Een frisse start na corona: hoe begin je daaraan?

Die eerste lockdown van vijf weken werd uiteindelijk een periode van anderhalf jaar binnenzitten. Nu de vrijheid weer lonkt, vroegen we aan experten en lezeressen: wat heeft corona met ons gedaan? En hoe gaan we ons ‘nieuwe’ leven vormgeven? 

Les 1: ons liefdesleven werd beter of slechter 

13% méér echtscheidingen in 2020: de cijfers maken duidelijk dat corona ons liefdesleven zwaar onder druk heeft gezet.

Sofie (37) was een van de velen die haar huwelijk zag stranden. “Tot voor een paar maanden dacht ik nog: we proberen onze relatie uit te zingen tot de kinderen in het middelbaar zitten. De grote liefde was voorbij, maar we vormden een goed geolied team voor de kinderen. Maar toen we eind vorig jaar in plaats van op skivakantie weer maar eens met z’n allen twee weken thuis zaten, stapelden de ergernissen zich op. Vooral Gert kreeg het steeds moeilijker.

Op een avond kwam het eruit: of we niet beter uit elkaar zouden gaan. Het was nú het moment om nog iets te maken van ons leven, niet over tien jaar. Nachten heb ik ervan wakker gelegen. Maar als ik eerlijk was, was het inderdaad beter om onszelf nieuwe kansen te gunnen. Eind januari hebben we de scheiding in gang gezet. Het doet pijn, zeker voor de kinderen. Ik kom zelf uit een gebroken gezin, ik had hen dit graag bespaard.” 

“We hebben ondervonden dat er relaties zijn die ons opladen en die energie vreten. Het is goed om te bezinnen en de balans op te maken.” – Klinisch therapeute Leslie Hodge

Voor relatiedeskundige Rika Ponnet kwam het aantal relatiebreuken niet echt als een verrassing. Rika Ponnet: “Normaal gezien heb je een netwerk van mensen om je dagelijkse stress mee te delen – familie, vrienden, collega’s… Maar die groep werd het voorbije anderhalf jaar gereduceerd tot die ene andere. Als je continu samen bent en je partner al je behoeftes moet invullen, weegt dat zwaar. Eigenlijk kun je corona zien als een brandversneller. Relaties waarin het niet goed liep, kwamen extra onder druk te staan. De vervreemding sloeg toe en mensen kwamen tot de vaststelling: zo wil ik niet meer verder.” 

Maar ook het omgekeerde gebeurde: koppels vonden elkaar (terug) in alle corona- ellende. Trui (55) zat met haar man in relatietherapie toen in maart 2020 alles dichtging – ook de deur van de therapeut.

Trui: “Mark had een paar maanden ervoor een korte affaire gehad met een collega. We zaten in een negatieve spiraal van geruzie en onbegrip. Toen we niet meer terechtkonden bij onze therapeut, had ik aanvankelijk schrik: dit zouden we als koppel niet overleven. Dat Mark en ik 24 uur per dag samen thuis waren, zou ook niet helpen. Ik had geen uitlaatklep meer bij mijn collega’s of vriendinnen, Mark kon geen stoom aflaten op de tennisclub. Die eerste weken probeerden we de lessen van de therapeut toe te passen. Het was even zoeken, maar we vonden onze routine. We kookten samen en gingen nadien blokje rond om onze dag te overlopen.

Lagen er dingen op mijn lever of op die van hem? Onze avondwandeling werd het moment om alles aan te kaarten. Al wandelend en wijnend kwamen we de crisis door. (lacht) En toen mijn moeder begin mei stierf aan corona, bleek Mark de kracht, steun en toeverlaat te zijn voor wie ik dertig jaar geleden zo gevallen was. Ik heb het voorbije jaar beseft dat ik getrouwd ben met mijn beste vriend. Toen we eind mei weer naar de therapeut mochten, hebben we afgebeld. Het was niet meer nodig, we hadden elkaar terug.” 

