende gezondheidsvoordelen zijn bovendien een leuk extraatje!
1. Stretchen en yoga
Met enkele dagelijkse stretchoefeningen kun je je spieren verlengen en spanning wegwerken. Hou stretchposes 30 seconden tot 1 minuut aan, maar forceer jezelf niet. Het kan een beetje stroef aanvoelen, maar je hoort geen pijn te voelen.
Ook yoga is de ideale work-out voor een soepele fascia. De bijkomende voordelen voor je gezondheid zijn daarbij aardig meegenomen. Yoga houdt namelijk niet alleen je fascia en lichaam flexibel, het zorgt ook voor meer stabiliteit, kracht, én minder stress. Je zou je haast afvragen waarom je níet aan yoga zou doen…
Deze yoga-oefeningen kun je alvast meteen even uitproberen
2. Allez, roulez!
Misschien haalde je ooit al een massagetoestel in huis om cellulitis of spierpijn te verminderen. Dan heb je alvast gemerkt dat dit soort voorwerpen steeds bultjes of bobbels bevat. Die vormen zijn dan ook effectief om stugge of verkleefde fasciaknopen los te masseren.
Een toestel om je fascia te masseren kan verschillende vormen aannemen, maar de bekendste (en bovendien goedkope) variant is de foam roller. Je rolt met het te masseren lichaamsdeel over de roller en blijft ongeveer een minuut hangen bij het meest pijnlijke plekje. De bultjes duwen in het vastzittend bindweefsel, waardoor verklevingen worden gelost.
3. Cryotherapie of saunasessies
Het lijkt verwarrend, maar zowel koude als warmte helpen bij een ongezonde fascia. Koude of cryotherapie wordt al vaak toegepast bij sportclubs om zwelling, pijn en ontsteking te verminderen. Dat kun je ook thuis proberen met een ice pack gewikkeld in een handdoek. Bespreek even met een professional of cryotherapie kan helpen, en hou het ijs nooit langer dan 15 minuten op je huid om schade te voorkomen. Niet voor de koukleumen onder ons!
Een (infrarood) saunabezoek is dan weer ideaal na een trainingssessie om spierherstel te versnellen en fascia te ontspannen. Één studie toonde zelfs aan dat 30 minuten sauna bij vrouwen een stijging veroorzaakte van het groeihormoon, waardoor vetten beter werden afgebroken en spieren sneller aangroeiden.
4. Bewegen, bewegen, bewegen
Naast yoga of stretchoefeningen, blijft cardiotraining, bewegen tout court, een must voor een soepele fascia. Vooral huppelbewegingen blijken een goed effect te hebben, maar ook wandelen, zwemmen, joggen of circuittraining hebben al voldoende effect.
De bloedcirculatie neemt toe en je fascia wordt flexibeler bij elke trainingssessie. En dan hebben we het nog niet gehad over de oneindige andere gezondheidsvoordelen van een dagelijkse portie beweging…
5. Fasciatherapie
Fasciatherapie is één van de meest recente manuele therapieën, toegepast door gespecialiseerde kinesitherapeuten, osteopaten of fysiotherapeuten, om pijn en bewegingsproblemen te behandelen. De behandelmethode richt zich op het herstellen van de gezondheid en functie van het fasciale systeem. Het doel is om de fascia weer soepel en flexibel te maken, zodat het lichaam vrij kan bewegen en pijnvrij kan functioneren.
Daarbij wordt niet alleen je fysieke last, maar ook je gedrag en psychische gezondheid meegenomen in de therapie, zeker als de klachten stressgerelateerd zijn. Dat kan het geval zijn bij een burn-out of depressie, maar ook bij bijvoorbeeld CVS en fibromyalgie.
Bronnen: gezondheid.be, healthline.com, webmd.com, gezond.be, CNN Health
Deze tips brengen je alvast in beweging:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!