14 tips van de expert om rust in je hoofd te toveren
Het leven raast ons soms in een sneltempo voorbij. Vind je het moeilijk om rust te vinden? Dan lees je deze tips best even.
De expert: dokter Luc Swinnen werkt als bedrijfsconsultant en stresscoach. Hij is auteur van onder meer ‘Waarom wij vreemdgaan en parachutespringen’ en ‘Geef burn-out geen kans’. Zijn laatste boeken heten ‘Rust voor je brein’ en ‘Activeer je nervus vagus’.
Eén brein, twee netwerken
Vroeger dachten we dat het brein een verzameling van afzonderlijke gebieden was, maar intussen weten we beter. Het brein bestaat eigenlijk uit verschillende netwerken, die al die gebieden onderling met elkaar verbinden. De twee belangrijkste netwerken zijn:
1. Het aandachtnetwerk of ‘online-brein’
- Is handig om taken uit te voeren en vraagstukken op te lossen.
- Gebruik je als je aan het werk bent, bedenkt wat je vanavond gaat eten, weet waar je de auto parkeert…
2. Het rustnetwerk of ‘offline-brein’
- Verbindt de gebieden in je brein die zorgen voor rust, creativiteit en empathie (waardoor je meer begaan bent met je medemens).
- Wordt pas geactiveerd als je niets doet, bv. als je op een bankje in het park zit of wat door het raam staart.
Het offline-brein stimuleert dus je creativiteit en je empathie, twee vaardigheden die het leven een pak mooier kunnen maken. Helaas staat dat offline-brein in onze prestatiemaatschappij steeds meer onder druk. Je carrière uitbouwen, de opvoeding van je kinderen, het huishouden in goede banen leiden… Al die activiteiten zetten voortdurend je online-brein aan het werk en geven je offline-brein geen kans. Hoog tijd om daar verandering in te brengen!
14 tips voor meer rust in je hoofd
1. Minder handelen, meer wandelen
Wandelen is dé bezigheid om je ‘offline’ of ‘rustend’ brein aan het werk te zetten. Doordat je onderweg voortdurend nieuwe (zachte) prikkels krijgt, gaat je hoofd associëren en mijmeren. Die ene boom doet je misschien terugdenken aan de notenboom in de tuin van je grootouders, en wat speelde je daar graag…
Voor je het weet, gaat je offline-brein met jou aan de haal en vergeet je to-dolijstjes, zorgen en piekergedachten. Naast een gezond dieet en slaapritme is beweging essentieel voor de aanmaak van nieuwe hersenverbindingen en het opruimen van oude, nutteloze verbindingen. Een leuk neveneffect is dat een opgeruimd brein meer ruimte heeft voor creativiteit.
2. Vandaag is verveeldag
Volgens dokter Luc Swinnen zou iedereen verplicht af en toe moeten luieren. Want als je niets doet, geef je je offline-brein vrij spel en krijg je vaak de beste invallen. De grootste denkers deden je het al voor: Archimedes die in bad lag te niksen toen hij zijn eureka-moment had, Newton die een dutje onder een boom deed toen hij de zwaartekracht ontdekte…
Gun jezelf daarbij ook de kans om je eens te vervelen. Uit een Brits onderzoek is namelijk gebleken dat mensen die zich stierlijk verveelden veel meer woordassociaties konden maken dan mensen die druk aan het werk waren. Verveling kan dus tot creatieve oplossingen leiden die je anders nooit zou bedenken!
3. Zet je smartphone uit
De grootste dooddoener voor ons offline-brein moet wel de smartphone zijn. Telkens als je gsm geluid maakt (wéér een nieuw bericht in die Whatsapp-groep) wordt je aandachtnetwerk gestimuleerd. En dus zijn al die – vaak overbodige – prikkels een echte killer voor je offline-brein.
Probeer je smartphonegebruik daarom goed af te bakenen. Grijp niet op elk leeg moment naar je gsm, maar laat je gedachten ook eens afdwalen. Is je verslaving hardnekkig? Installeer dan een app die je smartphonegebruik voor jou inperkt, zoals Ascent, dat apps als Facebook en Whatsapp tijdelijk afsluit.
4. Adem in, adem uit
Door de drukte van alledag ervaren mensen tegenwoordig vaak meer stress, waardoor ze sneller gaan ademen. Vroeger was dat nuttig: als er gevaar dreigde, moest er zuurstofrijk bloed rondgepompt worden naar onze spieren, zodat die snel konden reageren. Tegenwoordig voelen we ons niet meer bedreigd door roofdieren, maar wel door deadlines en uitpuilende mailboxen.
Tegenwoordig voelen we ons niet meer bedreigd door roofdieren, maar wel door deadlines en uitpuilende mailboxen.