“Gewoon eens wat tetteren met collega’s, ’s middags boterhammen eten en vertellen wat je de avond ervoor op tv hebt gezien: ik heb dat écht gemist.” – Karin

Rika Ponnet: “Corona was een zeer heldere lens waardoor mensen naar hun relatie zijn gaan kijken. Dat gebeurt heel vaak tijdens een crisis. Als er iets ingrijpends gebeurt, zoeken we verbinding en steun bij de ander. Als we die vinden, komen we er sterker uit. Ik hoor veel koppels die het amper durven toe te geven, maar die inderdaad genoten hebben van deze coronacrisis, die nog meer koesteren wat er al was.” 

Les 2: collega’s bleken belangrijker dan gedacht 

Corona bleek ook een heldere lens op onze professionele carrière. Professor Elfi Baillien is verbonden aan de KU Leuven en gespecialiseerd in psychosociaal welzijn op de werkvloer. Zij onderzocht – met dank aan de vele vrijwilligers die massaal testen invulden – het effect van de pandemie.

“Voor veel werknemers was corona een aanzet tot bezinning. Mensen stelden hun job in vraag en overwogen om te veranderen. Niet omwille van jobonzekerheid of een beter loon, maar wel omdat er tijd en ruimte was om stil te staan bij wat we belangrijk vonden.

Een tweede belangrijke vaststelling: heel wat mensen gingen digitaal van thuis uit aan de slag. En wat bleek? Het kunnen ‘deconnecteren’ tijdens de werkuren is noodzakelijk voor het reguleren van onze stress”. Met andere woorden: we hebben het gezaag, gezwans en gezever van en met onze collega’s nodig.

Karin (49): “Die eerste lockdown voelde als een zegen. De frustratie om vertraagde treinen werd vervangen door een kop koffie en de krant ’s morgens. Onze dagelijkse teammeetings werden gereduceerd tot wekelijkse updates. Ik genoot van de rust en de efficiëntie. Maar tegen de herfst begon ik ook de keerzijde te voelen van het altijd op mezelf zijn. Zagen over je kinderen, eens stoom aflaten omdat je ruzie hebt met je man: ik begon mijn collega’s steeds harder te missen. Ik kreeg zelfs weemoed naar het gekibbel in ons team.

Toen onze collega Josée na meer dan veertig jaar dienst begin december met pensioen ging zonder een echt afscheid, brak er iets in me. Ik vond dat zo erg… Sindsdien hebben we met de collega ’s – en Josée – een wekelijks online koffiemomentje op maandagochtend en een aperomoment op vrijdagnamiddag. Ik zal blij zijn om hen binnenkort weer wat vaker live te zien. Gewoon wat tetteren tussendoor, ’s middags onze boterhammen eten en vertellen over wat je de avond ervoor op tv hebt gezien: ik heb dat écht gemist.” 

Heel veel mensen ervaren wat Karin vertelt, zegt Elfi Baillien. “We werken immers niet alleen voor het geld, maar ook voor onze persoonlijke ontwikkeling. We missen collega’s, de sociale contacten, even een opluchtende babbel. En dus kijken velen inderdaad uit naar het moment waarop ze weer de file in mogen, ja.” 

Les 3: we kunnen het niet alleen (maar ook niet met iedereen) 

Hét moeilijkste van de corona-pandemie was het beperken van onze contacten. Zelfs voor de meest fanatieke eenzaten onder ons begon dat na een tijdje te wegen.

Liliane (60): “Ik woon al vijf jaar alleen. Met de hand op het hart durf ik te zeggen dat ik gelukkig ben zonder mensen om me heen. Vlak na mijn scheiding vroegen vriendinnen me vaak mee naar lezingen, een avondje op café of een andere activiteit ‘om onder de mensen te komen’. Maar eerlijk? Ik vond dat vooral heel erg vermoeiend. Het liefst ben ik gewoon thuis met mijn boeken, mijn muziek en mijn dieren.

