Ga jij voor een prikje?

1. Er komen steeds meer vaccins op de markt. Heb je die echt nodig? Maakt je lichaam niet beter zelf antistoffen aan, zoals je weleens hoort?

Dokter Erwin Van Kerschaver (Kind en Gezin): ”Die opvatting leeft inderdaad nog altijd. Het antwoord is neen, omdat niet vaccineren gevaren met zich meebrengt. Vroeger vond men dat sommige ziektes op natuurlijke wijze doorgemaakt moesten worden. Toen werden er bijvoorbeeld mazelen-party’s gehouden: als kind werd je op vakantie gestuurd met een groep waarvan één kind de mazelen had. Na afloop was iedereen ziek en maakte je lichaam op een natuurlijke manier antistoffen aan. Maar daar waren grote risico’s aan verbonden: ongeveer één op de duizend kinderen met mazelen krijgt een hersenontsteking, en één op de vierduizend overlijdt zelfs aan de gevolgen. Dat gevaar is er niet bij inenting; vaccins hebben geen ernstige bijwerkingen. Sommige mensen beweren dat je lichaam de veelheid aan entstoffen niet aankan en erdoor overbelast geraakt. Maar wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat vaccinatie volkomen veilig is. De dosis ziektestoffen die toegediend wordt, is zo laag dat slechts een fractie van je afweersysteem aangesproken wordt.”

2. Beslissen ouders tegenwoordig vaker om hun kroost niet te laten inenten?

”Nee hoor, slechts heel weinig ouders weigeren: amper een honderdtal per jaar, op gemiddeld 70.000 geboorten. Wel zien we dat ouders nieuwsgieriger zijn naar het hoe en waarom van vaccineren, dus geven we hen met plezier de nodige informatie. Maar ons land doet het goed. De algemene vaccinatiegraad is hier hoog: 97% van de jonge kinderen is ingeënt. Daarmee zijn we een van de koplopers in Europa.”

3. En toch zijn de mazelen in opmars… Hoe komt dat?

”Er zijn twee belangrijke redenen. De grote broeihaard situeert zich momenteel in Frankrijk, waar een pak minder mensen ingeënt zijn. In België ligt dat aantal véél hoger, maar er is een groot verschil tussen wie voor 1990 geboren is en wie daarna het levenslicht zag. Tot de jaren 90 werd immers geen tweede dosis toegediend. Wie voordien een mazelenprik kreeg, is nu onvoldoende beschermd en loopt het risico om besmet te worden. En zo kun je op je beurt makkelijk vijftien anderen besmetten die ook onvoldoende gevaccineerd zijn. Mazelen verspreiden zich heel snel, al gaat het in ons land telkens om kleine haarden. Wil je jezelf beschermen, vraag dan om een bijkomende dosis. Daarna loop je geen gevaar meer. En uiteraard ben je ook immuun als je de ziekte ooit doorgemaakt hebt. Vooral ouders die met jonge kinderen naar Frankrijk reizen, zijn ongerust, wat heel begrijpelijk is. Is je kind ouder dan één jaar, dan hoef je je geen zorgen te maken, want het combinatievaccin tegen mazelen, rubella en bof wordt gegeven op de leeftijd van 12 maanden. Ga je met jongere kinderen naar een echt risicogebied, dan kan er in principe gevaccineerd worden vanaf 6 maanden. Maar op die leeftijd werkt het vaccin maar korte tijd, dus dient de klassieke prik op 12 maanden te worden herhaald.”

4. Bieden vaccins levenslange bescherming?

”Er bestaan nog geen supervaccins die je met één injectie wapenen voor de rest van je dagen. Meestal heb je meerdere dosissen nodig om genoeg weerstand op te bouwen. Toch hoeven niet alle inentingen te worden herhaald. Soms heeft dat ook geen zin, omdat je als volwassene niet meer echt ziek wordt als je met de ziekte in kwestie wordt geconfronteerd. Men gaat ervan uit dat je voldoende antistoffen hebt wanneer je als kind het volledige basisschema gevolgd hebt. Alleen voor klem en kroep is een nieuwe prik om de tien jaar nodig.”

