Het spiraaltje: welke kies je en hoe betrouwbaar zijn ze?

Steeds meer vrouwen laten de pil links liggen en kiezen voor het spiraaltje. Het is dan ook een vorm van anticonceptie die veel voordelen biedt. Dít moet je er allemaal over weten.

Wat is het?

Het spiraaltje is een klein, plastic voorwerp dat door de gynaecoloog in de baarmoeder wordt geplaatst. Het is een betrouwbare vorm van anticonceptie die voor veel vrouwen meer voor- dan nadelen biedt. Dit zijn ze in een notendop:

De voordelen van het spiraaltje

• Het spiraaltje is één van de betrouwbaarste vormen van anticonceptie – betrouwbaarder dan de pil of het condoom. De kans op zwangerschap is ongeveer 0,2 procent voor een hormoon- en 0,8 procent voor een koperspiraal. Die cijfers zijn gebaseerd op een studie van James Trussell.
• Met een spiraaltje zit je voor lange tijd goed: 3 tot zelfs 10 jaar, afhankelijk van het type. Je hoeft dus weinig aan anticonceptie te denken, in tegenstelling tot bij de pil bijvoorbeeld, die je elke dag op hetzelfde uur moet innemen.
• Je kunt het spiraaltje laten verwijderen wanneer je wilt, ook als de werkingstermijn nog niet voorbij is.
• Spiraaltjes hebben geen invloed op je vruchtbaarheid. Nadat het spiraaltje verwijderd is, kun je onmiddellijk weer zwanger worden.
• Het spiraaltje geeft geen extra risico op tromboses of hart- en vaatziekten.
• Omstandigheden als braken en medicatie hebben geen invloed op het spiraaltje, maar wél op de pil.
• Afhankelijk van het soort spiraaltje zijn je maandstonden minder pijnlijk. Sommige vrouwen krijgen hun maandstonden zelfs niet meer, of slechts heel af en toe.
• Het spiraaltje is geschikt voor alle vrouwen, ook voor wie nog niet zwanger is geweest.

De nadelen van het spiraaltje

• Het spiraal beschermt niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Gebruik dus ook een condoom als je met een nieuwe partner vrijt.
• Je kunt je menstruatie niet zelf regelen. Een koperspiraal kan bovendien hevige en langere maandstonden uitlokken.
• Je kunt meer vaginale afscheiding hebben, maar dit is niet bij iedereen zo.
• Je lichaam moet mogelijks even wennen na de plaatsing. Je kunt bijvoorbeeld onregelmatig bloedverlies hebben, of last krijgen van acne, hoofdpijn en gezwollen borsten. Dit is echter afhankelijk van persoon tot persoon.
• Als je een spiraaltje hebt, dan is een jaarlijkse controle bij de gynaecoloog aangewezen.

Soorten spiraaltjes

Er zijn verschillende soorten spiraaltjes: het hormoon- en koperspiraaltje. Voor welk exemplaar je uiteindelijk gaat, hangt af van heel wat factoren, zoals de werkingsduur en de hevigheid van de maandstonden. Je gynaecoloog kan je hierin adviseren.

Hormoonspiraaltje

• Dit soort spiraaltje heeft een reservoir met hormonen die geleidelijk aan vrijkomen. Dat hormoon zorgt ervoor dat je niet zwanger wordt, en dat er een taaiere slijmprop ontstaat in de baarmoederhals waar zaadcellen moeilijker doorheen kunnen.
• Het hormoonspiraaltje heeft een werking op je menstruatiecyclus: sommige vrouwen krijgen hun maandstonden niet meer, anderen in een lichtere vorm. Dit komt doordat de binnenwand van je baarmoeder niet meer verdikt, en het is net die verdikking die wegvloeit tijdens je menstruatie. Het is dus volkomen normaal dat je minder of geen bloedingen meer krijgt.
• Er zijn hormoonspiraaltjes met verschillende dosissen. De meesten beschermen gedurende vijf jaar tegen zwangerschap (vb. Mirena of Kyleena), maar er zijn ook spiraaltjes die drie jaar beschermen (vb. Jaydess).

Koperspiraaltje

• Het koperspiraaltje bevat geen hormonen, maar heeft een koperdraadje of koperen ringen rond de kern.
• Het koper voorkomt een zwangerschap op twee manieren: enerzijds is koper giftig voor zaadcellen, anderzijds maakt het het slijmvlies van de baarmoeder ongeschikt om een bevruchte eicel te laten innestelen.
• Het koper werkt alleen plaatselijk en wordt niet in het bloed opgenomen.
• Dit soort spiraaltje kan in het begin nog bloedingen uitlokken, maar na verloop van tijd verminderen deze meestal.
• Koperspiraaltjes hebben een werkzaamheid van vijf tot zelfs tien jaar.