Die eerste weken van de lockdown voelde ik dan ook weinig verschil. Ik had mijn vaste routine: voor de paarden zorgen, de kinderen en kleinkinderen kwamen geregeld zwaaien op de oprit, ik maakte lange wandelingen met mijn beste vriendinnen. Maar toen ik kerst en oudjaar alleen moest vieren omdat iedereen al een ander knuffelcontact had gekozen, voelde ik pas hoe erg die beperkingen wogen.

Ik behoorde tot geen enkele bubbel, en als ex-kankerpatiënte moest ik ook nog eens extra voorzichtig zijn. Dat gevoel van uitgesloten te worden, maakte me onrustig en jaloers – en ik die dacht dat ik daarvoor al te oud was geworden. (lachje) Ik verwijt het niemand hé, geen van mijn vriendinnen deed dat met opzet. Maar voor het eerst in mijn leven heb ik écht gevoeld wat eenzaamheid was.”

Klinisch therapeute Leslie Hodge heeft bijzonder veel mensen zien worstelen met de sociale isolatie. “Het is duidelijk geworden dat de mens niet gemaakt is voor een lange periode van eenzaamheid”, zegt ze. “We hebben de ander nodig om lief en leed te delen, om ons leven zinvol te maken. Tijdens de eerste lockdown waren veel mensen opgelucht dat ze uit de ratrace konden stappen. Maar na een jaar merken we toch dat isolement ons geen deugd doet.”

Wat we met onze relatie en ons werk gedaan hebben, geldt ook voor onze vriendschappen: we hebben ze in de weegschaal gelegd. “De verplichte time-out was goed om te bezinnen. We hebben beseft dat er relaties zijn die ons opladen, maar dat er ook contacten zijn die energie vreten. Het is goed om na te denken over wie we straks willen aanhalen en welke relaties we schrappen. Waar ik wél voor wil pleiten, is dat we blijven stilstaan bij dat belang van sociale contacten. Vrienden, familie, toevallige passanten, buren: een goeiedag, een gesprekje kunnen zoveel betekenen. Die waardering voor sociaal contact zal hopelijk blijven.” 

Les 4: onze ‘oude jas’ zal niet meer passen 

In elke crisis zitten lessen die goud waard zijn. Corona heeft ons allemaal in de spiegel doen kijken, doen nadenken over hoe we ons leven, onze relaties en ons werk willen inrichten. Straks terugkeren naar ‘het oude normaal’ kan niet. Want de wereld mag dan misschien wel opengaan, wij zijn niet meer hetzelfde als voorheen. 

Elfi Baillien: “Werknemers zullen hun zelfstandigheid niet zomaar opgeven. Ze willen inspraak in hun takenpakket, agenda, werktijden én werkplek, zo wijst ons onderzoek uit. Voltijds thuiswerken zien we niet zitten, want dan missen we onze collega’s. Maar we willen evenmin voltijds naar het werk zoals vroeger. Daarvoor hebben we te veel kunnen proeven van de voordelen.”

Eind vorig jaar vertelde klinisch psychologe Elke Van Hoof in Libelle over veerkracht in tijden van crisis. Zij voorspelde toen de dag dat de wereld weer zou opengaan en gebruikte een mooi beeld: “Dat gaat euforie en vreugde teweegbrengen, maar tegelijk gaat er ook een fase van desillusie komen. Want tegen dan zijn we veranderd. Onze oude routines zullen voelen als een jas die niet meer past.” 

“Je hoeft straks echt niet naar een festival, maar zorg er wel voor dat je regelmatig mensen ziet.” – Klinisch psychologe Elke Van Hoof

Opdracht: zoeken naar een jas die wél goed zit 

Een halfjaar na deze uitspraak stellen we haar de vraag: hoe gaan we onze ‘nieuwe jas’ vinden? Elke Van Hoof: “Sommige mensen staan te trappelen om er opnieuw in te vliegen, anderen zitten allang weer op vakantie te genieten, maar veel mensen kijken naar de toekomst met onrust en angst: zal ons harde werk niet tenietgedaan worden? En wat met een vierde golf?

