Sepsis: levensgevaarlijk, en toch nog te onbekend
Jaarlijks sterven duizenden Belgen aan sepsis. De aandoening wordt vaak over het hoofd gezien, maar kan je in een paar uur tijd in levensgevaar brengen. Zelfs wanneer de aandoening tijdig wordt opgemerkt, zijn de gevolgen niet min. Wat is sepsis precies? En hoe kun je het herkennen?
Wat is sepsis?
Sepsis is een extreme reactie van je lichaam op een bacterie, virus, schimmel of parasiet. Je lichaam verliest grip op de eigen afweerreactie op de infectie, waardoor die ontspoort.
De situatie is levensgevaarlijk. Het is belangrijk om snel te handelen om de kans op overlijden te verkleinen. Hoe langer je wacht, hoe groter de kans op een fatale afloop.
Niet hetzelfde als bloedvergiftiging
Hoewel er in de volksmond vaak van bloedvergiftiging wordt gesproken, is dat niet altijd het geval. Pas wanneer de ziekteverwekker in de bloedbaan terechtkomt, is er sprake van bloedvergiftiging. De bacteriën verspreiden zich dan naar je organen, waardoor ze beschadigd raken of zelfs volledig uitvallen.
De meest fatale vorm: septische shock
Elk uur telt, zeker wanneer er een septische shock optreedt, de meest fatale vorm van sepsis. De bloeddruk daalt dan zo erg dat er te weinig bloed met zuurstof naar de weefsels of organen stroomt. Om meer bloed te laten doorstromen gaat je hart sneller kloppen. Ook kan je bloed gaan stollen, waardoor er nog minder bloed langs je weefsels of organen stroomt.
Wereldwijd zijn 1 op de 5 doden te wijten aan sepsis
Wie kan sepsis krijgen?
Iedereen kan het slachtoffer zijn, al loop je meer risico als je:
- recent in het ziekenhuis hebt gelegen
- pas geopereerd bent
- ouder bent dan 70 jaar of jonger dan 1 jaar
- prematuur was
- een verminderd immuunsysteem hebt, door bijvoorbeeld chemotherapie, diabetes, AIDS of COPD
- medicijnen neemt die de afweer onderdrukken
- veel alcohol drinkt
- leidt aan een chronische aandoening aan bijvoorbeeld je hart, longen of lever
- geen milt hebt
- een blaaskatheter hebt.
Vraag bij twijfel steeds: “Zou het sepsis kunnen zijn?”
Wat is de oorzaak?
Elke soort infectie kan leiden tot sepsis: een longontsteking, een wondje aan je voet, een infectiecomplicatie na een operatie, een infectie aan een infuus… Over het algemeen zijn een longontsteking, hersenvliesontsteking, urineweginfectie of een infectie in de buik de belangrijkste aanleidingen.
Meestal is een bacterie de oorzaak van sepsis, al kunnen virussen, schimmels of parasieten het ook veroorzaken.
Hoe herken je sepsis?
Bij sepsis merk je (plots) volgende symptomen:
- koorts (hoger dan 38 graden) of juist een te lage temperatuur (minder dan 36 graden)
- een snelle, moeizame ademhaling (in rust meer dan 22 keer per minuut)
- een snelle hartslag (in rust meer dan 90 keer per minuut)
- een lage bloeddruk
- slaperigheid of duizeligheid
- verwardheid of moeite met praten
- een bleke kleur, vlekjes of een gemarmerde huid
- niet of weinig plassen
- (spier)pijn in het hele lichaam
- zwak, grieperig of algemeen ziek gevoel
- (snel) erger worden van klachten van de infectie zelf (afhankelijk van de soort infectie), zeker als je al antibiotica kreeg
- geen eetlust, misselijkheid of overgeven
Je hebt tegenwoordig minder kans om een sepsis te overleven dan een hartinfarct
De meest voorkomende symptomen worden in onderstaand filmpje nog even toegelicht.
Zou het sepsis kunnen zijn?
Sepsis wordt vaak over het hoofd gezien. Soms lijkt het alsof de patiënt griep heeft, of wordt de infectie zelfs niet opgemerkt. Daarom is het belangrijk om bewust te zijn van de alarmsignalen.
Heb je een vermoeden dat jij of iemand anders sepsis doormaakt, vraag dan steeds: “Zou het sepsis kunnen zijn?” Deze vraag kan levens redden!
Hoe wordt sepsis behandeld?
De situatie is steeds levensbedreigend, dus medische hulp is altijd nodig. De ziekte moet zo snel mogelijk behandeld worden om schade aan organen of overlijden te voorkomen.
- Patiënten krijgen zo snel mogelijk antibiotica toegediend.
- De bron van de infectie wordt onderzocht om te bekijken welke infectie aan de basis ligt.
- Patiënten krijgen vocht toegediend om uitdroging te voorkomen.
- De hartslag, bloeddruk, temperatuur en plasfrequentie worden opgevolgd.
- Als er organen werden aangetast, moet de werking soms tijdelijk worden ondersteund.
- In het geval van een septische shock wordt de patiënt opgevolgd op de afdeling intensieve zorgen.
Wat na een sepsis?
Ook als je de aandoening overleeft, kunnen de gevolgen zwaar zijn. Zo verliezen sepsispatiënten soms lichaamsdelen of organen omdat die tijdens de ziekte te weinig zuurstof kregen.
Het herstel is hoe dan ook langdurig en complex. Patiënten hebben het eerste jaar na een sepsis vaak een verminderde weerstand. Daardoor is er een verhoogde kans op een nieuwe infectie.
Dodelijker dan een hartinfarct, maar niet bekend
De ziekte is in België nog maar weinig bekend bij het grote publiek. Helaas is het aantal overlijdens door de aandoening in ons land hoger dan in de rest van West-Europa.
De impact van de aandoening is angstaanjagend groot:
- In België maken ongeveer 41.000 patiënten sepsis door, van wie er 7600 overlijden. Dat zijn er 15 keer meer dan door een verkeersongeval.
- Wereldwijd zijn 1 op de 5 doden te wijten aan sepsis.
- 70 á 80% van de gevallen van sepsis ontstaat buiten het ziekenhuis.
- Elk uur dat een patiënt met een septische shock te laat antibiotica krijgt, daalt de overlevingskans met 7,8 %.
- 75 % van de patiënten ontwikkelt na sepsis nieuwe klachten, fysiek, mentaal of cognitief.
Erika Vlieghe, viroloog aan het UZ Antwerpen, waarschuwt: “Sepsis is een killer. De mortaliteit voor sepsis is veel hoger dan voor veel andere gezondheidsproblemen. Je hebt tegenwoordig minder kans om een sepsis te overleven dan een hartinfarct.”
Door je bewust te zijn van de alarmsignalen, kan het aantal doden door sepsis dalen. Raadpleeg bij twijfel steeds een arts en vertel dat je aan sepsis denkt.
Bronnen: sepsis-en-daarna.nl, sepsisnet.nl, vrt.be, thuisarts.nl
Meer interessante artikels:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!