Ons brein maakt helaas het onderscheid niet tussen die twee ‘gevaarprikkels’, waardoor veel mensen in een voortdurende staat van alertheid rondlopen. En dat komt ook de rust in hun hoofd niet ten goede… Een goed begin is om een paar keer per dag bewust vier tellen in te ademen, je ademhaling even vast te houden, om dan weer zeven tellen uit te ademen. Op die manier stuurt je lichaam het signaal naar je brein om tot rust te komen.
5. En nu even ontspannen
De poort naar je offline-brein gaat alleen open als je ontspannen bent. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan… Vraag je daarom eens af wat je echt ontspant. Eens goed gaan zwemmen, joggen, of in de tuin werken? Of toch liever je matje op voor een yoga- of meditatiesessie?
Voor dat laatste hoef je jezelf trouwens echt niet in een ingewikkelde lotushouding te wurmen. Tien minuutjes op je stoel zitten en je gedachten laten komen en gaan (zonder ze te veroordelen) is al genoeg. Het belangrijkste is vooral dat je voor dat ontspanmoment dagelijks een tiental minuutjes inlast. Op die manier wordt ontspannen een gewoonte en zal je brein elke keer wat vlotter overschakelen op ‘rustmodus’.
6. Tijd voor een powernap
Vond je het idee van luieren op doktersadvies al interessant, dan hebben we zelfs nog beter nieuws: ook van het befaamde middagdutje is intussen bewezen dat het heilzaam is voor je brein. Zo’n korte rustpauze geeft niet alleen een reset aan je lichaam en geest, maar laat ook je offline brein volop schitteren.
Tijdens de eerste, lichte slaapfase (typisch voor een powernap) ben je namelijk niet bezig met een afgelijnde taak, maar mag je brein volop dromen, fantaseren en herinneringen ophalen. En laat dat nu net de ideale manier zijn om creatieve vondsten en positieve gedachten op te doen. Belangrijk is wel dat je dut volgens de regels van de kunst: zeker niet langer dan 20 minuten dus, en vroeg genoeg in de namiddag, zodat je powernap je nachtelijke slaapritme niet verstoort.
7. Stop met multitasken
Strijken, met de kindjes spelen, tussendoor nog snel even soep maken én ook nog even naar je moeder bellen… Geen wonder dat je na een dag multitasken op het werk doodop bent. Je brein is nu eenmaal niet gemaakt om voortdurend te switchen tussen verschillende taken.
Je brein is niet gemaakt om voortdurend te switchen tussen verschillende taken.
Niet alleen werk je zo veel trager (omdat er telkens een stukje van je aandacht blijft haken aan je vorige taak), je bezorgt je brein er ook een hoop stress mee. Probeer je professionele bezigheden daarom zoveel mogelijk af te bakenen, bijvoorbeeld één uurtje strijken, één uurtje rustig bellen enzovoort. Op die manier geef je alle taken de aandacht die ze verdienen, én leg je een pak minder druk op je brein.
8. Zoek af en toe de stilte op
Een streepje radio of muziek staat voor veel mensen gelijk aan ontspanning, in de auto naar het werk of tijdens de dagelijkse huishoudelijke taken bijvoorbeeld. Maar bij veeleisende opdrachten (zoals een moeilijk dossier op je werk), kunnen die auditieve prikkels juist voor nog méér stress zorgen.
Ook in rustigere omstandigheden kan het geen kwaad om af en toe de stilte op te zoeken. Ga eens joggen zonder koptelefoon of kook een keer zonder het gekwebbel van de radio op de achtergrond. In de stilte die dan ontstaat, zal je brein makkelijker aan het mijmeren slaan. En dat is goed voor je creativiteit.
9. Neem gas terug indien nodig
Er zijn van die gebeurtenissen die je leven even helemaal op zijn kop zetten. Een nieuwe relatie, de geboorte van je kind, maar ook een scheiding of een ontslag… Vinden er te veel van zulke grote gebeurtenissen tegelijk plaats, dan zal je brein moeite hebben om al die prikkels goed te verwerken. Het gevolg: je hersenen raken onrustig en gestresseerd.
Niet toevallig worden mensen die veel ingrijpende veranderingen tegelijk verwerken, sneller ziek dan anderen… Probeer in zulke woelige periodes je brein toch wat rust te gunnen, door bijvoorbeeld een beetje gas terug te nemen op het werk. Want net in zulke veeleisende tijden is je offline-brein (dat op zoek gaat naar creatieve oplossingen voor je problemen) je beste vriend.
