Psychiater Kirsten Catthoor over het stigma rond geesteszorg

Het moeilijk hebben ‘in je hoofd’, daar praat je niet zo makkelijk over. En al zeker niet als je een tijdje in de psychiatrie moet verblijven. Toch komen psychiatrische problemen frequent voor. Maar wat met het blijvend stigma errond?

Cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie tonen aan dat één op de vijf kinderen wereldwijd psychische problemen heeft, de helft van die problemen start voor de leeftijd van veertien jaar. Cijfers voor volwassenen zijn gelijkaardig. 

Kirsten Catthoor is psychiater in ZNA Stuivenberg. Ze schreef een doctoraat over het stigma rond psychiatrie (www.zna.be):

•  “Het is een problematiek waarmee we als maatschappij moeten zien om te gaan. Als het goed is, wordt psychiatrische zorg aangeboden volgens een ‘stepped care model’: er wordt gestart met eerstelijnszorg, liefst in een multidisciplinair team met een huisarts, psycholoog of psychiater. Als dat onvoldoende helpt, wordt overgestapt naar tweedelijnsvoorziening zoals dagtherapie, en pas in laatste instantie wordt een opname noodzakelijk. Het probleem in Vlaanderen is dat de eerstelijns- en tweedelijnszorg onvoldoende zijn uitgebouwd. Daardoor duurt het te lang voor mensen adequaat onderzocht en begeleid worden en zijn ze op den duur zo ernstig ziek dat alleen een opname nog kan helpen.
• Ook de cijfers over het aantal nieuwe gedwongen opnames stijgen, een stijging die te maken heeft met de verminderde tolerantie van de maatschappij voor afwijkend gedrag. En die komt dan weer door het taboe omtrent een opname in de psychiatrie. De meeste mensen geloven namelijk in de stereotypes die hangen rond een opname in de psychiatrie: de mensen daar zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk, er wordt op hen ‘gepast’, ze worden ‘bewaakt’. Het is dus niet makkelijk om aan je omgeving te vertellen dat je een opname achter de rug hebt.
• In de literatuur hierrond wordt geadviseerd om voor jezelf een voor-en-tegen-lijstje te maken: waarom zou je het wel vertellen, waarom beter niet? Ook belangrijk is dat je voor jezelf afweegt wat je wilt vertellen en wat niet. Dat is ook wat ik mijn patiënten aanraad.
• Het mooiste zou natuurlijk zijn als mensen die psychisch kwetsbaar zijn, hier gewoon voor kunnen uitkomen, maar in onze huidige maatschappij is dat, vrees ik, echt nog een utopie. De consequenties op korte en langere termijn zijn gewoon te groot.”

Deze artikels zul je vast ook interessant vinden:

• Goeie vraag: mag de hond mee-eten?
• 4x zo-blijf-je-goed-in-je-vel-sapjes
• Column Marcel: Over normaal doen tegen je kind