5. Welke inentingen hebben jonge kinderen nodig?

”Bij Kind en Gezin volgen we voor het basisschema het advies van de Hoge Gezondheidsraad. We raden vijf inentingen aan.
* Het gecombineerde vaccin tegen poliomyelitis (kinderverlamming), difterie (kroep), tetanus (klem), pertussis (kinkhoest), Haemophilus Influenzae B en Hepatitis B (geelzucht). Eén prik beschermt tegen al deze ziektes. Er zijn vier dosissen nodig, die gegeven worden op 2, 3, 4 en 15 maanden.
* Het pneumokokken-vaccin beschermt niet alleen tegen bronchitis, maar ook tegen bepaalde vormen van hersenvliesontsteking. Het wordt toegediend op 2, 4 en 12 maanden.
* De inenting tegen mazelen, bof en rubella gebeurt met één prik op 12 maanden. Op de leeftijd van 10 tot 13 jaar wordt de inspuiting herhaald.
* Het vaccin tegen meningokokken type C, de bacterie die hersenvliesontsteking veroorzaakt, hoeft maar één keer te worden toegediend, op 15 maanden.
* Het Rotavirus-vaccin is relatief nieuw maar erg efficiënt. Het virus veroorzaakt darminfecties, is uiterst besmettelijk en maakt jonge kinderen ernstig ziek. Het vaccin wordt op 2, 3 en 4 maanden toegediend.”

6. Is die basisvaccinatie verplicht?

”Alleen het vaccin tegen het poliomyelitisvirus is bij wet verplicht. Dat is al zo sinds de jaren 50, toen polio een enorm probleem was: ongeveer één op de honderd kinderen liep door het virus een verlamming op, en één op de tien besmette kinderen overleed. Nadat het vaccin verplicht werd, daalde dat aantal spectaculair, en momenteel komt polio niet meer voor in België. Ook in de rest van Europa duikt de ziekte niet meer op, maar ze bestaat wél nog in verschillende ontwikkelingslanden. Omdat er veel gereisd wordt, bestaat het risico dat polio opnieuw geïmporteerd wordt. Vandaar dat vaccinatie aangewezen blijft zolang de ziekte niet wereldwijd uitgeroeid is. Maar wat de overige vaccins betreft: daarin hebben ouders in principe de vrije keuze.”

7. Worden vaccins terugbetaald door het ziekenfonds?

”Sinds 2010 zijn ze bijna allemaal gratis. De Vlaamse overheid koopt de vaccins massaal aan en stelt ze kosteloos ter beschikking. Op vaccinnet houdt men ook alle data bij van de toegediende vaccins. Het enige vaccin waar je wel voor moet betalen, is dat tegen het Rotavirus: het kost 11 euro per dosis. Het is op doktersvoorschrift verkrijgbaar in de apotheek en wordt gedeeltelijk terugbetaald.”

8. Waar kun je terecht voor een inenting?

”Volwassenen kunnen bij de huisarts terecht. Om je kind te laten vaccineren, kun je aankloppen bij een van de consultatiebureaus van Kind en Gezin, bij de huisdokter of de kinderarts. Bij Kind en Gezin enten we ongeveer 85% van alle kinderen in, 10% gaat naar de kinderarts en 5% verkiest de huisdokter. Maar we werken nauw samen en volgen alles via computer op. En wie bij ons niet komt opdagen voor een consultatie, wordt gewoon opnieuw oproepen.”

9. Mag mijn kind ook gevaccineerd worden als het ziek is?

”Een verkoudheid, matige koorts of het innemen van antibiotica vormt geen reden om niet te vaccineren. Ook kinderen met astma of een allergie mogen ingeënt worden. Is het kind ernstig ziek, dan zal de arts overleggen wanneer en of het opportuun is om te vaccineren. Een hevige allergische reactie op een vorig vaccin is soms wel een reden om hetzelfde vaccin niet opnieuw toe te dienen.”

10. Welke vaccins zijn aan te raden voor volwassenen?

”Wie ouder is dan 30 en nog erg jonge kinderen heeft, doet er goed aan om het mazelenvaccin te vernieuwen. Ook kinkhoest rukt weer op. Volwassenen hebben niet veel last van de ziekte en de symptomen zijn onschuldig: een hardnekkige hoest die een paar weken aanhoudt, maar je voelt je verder niet ziek. Toch kunnen dragers van het virus erg jonge baby’s besmetten. En die krijgen door de infectie dna weer hoge koorts, wat gevaarlijk kan zijn. Kinderen worden op acht weken ingeënt, maar dan kan het al te laat zijn. Zoveel mogelijk volwassenen zouden dus een herhaling van het kinkhoestvaccin moeten krijgen. Ondertussen is het niet meer afzonderlijk te verkrijgen. Vraag daarom bij je huisarts naar het Boostrix-vaccin, dat beschermt je meteen ook tegen difterie en tetanus.”

Meer weten? www.kindengezin.be/gezondheid-en-vaccineren of bel 078-150 100