10 vragen over lust beantwoord door seksuologe Rika Ponnet
Beleven vrouwen lust echt zo anders dan mannen? En kan je zin in seks ook definitief verdwijnen? Seksuologe Rika Ponnet heeft op elke vraag – hoe pikant ook – een antwoord klaar.
De experte: Rika Ponnet is seksuologe en relatiedeskundige. Ze richtte het bemiddelingsbureau Duet op.
1. Klopt het dat lust vooral tussen je oren zit?
Rika Ponnet: “Hoe en of je lust ervaart, heeft inderdaad met je hoofd te maken. Wat daarbij belangrijk is, is de mentale en emotionele relatie die je met je lichaam hebt. Je kunt je lichaam als iets puur functioneels zien, ook op seksueel vlak. Je ‘gebruikt’ het dan om seks te hebben met je partner, maar alleen om hem of haar tevreden te houden.
Maar je kunt als vrouw je lichaam ook zien als een soort ‘tempel van genot’, om het even heel zweverig uit te drukken. Vrouwen die zo met hun lichaam omgaan, zullen alleen maar met seks instemmen als ze daar zelf voor in de stemming zijn. Doorgaans zullen ze daardoor ook meer lust ervaren tijdens de seks, omdat die intimiteit dan echt vanuit hun eigen verlangen komt.”
2. Zegt hoe vaak je seks hebt altijd iets over de mate waarin je lust ervaart?
“Nee, helemaal niet. We hebben vandaag de neiging om heel prestatiegericht naar seks te kijken: hoe meer je het doet, hoe beter! Terwijl de frequentie lang niet altijd iets zegt over de kwaliteit van je lustgevoelens.
Er zijn vrouwen die bijna elke dag seks hebben met hun partner, maar zelf nooit een orgasme ervaren. Zij zien seks meer als een middel om hun relatie te onderhouden, maar denken daarbij nauwelijks aan hun eigen verlangens. Aan de andere kant heb je ook vrouwen die minder vaak seks hebben, maar hun eigen lust en genot daarbij wel centraal zetten. Hoe vaak je het doet, zegt dus niet per se iets over jouw lustbeleving.”
3. Hoe verandert lust met de leeftijd?
“Je zou misschien denken dat je lust afneemt naarmate je ouder wordt, maar dat is zeker niet altijd het geval. Dan beperk je lust te veel tot een hormonale functie, die het heftigst zou zijn in je jonge jaren omdat je dan het meest vruchtbaar bent. Maar lust en zin in seks hebben, is zoveel meer dan dat.
Er zijn natuurlijk wel omstandigheden waardoor je lust op latere leeftijd op een lager pitje kan staan: een scheiding, stress op je werk, medicijnen die als bijwerking hebben dat ze je libido onderdrukken… Maar het omgekeerde komt minstens zo vaak voor. Uit onderzoek blijkt zelfs dat zestigers blijer zijn met hun seksleven dan pakweg twintigers.
Meisjes zijn vaak nog heel onzeker over seks en zijn in bed vooral bezig met presteren in plaats van genieten. Na hun veertigste merken veel vrouwen een boost in hun zelfbewustzijn. Ze staan vaker stil bij hun eigen behoeftes: wat wil ik nu echt, in bed en daarbuiten? Vanaf je zestigste kan je lustbeleving een tweede adem krijgen. De kinderen zijn dan meestal uit huis, je carrière slorpt niet meer al je tijd op… Kortom: er komt tijd vrij om meer en bewuster van seks te genieten.”
4. In hoeverre beleven vrouwen lust anders dan mannen?
“Er zijn wel enkele duidelijke verschillen aan te stippen. Zo kan ongeveer 90% van de mannen een orgasme bereiken via ‘gewone’ seks (penetratie dus), terwijl dat bij vrouwen nauwelijks 20% is. Dat komt omdat vrouwen eigenlijk uitsluitend kunnen klaarkomen door de clitoris te stimuleren.
Bovendien wordt de vrouwelijke lust sterk gestuurd door hun hormonale cyclus. Zo ervaar je als vrouw bijvoorbeeld veel meer lustgevoelens vlak voor je eisprong. Toch zijn de seksuele verschillen tussen man en vrouw helemaal niet zo groot als de wetenschap lang heeft gedacht.
Nog maar een paar generaties geleden waren onderzoekers ervan overtuigd dat alleen mannen plezier beleefden aan seks. Bij vrouwen zouden genot en lust van geen tel zijn, omdat seks bij hen alleen maar zou draaien om de voortplanting. Vandaag weten we dat dat totaal niet klopt. En zo zijn er nog wel een paar ideeën over de vrouwelijke lust die kant noch wal raken.
Zo dacht men lang dat een man bij elke bedpartner lust kon voelen, terwijl een vrouw die partner daarvoor echt graag moest zien. Terwijl vrouwen hun seksleven vandaag even goed op een vrijere manier invullen, met verschillende afspraakjes en casual seks.
