Mentale gezondheid: hoe herken je iemand die niet goed in z’n vel zit?

Veel mensen kampen vandaag met negatieve en zelfs depressieve gevoelens. En dat merk je niet altijd, want we zijn met z’n allen zo goed in het verbergen ervan. Toch is het belangrijk om er oog voor te hebben bij je medemens. Psycholoog en expert mentaal welzijn, Peter Overzier, legt uit hoe je iemand herkent die zich mentaal niet goed voelt, én hij geeft tips voor een goede mentale gezondheid.

Wat is mentaal welzijn?

“Mentale gezondheid is een vaag concept. Je kunt je er eigenlijk weinig bij voorstellen. Het heeft bovendien te maken met zoveel verschillende aspecten: van emoties en gevoelens tot cognitieve factoren. Als we er dan toch een definitie aan moeten geven, komt deze wellicht het meest in de buurt: het is de mate waarin je je goed in je vel voelt, gelukkig bent en verbonden voelt met anderen.”

Hoe herken je iemand die zich mentaal niet goed voelt?

“Het is niet eenvoudig om op te merken wanneer iemand zich mentaal niet zo goed voelt. Als het wordt opgemerkt, is dat meestal door de naaste omgeving. Wanneer iemand die normaal veel en graag praat, plots erg stil is, kun je aannemen dat er iets mis is. Plots veel beginnen drinken kan ook een signaal zijn.

Kortom: als iemand anders begint te handelen, dus dingen doet of zegt die je van hem of haar niet gewoon bent. Al zullen mensen die zich niet goed voelen dat vaak proberen te verbergen, wat het voor de omgeving dan weer moeilijk maakt om het (tijdig) op te merken. Bovendien zijn er verschillende vormen van mentale problemen. Het is daarom moeilijk om er de vinger op te leggen.

Hoe je het toch kunt opmerken? Let bijvoorbeeld op de volgende signalen: lacht de persoon in kwestie minder? Is hij of zij prikkelbaarder of oppervlakkiger in het contact?”

Waarom ‘alles goed?’ geen goede vraag is

Merk je iets op bij iemand? Vraag er dan voorzichtig naar, maar zonder iets te forceren. En stel niet zomaar de vraag ‘alles goed?’ We gebruiken die vraag meestal zonder echt te luisteren naar wat er op volgt. Tegenwoordig is het eerder een soort beleefdheidsvorm dan een oprechte vraag.

Peter Overzier: “Een antwoord als ‘het gaat wel’ geeft al aan dat er iets niet honderd procent juist is. Als psycholoog raad ik aan om op dat moment door te vragen en de persoon in kwestie even zijn hart te laten luchten, ook als er niet meteen iets ernstigs aan de hand is.”

Must do voor een goede mentale gezondheid

Wat kun je doen om je beter in je vel te voelen?

• “Bewegen“, aldus de psycholoog. “Mentale gezondheid hangt nauw samen met je fysieke gezondheid. Als je bewegen zegt, denken mensen meteen aan sporten. Maar dat hoeft zelfs niet. Een wandeling maken, tuinieren of poetsen zijn evengoed vormen van bewegen.
• Gezond eten is ook een must. Op die manier krijg je meer vitamines en mineralen in je lijf en dat heeft dan weer een positieve invloed op je geest.
• Zeggen wat je voelt is ook belangrijk. Probeer op een respectvolle manier voor jezelf op te komen.
• Verbinding met anderen – mensen blijven sociale dieren – kan helend werken. Al maak ik hierbij toch graag een kanttekening: iedereen is anders. Sommigen zijn liever even alleen of vinden de confrontatie met anderen te groot. Dat is oké.
• Aanvaard dat je eens slecht voelen er ook gewoon bij hoort. In onze socialmediacultuur lijkt alles altijd rozengeur en maneschijn, maar dat is het allerminst. Ook anderen gaan weleens door een moeilijkere periode.”

Hoe kun je iemand helpen die zich niet goed voelt?

“Leg vooral geen druk. Stimuleer, maar laat hem of haar kleine stapjes zetten. Ieder in zijn of haar tempo. Anders krijg je een omgekeerd effect. Er gewoon voor iemand zijn is al heel veel.

Geef de persoon in kwestie ruimte en bied een luisterend oor. En laat gerust stiltes vallen. We moeten met z’n allen meer genieten van stilte. Er hoeft ook niet altijd gepraat te worden. De aanwezigheid en steun voelen van iemand kan al voldoende zijn om iemand weer stilletjes uit het dal te laten kruipen.”

Tekst: Noa Pistorius, Pius Hogeschool

Meer over een gezonde geest in een gezond lichaam:

• Frustraties in het verkeer: 5x tips tegen stress achter het stuur
• Hoe help je iemand omgaan met stress?
• Zo herken en benut je je sterktes

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes