Obesitas in de kijker: “Stigmatisering maakt het alleen maar erger”

Het is vandaag Wereld Obesitas Dag. Overgewicht en obesitas staan hoog op onze agenda, maar de vaak negatieve focus doet ons geen goed. Klopt het wel dat we steeds dikker en dikker worden? Is overgewicht erfelijk? En is een dieet wel altijd zo’n goed idee? Een expert beantwoordde onze vragen.

Is obesitas erfelijk?

An Vandeputte (klinisch psycholoog en coördinator van Kenniscentrum Eetexpert vzw): “Overgewicht komt tot stand door een samenloop van factoren. Er wordt veel onderzoek gedaan naar oorzaken:

• Erfelijke factoren: we zien bijvoorbeeld dat de manier waarop vet opgeslagen wordt bij mensen soms heel verschillend kan zijn en vaak genetisch bepaald is.
• Maar ook stress en slaaptekort kunnen invloed hebben op ons gewicht.
• Psychologische en sociale factoren mogen we ook niet onderschatten. We zien dat mensen die de riem strak aantrekken, soms gedrag in gang stellen dat net zorgt voor overgewicht en eetbuien.
• Ook de stigmatisering rond overgewicht heeft gevolgen. Mensen voelen die sociale invloed, waardoor ze ook vaak niet toekomen aan dingen zoals zelfzorg of preventieve hulp en gaan gedrag ontwikkelen dat de obesitas net versterkt.”

Worden we met z’n allen steeds dikker en dikker?

“Wereldwijd bestaat er een negatieve tendens, maar in Vlaanderen is dat alleszins niet het geval. Integendeel, de cijfers zijn bij ons net stabieler. Een stijging ondervonden we vooral tussen 2000 en 2010. Zowel bij volwassenen, jongeren als kinderen merk ik dat de cijfers vrij constant blijven en dat op zich is, in vergelijking met andere landen, toch al een positief punt. Op dat vlak ben ik geneigd om te denken dat onze inspanningen zeker zin hebben en dat we moeten volhouden.”

Zelfs al is er geen daling in gewicht, een gezonde levensstijl helpt je gezondheid écht vooruit

We hebben het vaak over BMI, maar er zijn waarschijnlijk nog factoren die we in de gaten moeten houden?

“Leefgedrag is eigenlijk veel bepalender. Hoe we leven is veel belangrijker dan onze mate van overgewicht. Ook al heb je overgewicht, toch kun je nog gezond zijn omdat je bijvoorbeeld aan het werken bent aan een gezonde levensstijl. Je hoeft dus geen gewicht te verliezen om een klik te maken en gezond te zijn.

We moeten echt inzetten op gezond leven en dat gaat verder dan alleen gevarieerd eten. Gezond leven betekent ook lief zijn voor je lichaam, iets doen met je emoties, voldoende bewegen en zorgen voor een goede nachtrust. Het is een samenhang van heel wat elementen.”

Hoe kunnen we ons eetgedrag constructief aanpakken?

“Begin vooral niet lukraak met een dieet, maar kijk eerst naar je eetvaardigheden. Zorg ervoor dat je:

• gevarieerd eet,
• gestructureerd eet,
• van eten iets gezelligs maakt,
• luistert naar je lichaam en vooral genoeg eet

Als het over eten gaat, is het veel interessanter om echt te kijken naar die eetvaardigheden dan te zeggen ‘dit is slecht en dit is goed’. Te gefixeerd zijn op ons bord, doet ons meer kwaad dan goed en kan tot een hoger gewicht leiden binnen een termijn van 10 jaar.”

Wat moeten we dan doen met diëten?

“Ook hier: te eenzijdige crashdiëten leiden meestal naar een gewichtsstijging op termijn in plaats van een daling. Begin bij het begin. Werk eerst aan je eetgedrag op een constructieve manier en begin niet onmiddellijk te diëten.

Wil je extra hulp? De juiste begeleiding van een diëtist, bewegingscoach, huisarts of psycholoog kan je al goed verder helpen. De ene obesitas is de andere niet. Eet je vooral omdat je je emoties zo onder controle kunt krijgen? Dan klop je eerst aan bij een psycholoog. Wil je anders leren eten? Dan ga je best langs bij een diëtist. Zoek je naar meer duurzame beweging? Dan bel je best een beweegexpert of kinesist.”

Ga als gezin gezonder leven en leer je kinderen om van hun lichaam te houden

Stel: mijn kind vertoont wat overgewicht. Hoe pak ik dit constructief aan zonder te negatief te zijn?

“Je komt al een heel eind met volgende aanbevelingen:

• Ga niet te veel focussen op gewicht en afvallen. Ga als gezin gezonder leven en installeer nieuwe gezonde gewoontes.
• Probeer zelf een rolmodel te zijn, door die gezonde leefgewoontes ook echt in de praktijk te brengen.
• Zorg dat je kinderen van hun lichaam leren houden en dat ze plezier beleven aan een gezonde levensstijl. Werk daar eerst aan, want zo zorg je voor een gezonde basis. De meeste kinderen vallen dan al een beetje af. Als het echt nog nodig is, kun je hulp inschakelen van een externe zorgverlener.”

Denken we in het algemeen te negatief over ons lichaamsgewicht?

“We zijn er alleszins enorm op gefocust en het is net die negatieve focus die er dikwijls voor zorgt dat je obesitas uitlokt. Laat ons het onderscheid maken tussen een normaal gewicht en een gezond gewicht, bepaald door gezond leefgedrag. Als we mensen met overgewicht al anders gaan benaderen en niet onmiddellijk een inschatting van hun gezondheid maken op basis van hun gewicht, zetten we al een heel mooie stap in de goede richting.”

Lees ook zeker deze artikels:

• Zó belangrijk is voldoende slaap voor je gewicht
• Wat doet je schildklier met je gewicht? De expert legt het uit
• Meer zelfzorg? 8x zo doe je dat

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!