Angst omwille van de oorlog in Oekraïne? Zo ga je ermee om

De dreiging die het conflict tussen Rusland en Oekraïne met zich meebrengt, roept bij velen heel wat angstgevoelens op. Hoe je daarmee omgaat, vroegen we aan psychologe Linda Heirbaut.

Een vat vol emoties

De oorlog in Oekraïne maakt heel wat emoties los. Misschien worstel je zelf met angstgevoelens, of kreeg je al bezorgde vragen van anderen. Het conflict komt dan ook dichtbij: voor de eerste keer sinds de Tweede Wereldoorlog valt een grootmacht een Europees land binnen, en die dreiging hadden we niet zien aankomen. Wat er ons nog te wachten staat, zowel op korte als lange termijn, kunnen we niet inschatten. Het hoeft dus niet te verwonderen dat velen te maken krijgen met gevoelens van angst, bezorgdheid, medeleven en onzekerheid.

Onrustige gevoelens

Leen Devlieghere, afgevaardigd bestuurder van de Federatie van Tele-Onthaaldiensten in Vlaanderen en Brussel, vertelde aan VRT NWS dat maar liefst 12 procent van de oproepen naar Tele-Onthaal komt van mensen die ongerust zijn over het conflict in Oekraïne. Daarbij gaat het vooral om mensen die bang zijn dat de oorlog dichterbij zou komen, dat er een derde wereldoorlog zou ontstaan of dat er kernwapens worden ingezet. En dan zijn er ook de financiële gevolgen, zoals de stijgende prijzen voor energie en levensmiddelen. Dat kan heel wat onrustige gevoelens met zich meebrengen.

Overlevingsmechanisme

“Angst is een logische lichamelijke reactie”, zegt psychologe Linda Heirbaut van psychologenpraktijk Intra-Extra. “Het is een deel van ons overlevingsmechanisme: het zorgt ervoor dat we op onze hoede zijn wanneer er mogelijk gevaar dreigt, en dat ons lichaam zich daarop gaat voorbereiden om snel te kunnen reageren en te overleven. Je hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt, je spieren spannen zich op en je bent heel erg gefocust op de (potentiële) dreiging. Op zich hoeft angst dus zeker niet altijd negatief te zijn, want die tijdelijke fysieke reactie zorgt voor een vecht-of-vluchtreactie in situaties waarin dat nodig blijkt te zijn.

Wat deze oorlogssituatie moeilijk maakt, is dat het een bepaalde dreiging met zich meebrengt waarover we geen controle hebben. We weten niet wat er ons staat te gebeuren, en dat maakt het moeilijker om het los te laten. Zeker bij mensen die zich in het algemeen al wat onrustiger voelen of die het om andere redenen zwaar hebben. En laat ons niet vergeten dat we nog altijd in een coronatijdperk leven, waarin er sowieso al meer angst heerst.”

Omgaan met angst

Hoe hou je het hoofd koel en neem je controle over je eigen situatie, zodat de angst niet de bovenhand neemt? De psychologe geeft een aantal tips.

1. Ontspanningsoefeningen

Om mentaal en fysiek meer rust te krijgen, kun je enkele ademhalingsoefeningen toepassen. “Als je angstig bent, stroomt er veel adrenaline door je lichaam en dat zorgt ervoor dat je je opgejaagd voelt. Als je lichaam tot rust komt, zullen je gedachten dikwijls volgen, en besef je beter dat het weinig zin heeft om je zorgen te maken over iets dat misschien niet gaat gebeuren.”

2. Visualisatieoefeningen

“Ook een visualisatieoefening kan helpen om angstgevoelens te doen afnemen. Stel je een situatie voor waarin je je goed voelt. Welk gevoel het juist oproept, kan verschillen van persoon tot persoon: geluk, rust, veiligheid…

Beeld je een plek in waar je dat gevoel sterk ervaart, en stel je daarbij zoveel mogelijk details voor. Ook zintuiglijke waarnemingen: wat je hoort, voelt, ruikt en zelfs proeft. Hoe gemakkelijker het wordt om je die plek voor de geest te halen, hoe makkelijker het wordt om de angstgedachten van je af te zetten.”

3. Afleiding zoeken

“Nog een optie is jezelf afleiden met de 5-4-3-2-1 oefening. Een vrij lange oefening, maar wel eentje die ervoor zorgt dat je lang op iets anders gefocust bent. Dat maakt het iets makkelijker om de angstgedachten los te laten.

• Focus op je ademhaling en concentreer je op vijf dingen die je ziet, voelt en hoort.
• Tel af: benoem nu vier dingen die je ziet, hoort en voelt. En zo ga je verder tot je slechts één ding kunt benoemen.
• Verlies je je focus? Probeer de oefening dan rustig verder te zetten en niet terug naar de piekergedachten te gaan.”

4. Afstand nemen

Geïnformeerd zijn is belangrijk, maar het is zeker geen slecht idee om soms afstand te nemen van het nieuws en sociale media. “Naar het nieuws kijken, zorgt ervoor dat het allemaal veel dichterbij komt. Zeker mensen die moeite hebben met angstgevoelens, raad ik af om een hele dag door het nieuws op te volgen. Voortdurend erover lezen, zal de angst alleen maar voeden: beperk je dus tot een aantal updates per dag.”

Een helpende hand

Ten slotte geeft de psychologe nog mee dat je anderen kunt helpen om beter met angstgevoelens om te gaan.

• “Help hen afleiding te zoeken en hen gerust te stellen. Erover praten kan enorm opluchten.
• Probeer samen op de ademhaling te focussen, want trager ademen brengt je lichaam en geest tot rust.
• Ook een stevige knuffel kan helpen: daardoor komen stofjes vrij in onze hersenen die we associëren met rust en veiligheid.”

Met dank aan psychologe Linda Heirbaut van psychologenpraktijk Intra-Extra.

Lees ook:

• Wat als een angststoornis je leven overneemt?
• Yoga met Libelle: 3x oefeningen om stress te verminderen
• Mijn verhaal: alleenstaande mama Karen voelt zich verlamd door angsten

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!