Goeie vraag: hoe zit het nu écht met de luchtkwaliteit in ons land?
De luchtkwaliteit in Brussel is niet echt goed te noemen. 96 artsen roepen daarom in een open brief op tot actie. Maar moeten we dan allemaal op het platteland gaan wonen? 5 luchtige vraagjes aan de expert.
96 artsen vragen zes concrete maatregelen én een informatiecampagne om de luchtvervuiling in onze hoofdstad grondig aan te pakken. Want fijn stof en roet zijn slecht voor onze gezondheid:
- ze leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, een toename van leukemie bij kinderen, een stijging van long- en blaaskankers…
- Met als gevolg dat 632 mensen per jaar vroegtijdig sterven. Maar is enkel de Brusselse lucht vervuild? En moeten we dan massaal naar het platteland verhuizen?
Wij schotelden Frans Fierens, luchtkwaliteitsexpert bij de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu, 5 vragen voor.
Is het risico om ziek te worden in de stad groter dan op het platteland?
Frans Fierens: “Alles hangt af van de concentratie luchtvervuiling die je inademt en hoelang je eraan wordt blootgesteld. Maar luchtvervuiling is complex. Er bestaan namelijk verschillende stoffen die de lucht vervuilen.
Volgens wetenschappers is de chronische blootstelling aan fijn stof de belangrijkste indicator om te bepalen hoe groot het risico is om ziek te worden. En in de grote steden is er over het algemeen meer fijn stof dan op het platteland. Een stadsbewoner heeft dus meer kans om ziek te worden, maar ook niet veel meer dan een plattelandsbewoner.
Vlaanderen is een dichtbevolkt land met veel verkeer, industrie en intensieve landbouw. De verschillen tussen de boerenbuiten en de grote stad zijn dus niet groot. Op het platteland wordt trouwens ook meer met hout verwarmd. Oude houtstoven of openhaarden vervuilen de lucht evenzeer. Soms zelfs meer dan in de stad.”
Kun je het risico verminderen door bijvoorbeeld op vakantie te gaan naar Zwitserland, in de frisse lucht?
“Als je naar plaatsen gaat met minder luchtvervuiling, dan kan dat een positief effect hebben. Mensen die heel gevoelig zijn voor luchtvervuiling, astmapatiënten bijvoorbeeld, herademen bijna letterlijk als de lucht gezonder is. Maar de belangrijkste gezondheidseffecten situeren zich op lange termijn. Je zou dus al meer in Zwitserland dan in eigen land moeten vertoeven om het risico om ziek te worden daadwerkelijk kleiner te maken.”
Luchtkwaliteitsexpert Frans Fierens “Je zou al in Zwitserland moeten gaan wonen om
het risico op ziektes te verkleinen”
Is sporten in een vervuilde stad gevaarlijk?
“Als je sport, dan adem je meer lucht in en dus ook meer luchtvervuiling. Maar
verschillende onderzoeken tonen aan dat de gezondheidsvoordelen van lichaamsbeweging groter zijn dan de nadelen die een sporter ervaart van luchtvervuiling. In de meeste
steden moet je al meer dan twaalf uur per dag fietsen vooraleer de negatieve impact van luchtvervuiling de voordelen van het sporten overtreft.”
Wat is de impact van bomen en planten op de luchtkwaliteit?
“Globaal gezien heeft de natuur een positief effect op de luchtkwaliteit. Maar dat mag niet overschat worden. Soms kan het zelfs gebeuren dat bomen juist zorgen voor hogere concentraties. Dat is het geval in bijvoorbeeld smalle straatjes waar veel verkeer is. De luchtvervuiling blijft onder de bomen hangen en kan niet ontsnappen. Natuurlijk zijn de bomen hier niet het probleem, maar het autoverkeer. Om de luchtkwaliteit te
verbeteren, moet je in die straten dan ook geen bomen kappen, maar zorgen voor
minder autoverkeer.”
Kan het zo’n vaart lopen dat we over vijf jaar allemaal een mondmasker nodig hebben?
“Die kans lijkt me klein. Zo’n mondmasker helpt nauwelijks. De goedkoopste maskers sluiten slecht af, waardoor de lucht die je inademt bijna niet gefilterd wordt. De meeste van die mondmaskers houden ook alleen maar de grofste deeltjes tegen. De allerkleinste én gevaarlijkste stofdeeltjes vlieger er zo door. Je vindt er wel die het fijn stof iets beter tegenhouden, maar ze beschermen sowieso niet tegen gassen als stikstofdioxide, die ook erg ongezond zijn. Zulke maskers geven je dus een vals gevoel van veiligheid.”