Rouwen: de experte geeft tips en lezeressen getuigen over hun rouwproces

Een dierbare verliezen gaat samen met een lange rit van onzekerheid en veel tegenstrijdige gevoelens, want je denkt dat je nooit meer geluk zult voelen. Ilona Harmeijer, rouw- en lifecoach bij Mindwellness, legt uit wat rouwen precies is en hoe je weer geluksmomenten vindt in je leven. 

Rouwen is een werkwoord

“Rouwen is een werkwoord”, vertelt rouwcoach Ilona. “Daarmee bedoel ik dat het iets is wat je moet doen. Iedereen moet rouwen na het overlijden van een dierbare, dat is iets waar je niet onderuit kunt. Sommige mensen blokkeren het voor zichzelf, maar na verloop van tijd komt het toch bovendrijven.

Rouwen is vooral leren omgaan met een leven dat ingrijpend veranderd is door een onomkeerbaar verlies van iemand aan wie je veel waarde hecht. Rouw neem je mee, waar je ook bent of naartoe gaat. Je rouwt over alles wat er ooit was, nooit geweest is of er nooit meer zal zijn”, legt Ilona verder uit. “Dat je rouwt, betekent niet dat je nooit meer gelukkig bent, maar je ervaart de dingen wel op een heel andere manier. Dat intens geluk van voordien komt vaak niet meer terug. Het zullen nu andere geluksmomenten zijn die je ervaart.”

Eerste hulp bij rouwen

“Praten helpt altijd. Geef je verdriet de ruimte en vertel je verhaal zo vaak als je wilt. Er is geen goed en geen fout, er is enkel jij en je verlies’” vertelt Ilona. “Er is geen handleiding voor rouw, het is een persoonlijk proces. De enige geneesmiddelen zijn tijd, moed, liefde, hoop, veiligheid, vertrouwen, zachtheid, tederheid, zorg, creativiteit, voelen, troost, steun, humor en expressie.

Misschien wil je het liefst dagenlang in bed liggen of wil je net wegvluchten, maar probeer een balans te vinden en hou een beetje contact met de buitenwereld. Blijf bewegen en ga de natuur in, het werkt op de meeste mensen troostend en heilzaam. Laat je ook steunen en vraag om hulp, maar zorg ook goed voor jezelf. Erken je gevoelens en probeer ze niet weg te stoppen”, legt Ilona uit. “Soms lucht het ook op om een brief te schrijven naar degene die je mist.”

Lezeressen vertellen over hun rouwproces

Maud (22) verloor haar papa aan een longontsteking

“Na papa zijn dood ging het helemaal niet goed met mij. Ik probeerde mezelf ervan te overtuigen dat ik oké was, maar dat was toen niet zo. Mijn ouders waren al langere tijd gescheiden en dat verliep moeilijk. Ik had de laatste zes jaar alle contact met mijn papa verbroken, en zag hem voor het eerst terug in november 2018. Dat was een ongemakkelijk moment, maar ik was er wel heel blij mee. Al wist ik me geen houding te geven en vertrok ik dan ook zonder iets te zeggen. Achteraf stuurde hij me wel een berichtje dat hij het fijn vond en dat we elkaar snel weer zouden zien. In januari kreeg ik te horen dat papa gestorven was aan een longontsteking. Ik geloofde eerst niet wat ik hoorde. Ik denk dat er de eerste minuut geen enkel gevoel door me heen ging. Toen kwam het verdriet. Daarna voelde ik me schuldig. Vooral omdat ik geen afscheid van hem nam toen ik hem de laatste keer zag.”

“Ik denk dat er de eerste minuut geen enkel gevoel door me heen ging. Toen kwam het verdriet.”

“Ik bleef maar volhouden dat het goed met me ging, maar dat was het eerste jaar zeker niet het geval. Ik stopte met mijn opleiding en miste een doel in het leven. Mezelf ervan overtuigen dat ik oké was, heeft me er uiteindelijk wel bovenop geholpen. Ik denk dat ik het uiteindelijk echt ging geloven en dat ik het daardoor ook zo begon aan te voelen. Ik ben het jaar daarna rechten gaan studeren en vond op die manier een doel, iets waarop ik me kon focussen.

“Ik vond dankzij een nieuwe studie weer een doel, en begon me steeds beter te voelen.”

Vanaf dat moment begon ik me ook weer beter te voelen en kon ik weer genieten van dingen. Ik ben de eerste in de familie die een diploma haalt en ik voel dat mijn papa dat weet. Als ik eraan denk dat hij zo trots zou zijn, maakt me dat gelukkig. Ik heb een tijdje na de dood van papa ook iemand leren kennen en mijn vriend maakt mij echt heel gelukkig. Ik heb ook heel oprechte vriendschappen op dit moment. Dat allemaal samen maakt dat ik me wel weer goed kan voelen.”