De plaatsing

Wanneer kan een spiraaltje worden geplaatst?

Een spiraaltje kan op elk moment van de cyclus worden ingebracht, maar het wordt wel aangeraden om dit tijdens de laatste dagen van de maandstonden te doen. De baarmoederhals is dan namelijk ietsje soepeler, zodat de inbreng vlotter verloopt.

Na een zwangerschap kun je een spiraaltje laten plaatsen vanaf zes weken na de bevalling, ook als je borstvoeding geeft.

Belangrijk om te weten: als je het spiraaltje binnen de zeven dagen na het begin van de menstruatie laat plaatsen, dan ben je meteen beschermd tegen zwangerschap. Als je het op een ander moment laat plaatsen, dan moet je de eerste zeven dagen na het inbrengen nog een condoom gebruiken.

Is het pijnlijk?

Of de plaatsing van een spiraal pijnlijk is, hangt af van je eigen pijngrens. Maar over het algemeen wordt dit door veel vrouwen als een zeer korte, scherpe pijn ervaren. De plaatsing is na enkele seconden voorbij en gebeurt met behulp van een speculum. Je gynaecoloog kan je aanraden om voor de plaatsing eventueel een pijnstiller te nemen, om zo eventuele pijn of krampen te verminderen. Als je tijdens de plaatsing pijn ervaart of je nerveus bent, bespreek dit dan zeker met je gynaecoloog.

Na de plaatsing

Vlak na de plaatsing knipt de gynaecoloog de controledraadjes bij. Die zijn nodig om het spiraaltje achteraf weer te kunnen verwijderen. Ze hangen uit de baarmoedermond, en niet uit je vagina: je kunt dus op geen enkele manier zien dat je een spiraaltje hebt. Heb je er achteraf nog last van, of voelt je partner ze zitten tijdens het vrijen? Dan kan de gynaecoloog ze makkelijk nog een beetje bijknippen.

Na het inbrengen mag je, als je je goed voelt, meteen naar huis. Je kunt nog enkele uren tot dagen last hebben van krampen, vergelijkbaar met menstruatiekrampen, en licht bloedverlies.

Het spiraaltje laten verwijderen

Je kunt het op elk moment laten verwijderen: als je zwanger wilt worden, als je het moet laten vervangen of wilt laten weghalen, bijvoorbeeld. De gynaecoloog neemt hiervoor de controledraadjes vast met een klem en trekt het spiraaltje langzaam naar beneden. Dit is normaal gezien pijnloos.

Na de verwijdering ben je meteen weer vruchtbaar, tenzij je meteen een nieuw exemplaar laat plaatsen. Dat kan vlak erna.

Kun je het spiraaltje zomaar verliezen?

Het gebeurt zelden dat een spiraaltje zomaar loskomt of uitgestoten wordt zonder dat je het opmerkt. Abnormaal of verhoogd bloedverlies tijdens je menstruatie kan hierop wijzen. Neem in dat geval contact op met je gynaecoloog.

Je kunt ook regelmatig zelf controleren of je spiraal nog goed zit, liefst vlak na de menstruatie. Stop hiervoor één vinger in je vagina, tot je de baarmoedermond voelt:

• Als je de draadjes voelt zitten, dan zit het spiraaltje goed. Trek niet aan de draadjes, want dan kun je het uit je baarmoeder trekken.
• Voel je een hard stukje plastic, het pootje van je spiraal, in de baarmoedermond? Dan zit hij mogelijk niet meer goed. Maak een afspraak bij je gynaecoloog en gebruik een condoom om tegen zwangerschap beschermd te blijven.

Het spiraaltje en je menstruatie

Tijdens je maandstonden kun je maandverband en tampons gebruiken, ook als je een spiraal hebt. Met een menstruatiecup moet je voorzichtiger zijn, aangezien die zich soms vacuüm kan zuigen waardoor het spiraaltje zou kunnen loskomen. Als je een cup gebruikt, maak dan altijd eerst een randje los zodat er lucht in kan en je het vacuüm verbreekt.

Heb je nog vragen of bedenkingen bij het spiraaltje? Aarzel dan niet om je dokter of gynaecoloog te contacteren.

Bron: allesoverseks.be

Ook interessant:

• Goeie vraag: word je nu echt dikker van de pil?
• Raad van de seksuologe: 6x tips voor een open gesprek over seks
• Geen zin in seks: wat doe je eraan?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!