Uit recent onderzoek is ook gebleken dat vrouwen zich net sneller gaan vervelen in een langdurige relatie en dus sneller geen zin meer hebben in seks. Dat heeft dan niets te maken met hun persoonlijke lustgevoelens – die zijn er nog altijd – maar wel met het feit dat ze die lust niet meer voelen bij hun partner. Om het even simpel samen te vatten: hoe jij lust ervaart, hangt veel meer samen met je persoonlijkheid en karakter, dan met je geslacht of gender.”
5. Hoe wek je lust op als je dat gevoel nog nooit echt ervaren hebt?
“Een goede manier om te ontdekken hoe lust voor jou werkt, is om je eigen lichaam te verkennen via zelfbevrediging. Daarvoor moet je soms wat schroom overwinnen: mag ik mezelf wel aanraken? Ik merk dat die schroom in elke generatie weer terugkomt. Zowel jonge meisjes als rijpere vrouwen twijfelen soms om dat soort overgave bij zichzelf te gaan opzoeken.
Maar hoe kun je nu van je partner verwachten dat die weet wat jij fijn vindt in bed, als je dat zelf niet eens weet? Het is trouwens nooit te laat om je eigen lustgevoelens te onderzoeken. Ga eens naakt voor de spiegel staan en leer je lichaam écht te zien en te waarderen. En raak jezelf eens aan: je intieme zones, maar ook de andere delen van je lichaam. Wat vind ik fijn? Waar word ik opgewonden van?”
6. Is het mogelijk om een leven lang lust te voelen voor een en dezelfde partner?
“Volgens sommige seksuologen is een leven lang samen zijn met dezelfde partner dodelijk voor je lustbeleving. Persoonlijk vind ik dat je dan te streng naar seks en lust kijkt. Waarom zou het een probleem zijn als je lustbeleving verandert naarmate je langer samen bent?
In die eerste, dolverliefde fase dient lust vooral om de verbondenheid tussen een paar te versterken. Je hebt dan vaker seks omdat je zo de ultieme bevestiging krijgt dat de ander je leuk vindt. En die bevestiging heb je als koppel nodig in die onzekere eerste fase… Als je langer samen bent, zal je seksleven vaker meegolven op het ritme van je globale leven: soms zal het op een lager pitje staan en soms zal het weer intenser worden. Een ‘probleem’ hoeft dat niet te zijn, zeker als de behoefte om te vrijen bij allebei wat minder is.”
7. Wijst een gebrek aan lust in je relatie altijd op een dieperliggend probleem?
“Als relatietherapeut merk ik wel dat koppels die met een seksueel probleem aankloppen, vaak ook relationele problemen hebben. Er kan natuurlijk iets puur fysieks aan de hand zijn, zoals erectieproblemen bij de man. Maar dan nog is het veelzeggend voor je relatie hoe je als koppel met dat soort probleem omgaat.
Je kunt zo’n hobbel in je seksuele relatie samen dragen en opvangen, door bijvoorbeeld andere wegen te verkennen dan de klassieke penetratie om samen lust te ervaren. Dat vermogen om als koppel flexibel met seksuele veranderingen om te gaan, wijst vaak op een sterke, gezonde relatie. Maar je hebt ook koppels die van zo’n seksueel euvel meteen een gigantisch relatieprobleem maken. En dat kan dan wel wijzen op een onderliggend probleem in hun emotionele connectie.”
8. Kan lust ook voorgoed verdwijnen?
“Wij mensen zijn seksuele wezens vanaf onze geboorte tot aan onze dood. In principe kun je dus een leven lang lust ervaren, maar in de praktijk verloopt dat vaak anders. In een langdurige relatie kan je lustgevoel namelijk gaan uitdoven tegenover die andere, je partner. Zo heeft 20% van de zestigplussers die al jaren samen zijn geen seks meer. Maar zijn ze daarom per se ongelukkig in hun relatie? Helemaal niet.
We verwachten vandaag soms te veel van relaties. Ons seksleven moet én spannend én passioneel blijven, ook na jaren samenzijn. Terwijl de lust soms gewoon uitdooft, zonder dat dat een dramatisch verlies hoeft te zijn. Dat zie je ook in de onderzoekscijfers: in de top tien van dingen die mensen gelukkig maken in hun relatie scoort ‘een fantastisch seksleven’ opvallend laag tegenover pakweg goed met elkaar kunnen praten en steun vinden bij elkaar.”
9. Vrouwelijke lust blijft nog een beetje taboe. Is het een goed idee om met je dochter(s) over lust en seks te praten?
“Ja, zeker als je het op een positieve manier doet. Bij meisjes hebben we de neiging om vooral op de gevaren van seks te wijzen: soa’s, ongewenste zwangerschappen, je eigen grenzen bewaken… Logisch ook, want meisjes krijgen helaas nog altijd vaker te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Toch is het belangrijk om tegenover jonge meisjes ook genoeg te benadrukken dat ze echt wel van seks mogen genieten en daarvoor zelf op ontdekkingstocht mogen gaan. Hoe vertrouwder je namelijk met je eigen lichaam bent, hoe zelfbewuster je ermee zult omgaan. En dus ook: hoe beter je je eigen seksuele grenzen kunt aangeven en bewaken.”
