Psoriasis: wat is het en hoe kun je het behandelen?
Op 29 oktober is het Wereld Psoriasis Dag. Een huidaandoening die ruim 300.000 Belgen treft. Wat is het precies, wat zijn de symptomen en vooral: hoe kun je ’t behandelen?
Psoriasis: een onvoorspelbare huidaandoening
Psoriasis is een chronische huidziekte waarbij de groeicyclus van de huidcellen versneld wordt. Een normale huid vernieuwt zich om de maand, terwijl een psoriasishuid daar maar vier tot zes dagen voor nodig heeft. De huidcellen zijn dus nog niet rijp, waardoor ze aan elkaar kleven en dikke, schilferige plekken op de huid veroorzaken.
De aandoening kent een onvoorspelbaar verloop: periodes van verbetering en verslechtering wisselen elkaar af. Het kan op elke leeftijd voorkomen, maar het komt in het algemeen vaker voor bij volwassenen. Goed om te weten: het is niet besmettelijk en het is ook geen vorm van allergie.
Oorzaken van psoriasis
Er zijn bepaalde factoren die de ziekte kunnen uitlokken of verergeren. Zo kunnen periodes van stress leiden tot opstoten, maar ook verwondingen, infecties, irritatie, wrijving, medicatie, het klimaat of invloed van vrouwelijke hormonen zijn een aantal oorzaken die psoriasis in de hand kunnen werken.
Bovendien is het erfelijk: als een van je ouders psoriasis heeft, heb je 10% kans om de ziekte ook te krijgen. Als je beide ouders het hebben, loopt die kans op tot 50%.
Verschillende soorten en symptomen
Er bestaan verschillende soorten, maar de meest voorkomende vorm is psoriasis vulgaris. Deze soort kenmerkt zich door droge, rode huidplekken met witte schilfers die erg kunnen jeuken en soms pijnlijk kunnen zijn. Hoewel de vlekken over het hele lichaam kunnen voorkomen, komen ze meestal voor op de hoofdhuid, de knieën en de ellebogen.
Minder vaak voorkomende vormen zijn:
- Psoriasis guttata (of druppelpsoriasis): hierbij ontstaat er een plotse huiduitslag, met kleine, ronde en roodroze vlekjes op de romp en ledematen.
- Psoriasis erythrodermie: het gehele huidoppervlak is hierbij aangetast, waardoor soms een opname in het ziekenhuis vereist is.
- Palmoplantaire psoriasis: een vorm waarbij alleen de handpalmen en voetzolen aangetast zijn, vaak in combinatie met puistjes.
- Psoriasis inversa: hierbij komt de psoriasis alleen voor in de plooien, zoals liezen en oksels. De plekken geven vaak geen schilfers.
- Nagelpsoriasis: vertoont soms het olievlekfenomeen, net alsof er een druppel olie onder de nagelplaat zit. De nagelplaat komt hierbij soms los, of je krijgt kleine putjes in de nagelplaat (zoals bij een vingerhoedje).
Diagnosestelling
Het is in de eerste plaats erg belangrijk om contact op te nemen met je huisarts of dermatoloog, en niet op eigen houtje naar oplossingen te zoeken. Sommige crèmes doen bijvoorbeeld meer kwaad dan goed en kunnen de klachten verergeren.
Je arts zal je huid onderzoeken en eventueel een PASI (Psoriasis Area and Severity Index)-score opstellen. Die score geeft de ernst van je psoriasis weer. Hierbij wordt je lichaam opgedeeld in vier zones (hoofd, armen, romp, benen) en per zone bekijkt de arts het percentage getroffen oppervlakte en de ernst van de roodheid, verdikking van de huid en schilfering.
De PASI-score loopt van 0 (= geen psoriasis) tot 72 (= heel ernstige psoriasis). Een score van minstens 10 wordt beschouwd als een ernstige psoriasis (ongeveer 10% van de patiënten).
Hoe wordt psoriasis behandeld?
Psoriasis is een blijvende aandoening die helaas niet volledig te genezen valt, maar er bestaan wel verschillende behandelingen die de ziekte onder controle kunnen houden: Neem bij twijfels of vragen steeds contact op met je huisarts of dermatoloog.
1. Lokale behandeling
Bij deze behandeling wordt een crème, zalf, pasta, lotion, gel of shampoo gebruikt. Eerst kun je proberen om de zieke huid schilfervrij te maken, vaak met een salicylzuurzalf. Vervolgens kun je de ontsteking aanpakken met een andere zalf die actieve bestanddelen bevat: cortisone, dithranol of vitamine D-derivaten, bijvoorbeeld.
2. Lichttherapie
Bij een lichttherapie wordt de huid blootgesteld aan UV-licht om de huidaandoening te behandelen. Ultraviolet licht remt de T-cellen in de huid, waardoor de ontsteking afneemt en de overproductie van cellen vertraagt.
- PUVA-lichttherapie: een belichting met UVA-stralen. Twee uur voor de behandeling neem je een geneesmiddel in, psoraleen. Meestal krijg je hierbij drie sessies per week. Afhankelijk van de huidaandoening, zijn er ongeveer 20 belichtingen nodig.
- UVB-lichttherapie: hierbij is het niet nodig om op voorhand een geneesmiddel te nemen. Je hebt meestal wel zo’n drie sessies per week nodig. Het aantal belichtingen is afhankelijk van de aandoening.
- Lasertherapie: geschikt voor zeer kleine huidgedeelten, zoals de nagels, bijvoorbeeld. Hierdoor vermindert het risico om gezonde huidgedeelten te beschadigen. Zo’n vijf tot tien behandelingen volstaan voor een resultaat dat maandenlang standhoudt.
3. Medicatie
Er bestaan ook medicijnen die de aandoening inperken. Dikwijls komen ze in pilvorm, maar ze bestaan ook in spuiten of via infuus. Weet wel dat de medicatie de symptomen van psoriasis bestrijdt en niet de ziekte zelf. En vaak brengen ze ook bijwerkingen met zich mee. Laat je daarom goed adviseren en begeleiden.
4. 1-2-3-methode
Sommige artsen kiezen voor de zogenaamde ‘1-2-3-methode’. Hierbij start je de behandeling met zalfjes en crèmes, daarna schakel je over op lichttherapie en uiteindelijk op medicijnen. Een groot voordeel hiervan is dat van iedere therapie een lagere dosis kan toegediend worden, zodat de neveneffecten minder uitgesproken zijn.
Bronnen: Psoriasis Liga Vlaanderen, UZ Leuven.
Ook interessant:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!