Om het met het beeld van de jas te zeggen: de ene heeft z’n jas al aan en zit in de euforie van de wittebroodsweken, de andere ziet de jas hangen, maar twijfelt. En nog anderen kijken naar de kast, maar willen die dichthouden tot alle parameters weer op groen staan. Dat zijn allemaal verschillende reacties en die zijn allemaal oké. Sowieso is de overgang naar de nieuwe wereld een proces dat gepaard moet gaan met mildheid.”

Het perspectief is er, we zitten midden in de vakantie, vanaf september gaat de wereld opnieuw open. Wat kunnen we de komende maanden dan concreet doen om ons voor te bereiden? Elke Van Hoof: “Baken voor jezelf een zone af waarbinnen het veilig voelt en bereid je voor op de eerste stappen naar buiten. Wil je uit de bol gaan? Doen. Wil je binnenblijven? Prima. Opnieuw een staycation? Niks mis mee. We hebben allemaal onze prioriteiten herbekeken. Iedereen zou zichzelf nu een drietal maanden moeten geven om een actieplan te maken.

Wat ik daarbij belangrijk vind, is dat je ernaar streeft om het sociale isolement te doorbreken. Je moet niet naar een festival, maar zorg ervoor dat je op regelmatige basis mensen ziet. Wees daarin mild voor jezelf en de ander. Ik heb bijvoorbeeld voor mezelf uitgemaakt dat ik buiten afspreken prettig vind, en dat ik best asociaal ben. Dat urenlange gebabbel op café hoeft niet voor mij. Ik zal passen voor feestjes deze zomer, de korte babbels rond de vuurkorf wil ik behouden, ook na corona.”

We hebben een zomervakantie lang om onze nieuwe jas samen te stellen qua model, kleur en maat. En om mensen duidelijk te maken wat we mooi vinden. “Wees helder, benoem wat benoemd moet worden. Ook op het werk. Het is belangrijk om je noden helder te krijgen.”

Tot slot herinner ik Elke aan haar profetische woorden van december: “Het machtigste aan elke breuklijn is dat ze kansen biedt. Dit is een opportuniteit om de wereld te herschrijven.” Ziet ze dat nog steeds zo? “O ja. In deze fase moeten we ook kijken naar wat we gewonnen hebben. Als je dat voor jezelf noteert, zul je verrast zijn hoelang die lijst is. Als iedereen een stapje vooruit heeft gezet op het vlak van welzijn thuis, in relaties of op het werk, dan hebben we ontzettende winst geboekt. We hebben in korte tijd geschiedenis geschreven, dat is ongezien.” 

DEEL JOUW KLEINE ‘CORONAGELUKJE’ EN WIN!

Heb jij een klein ‘coronagelukje’? Een lichtpuntje in de vervelende coronaperiode? Die nieuwe hobby, een (nieuwe) vriendschap of alledaagse gewoonte die je tijdens en post-corona éxtra bent gaan waarderen? Deel dan zeker jouw kleine gelukje met ons én anderen via jouw instagram- of facebookaccount!

Hoezo? Wel, in het kader van Project Geluk zoeken we na zo’n bizar jaar het geluk in de kleinste dingen, en willen we jou stimuleren om hetzelfde te doen! Extra fijn: door jouw geluksfoto met ons te delen, maak je kans op een zalige aperobox met verfrissende drankjes én een plekje in Libelle!

Hoe deel je je foto? 

MEER LEZEN:

• Coronagelukjes: deze lezeressen vonden kleine gelukjes in lastige tijden
• Zijn de coronavaccins veilig? 12 vragen beantwoord door de expert
• Corona-etiquette: op vakantie in de buurlanden

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!