10. Komt er ooit een vrouwelijke lustpil à la viagra op de markt?
“Dat denk ik niet, al was het maar omdat viagra ook geen lustpil is. Met dat pilletje kunnen mannen inderdaad weer een erectie ervaren, maar dat is dan een puur fysiek proces. Echte lust zit in je hoofd en is een zuiver neurologische ervaring.
Ik hoop eerlijk gezegd ook dat zo’n lustpil er nooit komt. Er zal waarschijnlijk wel een pil ontwikkeld worden die het fysieke deel van de vrouwelijke seksualiteit een handje helpt (bv. die je helpt om vochtiger te worden). Maar voor echte lust en overgave heb je aantrekkingskracht nodig. En dat kun je simpelweg niet in een pilletje gieten.”
Deze 4 factoren zijn onmisbaar
1. Een veilig gevoel
“Om ongeremd met iemand te kunnen vrijen, moet je je veilig voelen bij de ander. Je hoeft daarom geen vaste of langdurige relatie te hebben, maar wel het gevoel dat de ander je aanvaardt zoals je bent, inclusief je onzekerheden en angsten.”
2. Volledige overgave
“Sommige vrouwen kampen tijdens de seks met een te groot zelfbewustzijn, waardoor ze te veel in hun hoofd blijven zitten: Is mijn buik niet te dik? Zou ik het licht niet wat dimmen? Dat kan een serieuze domper op je lustbeleving zijn, omdat echte lust pas ontstaat als je uit je hoofd kunt ontsnappen en bijna alleen maar ‘lichaam wordt’. Vergelijk het met een zakje chips: je kunt je schuldig voelen over het aantal calorieën, of je kunt gewoon eens lekker genieten.”
3. De lust van je bedpartner
“Zien dat de ander zin heeft in jou, is voor veel vrouwen – en mannen – een echte lustopwekker. Het vormt ook een boost voor het veilige en ontspannen gevoel dat nodig is voor lust, omdat het de ultieme bevestiging is dat je er mag wezen.”
4. Zelfaanvaarding
“Vrouwen die moeite hebben met lust, gaan vaak heel kritisch om met hun lichaam en focussen zich vooral op de ‘gebreken’ die ze in de spiegel zien. Onze moderne beeldcultuur werkt dat negatief zelfbeeld nog eens in de hand: in reclamespotjes en op sociale media zie je bijna alleen maar perfecte lichamen voorbijkomen.
Alsof we alleen maar van seks zouden mogen genieten als alles perfect strak is! Voor je lustbeleving is het net essentieel dat je je goed in je vel voelt, dat je oké bent met hoe je lichaam eruitziet. Wees dus gerust wat milder voor jezelf, je lichaam en alle imperfecties die daarbij horen.”
De meest gehoorde fabels
Verliefdheid is een noodzakelijke voorwaarde
“Fout. Pas op, helemaal gek zijn op iemand kan je lust een enorme boost geven. Maar het tegenovergestelde gebeurt evengoed. In die eerste verliefdheidsfase zijn partners vaak bang om de ander te verliezen, waardoor ze te snel seks hebben zonder dat ze daarbij oog hebben voor hun eigen lustgevoelens.
Later, als je je al wat veiliger voelt bij de ander, ervaren koppels hun seksleven meestal als veel bevredigender. Ik vergelijk het weleens met een pak friet versus een gastronomisch etentje: als je verliefd bent, eet je gulzig en gretig. Maar als je een paar jaar samen bent, bereik je samen een meer ‘culinair’ niveau, waarop je je lustbeleving op elkaar afstemt.”
Een vrijpartij zonder lust is een mislukte vrijpartij
“De redenen waarom twee mensen met elkaar vrijen, kunnen heel divers zijn. Zuivere lust kan een factor zijn, maar seks heeft vaak ook andere functies. Seks kan bijvoorbeeld ook pure ontspanning zijn, of een manier om jullie emotionele connectie te vieren, of om een geschil bij te leggen…”
De overgang is een echte killer voor je lustgevoelens
“Een huizenhoog cliché, dat gelukkig al lang niet meer klopt. Bij sommige vrouwen kunnen de lustgevoelens tijdens de overgang inderdaad – tijdelijk – afnemen, door klachten zoals opvliegers, vermoeidheid en vaginale droogte. Maar veel vrouwen ervaren in die fase ook net het omgekeerde: hun seksueel verlangen neemt juist toe, omdat hun zorgende rol als moeder afneemt en ze zich daardoor vrijer en ongeremder voelen.”
Meer over relaties & seks:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!