Cynthia (51) verloor haar dochter aan partnergeweld

“Toen ik hoorde dat Naomi vermoord was, voelde ik vooral ongeloof. Nu nog steeds trouwens. Als ik erover vertel, is het vaak alsof ik een verhaal voorlees. Ik besef niet altijd dat dit mijn leven is. Iemand die wij vertrouwden en vooral iemand die Naomi vertrouwde heeft beslist dat zij niet meer mag leven. Daar zal ik nooit mee kunnen omgaan. Ik ben ook boos, maar ik heb geen haat naar hem toe. Ik wil dat ook niet, ik wil niet met hem bezig zijn. Ik wil enkel pijn en verdriet voelen voor Naomi. Ik heb ook schrik, het beangstigt me dat ik nooit meer zo gelukkig zal zijn. Ik vind het een vieze gedachte om te weten dat het mooiste deel van mijn leven voorbij is. Toch vind ik het niet erg dat ik na zo een groot drama nooit meer gelukkig zal zijn.”

“Als ik over haar dood vertel, is het vaak alsof ik een verhaal voorlees. Ik besef niet altijd dat dit mijn leven is.”

“En toch zoek ik geluksmomentjes bewust op. Ik voel ze door mijn man, mijn dochter Chloë en haar vriend, en alle vrienden en familie die er voor mij zijn. Soms knutsel ik ook weleens en dat helpt me om even ergens ander over na te denken. Het klinkt misschien gek, maar vooral als ik televisie kijk, ben ik echt weg van deze wereld. Dat is één van de enige dingen die me echt even alles doen vergeten. Fietsen of wandelen kan ook soms goed doen, maar dan dwalen mijn gedachten toch sneller af. Ik geef ook een betekenis aan gebeurtenissen. Als ik er nuchter over nadenk, geloof ik er eigenlijk niet in, maar als ik dan een bepaald liedje hoor als ik aan haar denk, voel ik haar wel heel dicht bij me. Ik vind het ook heel belangrijk dat Naomi steeds betrokken wordt. Ik wil dat er in elk gesprek over haar verteld wordt. We hebben ook zelf rouwkaartjes gemaakt waarop staat hoe we willen dat er met ons wordt omgegaan en wat wij wensen van onze omgeving.”

“Ik vind het heel belangrijk dat Naomi nog altijd in alles betrokken wordt. Ik wil dat er in elk gesprek over haar verteld wordt.”

Lydia verloor drie jaar geleden haar man Mario bij een arbeidsongeval

“Na de dood van Mario heb ik me vaak de vraag gesteld of ik ooit weer gelukkig zou zijn. Het leek onmogelijk. We waren 35 jaar samen en hebben drie kinderen. Zijn dood heeft me veranderd. Het voelde alsof ik in een bodemloze put zat en het was enkel nog donker om me heen. Ik kon niet leven met de ‘nooit meer’. Ik las veel, ging naar de rouwtherapeut en volgde een curses om de verschillende stadia van verdriet te herkennen. Ik zocht ook contact met lotgenoten, maar ik ben diep gegaan en heel erg bang geweest.

Ik voelde me heel eenzaam en schreeuwde het onderweg in de auto uit, waar niemand me kon horen. Ik heb ook lange tijd veel schuldgevoelens gehad. Telkens als ik lachte, als ik kon genieten van kleine dingen, als ik met de vespa reed.

“Zijn dood heeft me veranderd. Het voelde alsof ik in een bodemloze put zat en het was enkel nog donker om me heen.”

Ik heb een tattoo gezet waarin zijn assen verwerkt zijn en zet altijd een potje met assen op de vespa zodat hij er elke keer weer bij is. Op die manier kan ik weer een beetje genieten van de dingen.

Geluksmomentjes ervaar ik als ik denk aan wat een levensgenieter hij wel was. Het geeft me veel troost dat hij regelmatig zijn momenten nam om te genieten van het leven. Hieraan terugdenken, tovert spontaan een glimlach op mijn gezicht. Gek genoeg was de coronaperiode, toen we in lockdown zaten, ook een geluksmoment. Ik voelde me afglijden en had rust nodig. In stilte thuis zijn waar niets moest, dat had ik nodig. Ik heb toen veel gewandeld, alleen en met vrienden. Het leek alsof iedereen op mijn tempo leefde en dat was fijn. Het bracht veel verbondenheid.

“Ik leerde een nieuwe man kennen. Hij heeft zoveel respect voor mij en voor mijn kinderen. Ik kan hem veel vertellen over Mario en hij luistert altijd.”

Ik leerde ook een nieuwe man kennen, een geschenkje uit de hemel. Hij heeft zoveel respect voor mij en voor mijn kinderen. Ik kan hem veel vertellen over Mario en hij luistert altijd. De manier waarop hij me raakt, geeft me kracht om de toekomst voorzichtig en weer hoopvol tegemoet te gaan. Dat zijn geluksmomenten die mijn hart weer verwarmen. En wat me ook gelukkig maakt, is als het goed gaat met mijn kinderen en dat ik er voor hen kan zijn.”

Tekst: Erinn Liesens

Lees ook:

• Hoe steun je iemand in je omgeving die kanker heeft?
• Omgaan met verdriet: 8 vragen aan rouwspecialist Manu Keirse
• Uit het hart van Hannelore: “Hoe schoon jij je verdriet draagt”, zegt de vriend, “meer mensen zouden dat moeten durven”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!