10. Een opgeruimd huis
In tegenstelling tot wat sloddervossen graag geloven, is te veel rommel in huis echt geen zegen voor je brein. Een salontafel die bedolven is onder speelgoed, oude tijdschriften en verdwaalde pennen, bombardeert je brein net voortdurend met onnodige visuele prikkels.
Bovendien ontdekten wetenschappers een rechtstreeks verband tussen rommel en cortisol, het hormoon dat stress veroorzaakt. Wie in een rommelige ruimte woont, heeft vaker last van hoge cortisolgehaltes. Zorg dus voor een opgeruimde leefomgeving, zodat je offline-brein thuis alvast makkelijker de kans krijgt om aan zet te komen.
11. Werk vervelende taakjes af
Wat geldt voor je huis, geldt ook voor je hoofd: laat ook daar niet te veel rommel ‘rondslingeren’. Onafgewerkte taken (bv. die dringende afspraak bij de tandarts die je maar blijft uitstellen) zorgen voor losse eindjes in je brein: omdat ze niet afgerond zijn, blijven je hersenen er maar naar terugspringen. Dat vreet mentale energie én zorgt er bovendien voor dat je offline-brein geen kans krijgt. Werk die vervelende taken dus toch zo snel mogelijk af. Of schrijf ze op, zodat je ze alvast even op papier kunt parkeren.
12. Rust op reis
Een goede tip voor als het we weer gemakkelijker op vakantie naar het verre buitenland kunnen: op vakantie gaan is natuurlijk ontspannend, maar de route daarnaartoe is best vermoeiend voor je brein. Je koffers pakken, voor dag en dauw vertrekken, aanschuiven aan de luchthavencontroles of in de file… Probeer daarom de eerste vakantiedagen niet meteen alle bezienswaardigheden af te lopen, maar neem eerst even de tijd om je brein te laten uitblazen van de verplaatsing.
13. Rust op het werk
Open landschapsbureaus zijn nefast voor onze mentale rust: babbelende collega’s, blauw licht van computerschermen, mensen die voortdurend heen en weer lopen… Absorberende tapijten kunnen helpen om het geluid te dempen. Het blauwe licht van je computerscherm kun je tegenwoordig door wit of grijs licht vervangen.
Zenuwen voor een moeilijk gesprek met je baas of een belangrijke presentatie? Probeer dan eens de PEA-methode. Dat staat voor ‘positieve emotionele attractoren’, of simpeler gezegd: aangename mentale beelden die je offline-brein stimuleren en je zo rustiger en creatiever doen voelen. Zo’n PEA kan bijvoorbeeld een complimentje zijn dat je ooit kreeg of die ene leerkracht op school die écht in je geloofde. Denk even bewust aan jouw PEA, en je zult jezelf meteen een pak rustiger voelen.
14. Rust in de auto
Verlies jij achter het stuur ook zo snel je zelfbeheersing? Allemaal de schuld van twee primitieve systemen in ons brein: het ‘gevaarsysteem’, dat in de auto extra waakzaam is, en het ‘jaagsysteem’, dat erop gebrand is om zo snel mogelijk onze bestemming te bereiken. Gelukkig kun je dat briesende oerbrein ook het zwijgen opleggen:
- Laat eens iemand voor
In de auto zijn we geneigd om andere mensen te reduceren tot obstakels, ‘dingen’ die in onze weg rijden. Probeer je ergernis eens te vervangen door een mildere houding. Laat bijvoorbeeld bewust iemand voor, in plaats van hem of haar de pas af te snijden. Je inschikkelijke houding zal je stressniveau doen kelderen én je brein veel rustiger maken.
- Kom tot rust in de file
Niemand vindt het leuk om in de file te staan natuurlijk, maar hoe je jezelf daarin opwindt: dat heb je wel zelf in de hand. Probeer te aanvaarden dat je wat later op je bestemming zult zijn en vermijd om de hele tijd van rijbaan te veranderen. Zo jaag je je stressniveau namelijk alleen maar de hoogte in. Gebruik de extra tijd in de file liever om even tot rust te komen in het hier en nu, en probeer het idee aan ‘later’ los te laten. Het is namelijk dat voortdurend verder willen geraken dat je brein stress bezorgt.
- Profiteer van het rode licht
Moet jou natuurlijk weer overkomen: je bent al laat voor je afspraak en dan springt het verkeerslicht ook nog op rood! Probeer die paar minuten stilstand eens niet als tijdverspilling te zien, maar als een gelegenheid om even op adem te komen. Denk aan een fijne herinnering of som de dingen op waarvoor je dankbaar bent. Wedden dat het licht zo weer op groen staat?
Meer lezen? Dat kan in ‘Rust voor je brein’. Uitg. Lannoo, € 22,99.
Meer psychologie:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!