Alles over bloedarmoede
Last van vermoeidheid, duizelingen of kortademigheid? Laat dan eens checken of je geen bloedarmoede hebt. Grote boosdoener is meestal ijzertekort, al kan er soms ook meer achter schuilen.
Onze deskundige: Dr. Lies Lammar is huisarts bij huisartsenpraktijk De Plaon in Mechelen.
Een gebrek aan ijzer, foliumzuur of vitamine B12 kan voor bloedarmoede zorgen. Bij gezonde vrouwen is een ijzertekort door hevige maandstonden de meest voorkomende oorzaak
Alles over bloedarmoede
Wat is bloedarmoede en hoe herken je het precies? Wij legden huisdokter Lies Lammar alle vragen over bloedarmoede voor.
Wat is bloedarmoede?
Huisarts Lies Lammar: “Bloedarmoede wil zeggen dat er te weinig hemoglobine in je bloed zit, een eiwit dat de zuurstof die je inademt naar alle cellen van je lichaam brengt. Je cellen hebben die zuurstof nodig om te functioneren. Wanneer je een tekort aan hemoglobine in je bloed hebt, zal er minder zuurstof door je lichaam getransporteerd worden, wat voor verschillende klachten kan zorgen. We spreken dan van anemie of bloedarmoede.”
Wat zijn de symptomen van bloedarmoede?
“De klachten kunnen erg uiteenlopen. De meest voorkomende symptomen zijn vermoeidheid, een slap gevoel, duizeligheid en sneller kortademig worden bij inspanningen. Soms kun je ook last krijgen van hartkloppingen, zweetaanvallen of oorsuizen. Heb je een lichte huidskleur, dan zul je er bij heel ernstige bloedarmoede ook bleek uitzien.”
Wanneer heb je bloedarmoede?
“Met een bloedonderzoek kan je gehalte aan hemo-globine (Hb) gemeten worden. De normale waarden liggen tussen de 11 en 15 gram Hb per 100 ml bloed, al worden er voor mannen en vrouwen andere grenswaarden gebruikt. Mannen lijden aan bloedarmoede als hun Hb lager is dan 13 gram per 100 ml bloed, bij vrouwen is dat lager dan12 gram. Ben je zwanger, is je Hb meestal iets minder omdat er dan meer vocht in je bloed zit. Er wordt dan gesproken van bloedarmoede wanneer je Hb lager is dan 11 gram per 100 ml.”
Wat zijn de oorzaken van bloedarmoede?
“De meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede is ijzertekort. Te weinig van heeft, zul je dus symptomen van bloedarmoede ontwikkelen. Ook foliumzuur en vitamine B12 zijn belangrijk voor de productie van hemoglobine, een tekort daaraan kan dus ook voor bloedarmoede zorgen. Maar in de praktijk is ijzergebrek toch de belangrijkste oorzaak.”
Maar bloedarmoede kan ook het gevolg zijn van een andere ziekte. Dr. Lammar: “Chronische aandoeningen zoals reuma en nierziektes, bijvoorbeeld, wat we bij ouderen vaak zien. Ook erfelijke bloedziektes of beenmergaandoeningen kunnen de aanmaak van hemoglobine verstoren. Daarnaast heb je ook bepaalde ziektes die ervoor zorgen dat rode bloedcellen sneller dan normaal afgebroken worden door het eigen lichaam. Rode bloedcellen bevatten veel hemoglobine, dus wanneer je lichaam die sneller afbreekt dan dat je beenmerg er bijmaakt, daalt ook de hemoglobine en krijg je dus bloedarmoede.”
Lees ook: Wat is reuma en hoe herken je het?
Wanneer moet je naar de dokter?
Voel je je meer moe dan anders of blijft de vermoeidheid aanslepen zonder dat er echt een verklaring voor is, dan loont het de moeite om eens bij je huisarts langs te gaan. Bij bepaalde klachten of symptomen kan bloedarmoede met een simpele bloedtest opgespoord worden, bij een standaard check-up wordt er sowieso meestal ook naar de hemoglobine gekeken.
Dr. Lammar: “Bij vrouwen die last hebben van een zware menstruatie maar die verder geen gezondheidsproblemen hebben, weten we meestal snel dat ijzertekort de oorzaak is van hun klachten. Bij vrouwen die niet meer menstrueren, of bij mannen, is soms bijkomend onderzoek nodig. Als je hemoglobine echt héél laag zakt, kan dat gevaarlijk zijn omdat je organen dan te weinig zuurstof krijgen. Dat geldt zeker voor mensen met bepaalde risicofactoren zoals hartaandoeningen. In de meeste gevallen zakt de hemoglobinewaarde echter zo geleidelijk dat er nog voldoende tijd is om er iets aan te doen voor het gevaarlijk wordt.”
3 belangrijke oorzaken van een ijzertekort
Hevig bloedverlies tijdens de menstruatie
“Dat is de meest voorkomende oorzaak van een ijzertekort bij vrouwen. Verlies je maandelijks veel bloed omdat je lang en hevig ongesteld bent, dan zal je ijzerreserve geleidelijk aan afnemen en kun je na verloop van tijd met een ijzertekort kampen.”
Chronisch bloedverlies via je maag of darmen
“Dit zien we vooral bij mannen en vrouwen ouder dan vijftig. Een wondje in de maag, zoals een maagzweer, kan ervoor zorgen dat je langere tijd kleine beetjes bloed verliest via je maag of darmen. Dit gebeurt vaak zonder dat je het merkt. Een stoelgangtest kan in dat geval meer duidelijkheid brengen. Heel soms kan ook een darmpoliep, of in het slechtste geval darmkanker, de onderliggende oorzaak zijn. De Vlaamse overheid nodigt daarom alle mannen en vrouwen tussen 50 en 74 jaar uit om elke twee jaar een stoelgangtest te doen, om zo darmkanker tijdig te kunnen opsporen.”
Ernstig bloedverlies na een operatie, bevalling of miskraam
“Ook nadat je veel bloed verliest door een operatie, bevalling of een miskraam kun je een ijzertekort ontwikkelen.”
Wat kun je zelf doen tegen een ijzertekort?
“Bij ijzertekort kan het zeker nuttig zijn om extra ijzerhoudende voeding te eten om je reserves aan te vullen. IJzer zit niet alleen in vlees, zoals soms gedacht wordt, maar ook in peulvruchten zoals bonen en linzen, noten, bruinbrood, groenten en fruit, vis… Een gezond eetpatroon is meestal voldoende om je ijzertekort op peil te houden of weer op te krikken.
Bij een zwaar ijzertekort kan je huisarts ijzerpillen voorschrijven. Ook bij te weinig B12 of foliumzuur kun je vitaminetabletten innemen.
Helpen de ijzerpillen niet of is er een vermoeden dat een onderliggende ziekte een rol speelt, zal de huisarts je doorsturen naar een specialist.
Heb je last van bloedarmoede door hevige maandstonden, bespreek dan met je huisarts of gynaecoloog welke behandelingen er mogelijk zijn om het bloedverlies te verminderen.”
Doneer jij al bloed?
Mensen die aan ernstige bloed-armoede lijden, hebben bloed nodig. Het Rode Kruis is daarom voortdurend op zoek naar donors die bloed willen geven. Ga je bloed doneren? Dan wordt met een vingerprik eerst je Hb bepaald. Staat die te laag, mag je niet doneren.
Wil je ook donor worden? Op rodekruis.be vind je alle informatie.
Vermoeid? Lees ook deze artikels:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!