Jicht: wat is het en wat doe je eraan?

Wie er last van heeft, weet maar al te goed dat jicht geen pretje is. Wat is het, hoe herken je het en misschien nog het allerbelangrijkste: wat doe je eraan?

Wat is jicht?

In je lichaam worden voortdurend cellen afgebroken en vervangen door nieuwe. Tijdens dat proces ontstaan eiwitten die afbrokkelen in urinezuur: een zuur dat wordt afgevoerd via je urine. Produceert je lichaam te veel zuur of geraakt het niet tijdig weg via je urine, dan stapelt het zich op in je bloed. Daardoor kunnen zich kleine, naaldvormige kristallen vastzetten in je gewrichten en een ontstekingsreactie veroorzaken, ook wel een jichtaanval genoemd.

Weet wel: niet elke verhoging van urinezuur lokt jicht uit. Het is pas wanneer het urinezuurgehalte in je bloed permanent te hoog is, dat zich kristallen kunnen vormen die neerslaan in je gewrichten.

Symptomen van jicht

Jicht doet zich voor in fases:

• In een eerste fase komt het voor als acute gewrichtsontstekingen, vooral aan de grote teen, maar ook in de enkel, knie of pols. Het gewricht is pijnlijk, rood, gezwollen en warm en soms kun je er lichte koorts bij krijgen. De ontsteking ontstaat op korte tijd, is na 12-24 uur op z’n hoogtepunt en verdwijnt weer spontaan na 1-3 weken.
• Eens je een aanval hebt gehad, is de kans op chronisch jicht groot en kan het meer schade berokkenen. Er ontstaan jichtknobbels (vooral aan je vingers, tenen en oorschelpen) en je gewrichten en nieren kunnen aangetast worden. Ook het aantal aanvallen neemt vaak toe en dikwijls duren ze langer.

Oorzaken van jicht

1. Risicofactoren

Heel wat factoren kunnen jicht in de hand werken, zoals diabetes, zwaarlijvigheid, verhoogde bloeddruk, leukemie, uitdroging, nierproblemen of een stofwisselingsziekte. Heb je last van een of meerdere van deze factoren, dan kunnen de volgende omstandigheden een acute stijging van het urinezuurgehalte teweegbrengen, met een jichtaanval als gevolg:

• Een stressvolle situatie;
• een zware inspanning;
• een grote maaltijd;
• te veel alcohol;
• blootstelling aan koude;
• een operatie;
• of chemotherapie.

2. Erfelijk bepaald

Jicht is meestal erfelijk bepaald en komt vooral voor bij mannen boven de veertig, maar ook vrouwen in de menopauze kunnen er last van hebben. De kwaal kan uitzonderlijk voorkomen bij jongeren en kinderen als gevolg van een aangeboren afwijking in de stofwisseling.

3. Voeding en medicatie

Bepaalde geneesmiddelen (zoals plaspillen) kunnen de hoeveelheid urinezuur verhogen, net als purinerijke voeding (denk maar aan orgaanvlees, ansjovis en sardienen). Dat tomaten, yoghurt en andere zure voedingsmiddelen jicht in de hand werken, is een fabel.

Wat doe je eraan?

Krijg je te kampen met een acute jichtaanval? Gun het ontstoken gewricht dan voldoende rust en leg er wat ijs, gewikkeld in een handdoek, op. Raadpleeg bovendien je arts indien je er voor de eerste keer last van hebt. Als de aandoening niet wordt behandeld, kun je namelijk onherstelbare schade oplopen.

Om de ontsteking tegen te gaan, is de kans groot dat de dokter je ontstekingsremmers voorschrijft. Soms kan ook een cortisonepreparaat ingespoten worden. In het geval van chronisch jicht is er medicatie die het urinezuur in je bloed kan verlagen en de aanvallen kan voorkomen. Wanneer zo’n behandeling wordt opgestart, kan het zijn dat je eerst meer last hebt omdat de urinezuurkristallen vrijkomen.

Hoe voorkom en verminder je het?

Enkele eenvoudige aanpassingen in je levensstijl kunnen het aantal en de intensiteit van jichtaanvallen drastisch verminderen of zelfs doen verdwijnen. Ook als je een verhoogde kans hebt om jicht te krijgen, dan kunnen de volgende tips helpen.

• Probeer af te vallen als je kampt met overgewicht.
• Eet niet te veel rood en orgaanvlees, zeevruchten, sterk gefermenteerde kazen, linzen, champignons, bloemkool en asperges.
• Let op met alcohol. Een glaasje wijn op zijn tijd kan geen kwaad, maar overdaad schaadt.
• Zet wat meer groenten en fruit op het menu.
• Sport en beweeg meer.
• Neem je medicatie? Vraag je dokter dan of het daar niet aan zou kunnen liggen. Soms helpt het om alternatieve medicatie te nemen.

Ook over je gezondheid:

• Dit vertellen je voeten over je gezondheid
• Hoe herken je reuma en wat kun je er zelf tegen doen?
• Winterhanden en -tenen: behandelen en voorkomen

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!