‘Wat is parkinson?’, en andere vragen over de ziekte beantwoord
Op 11 april is het wereldwijd de dag van Parkinson, een dag waarop er extra aandacht wordt gevraagd voor de neurologische ziekte. Maar wat is dat nu precies? Wat zijn de symptomen? En kun je genezen? Enkele vragen voor je beantwoord.
6 vragen over Parkinson
1. Wat is de ziekte van Parkinson?
Parkinson is een neurologische aandoening waarbij de cellen die dopamine aanmaken langzaam afsterven. Het hormoon dopamine is belangrijk omdat het ervoor zorgt dat de hersencellen signalen aan elkaar kunnen doorgeven. Heb je een tekort, dan gebeurt dat niet meer goed. Daardoor ontwikkel je stoornissen in je bewegingen en in je gedrag.
2. Wat zijn de symptomen precies?
Er zijn veel verschillende symptomen, en of en hoe ze voorkomen verschilt van patiënt tot patiënt. Meestal treden de eerste symptomen op tussen je 50ste en 70ste levensjaar, al kan dat ook vroeger. Dit zijn een aantal symptomen die kunnen voorkomen:
- Trage bewegingen (Maar ook bv. minder vaak met ogen knipperen)
- Spierstijfheid
- Spierpijn
- Beven
- Slaapproblemen
- Evenwichtsproblemen
- Spraakproblemen
- Moeite met slikken
- Depressie
- Geheugenproblemen
- Erectiestoornissen
- Constipatie
- Plasdrang of moeite met plassen
- Verminderde reukzin
- Veranderd gedrag tijdens je slaap: bv. zeer intens dromen, slaapwandelen of roepen in de slaap
- Angst
- Moeite hebben met schrijven en een kleiner handschrift krijgen
De motorische symptomen beginnen meestal in één lichaamshelft. Na verloop van tijd breiden ze zich uit naar de andere helft.
Stress kan de klachten verergeren.
3. Hoe snel kunnen symptomen verergeren?
Meestal nemen de symptomen van de ziekte door de jaren heen geleidelijk toe, maar verbeteren ze vaak weer na behandeling. Hoe snel de ziekte evolueert, verschilt dus sterk. De levensverwachting van patiënten met Parkinson is ongeveer even lang als die van mensen zonder Parkinson.
4. Komt Parkinson vaak voor?
De ziekte van Parkinson is na Alzheimer de tweede grootste en snelst groeiende hersenziekte in de wereld. Alleen al in België leven ongeveer 40.000 mensen met de ziekte van Parkinson. Wereldwijd gaat het over 6 à 10 miljoen mensen. Vaak wordt gedacht aan oudere mensen, maar ongeveer 25 tot 30% krijgt er al mee te maken tussen 40 en 50 jaar oud. Soms worden zelfs dertigers gediagnosticeerd.
Wereldwijd neemt het aantal gevallen van Parkinson toe. Tegen 2040 zal het aantal zelfs verdubbeld zijn.
5. Wat is de oorzaak van Parkinson?
De oorzaak van Parkinson is niet duidelijk. In zeldzame gevallen wordt er een genetische afwijking gevonden. Het komt ongeveer even vaak bij mannen als bij vrouwen voor.
6. Kun je genezen van Parkinson?
Genezen is helaas niet mogelijk. Er zijn wel medicijnen die de symptomen kunnen verminderen en zijn er tal van behandelingsmogelijkheden, afhankelijk van je klachten.
Daarnaast zijn er heel wat ondersteunende behandelingen als kinesitherapie, psychologie, logopedie en ergotherapie.
70 tot 90% van de patiënten heeft last van slaapstoornissen. Die kunnen motorische en cognitieve gevolgen hebben
Aandacht voor slaapproblemen
Eén van de minder bekende symptomen is het gebrek aan een goede nachtrust. “Veel patiënten herkennen de motorische gevolgen die invloed hebben op hoe patiënten bewegen, het gaat om een combinatie van traagheid van bewegen, spierstijfheid en soms ook beven en moeilijker stappen. De niet-motorische klachten zijn niet zichtbaar en daardoor ook minder bekend. Nochtans heeft de overgrote meerderheid, zo’n 70 tot 90% van de patiënten, last van slaapstoornissen”, zegt Femke Dijkstra, neuroloog UZA, in een persbericht.
Slaapproblemen
De slaapproblemen kunnen zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen met Parkinson hebben door hormonale veranderingen moeite met inslapen en doorslapen waardoor ze veel wakker liggen ‘s nachts. Anderen slapen ‘s nachts goed, maar zijn heel slaperig overdag. Andere patiënten worden heel stijf waardoor ze moeilijk kunnen draaien en daardoor snel wakker worden. Veel patiënten krijgen blaasproblemen en moeten regelmatig uit bed om naar het toilet te gaan. Ook ongecontroleerde bewegingen en onrustig dromen zijn vaak terugkerende problemen.
Cognitieve en motorische gevolgen
“Onrustig slapen beïnvloedt het functioneren overdag. Door slaaptekort zien we een toename van cognitieve klachten zoals minder concentratie en meer moeite om aandacht te houden. Er zijn aanwijzingen dat op lange termijn patiënten die slecht slapen er ook motorisch en cognitief sneller op achteruit gaan. Slaapgebrek kan daarnaast ook leiden tot een toename van angst- en stemmingsklachten zoals depressie, hoewel dat niet altijd rechtstreeks het gevolg is van slecht slapen”, aldus Femke Dijkstra.
Daarom pleit ze voor een parkinsondag en -nacht. “Het is belangrijk om deze klachten uit de slaapkamer, in de spreekkamer te brengen. Ik raad patiënten dan ook aan om het gesprek aan te gaan met hun huisarts of neuroloog. De dokter kan tips geven om de nachtrust te bevorderen voor de patiënt en diegene die met hem samenleeft”.
Bron: UZA, UZ Leuven, Parkinsonliga, Abbvie
Meer gezondheidsvragen beantwoord:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!