Slaapapneu: wat zijn de symptomen (en wat doe je eraan)?
Slaapapneu verandert je leven, zowel ’s nachts als overdag. Heb je er last van, of ken je iemand met slaapapneu in je omgeving? Lees dan zeker even verder.
Wat is slaapapneu?
Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij je minstens 10 seconden geen lucht krijgt (‘a’ = geen, ‘pneu’ = lucht) of je ademhaling tijdelijk ernstig verzwakt is. De luchtwegen worden een tijdje afgesloten, waardoor de keelspieren zich aanspannen en de luchtweg met een heftig, snurkend geluid weer open gaat. Dit komt bij iedereen weleens voor, maar men spreekt van een aandoening als deze apneus (of volledige ademstops) vaak en lang voorkomen, vanaf 5 ademstilstanden (langer dan 10 seconden) per uur.
Slaapapneu komt vrij vaak voor, bij 5 tot 10 procent van de bevolking, en meer bij mannen dan bij vrouwen. De oorzaken?
- Mensen met overgewicht hebben er vaker last van en de kans op slaapapneu neemt toe met de leeftijd.
- Ook een genetische aanleg, alcohol, slaap- en kalmeermiddelen, roken en hormonale aandoeningen kunnen ertoe bijdragen.
Verschillende soorten
- Obstructieve apneu: hierbij wordt de adempauze veroorzaakt door een volledige blokkering (obstructie) van de luchtwegen. Tijdens de pauze gaan de ademhalingsbewegingen van de borst en de buik gewoon verder.
- Hypopneu: hierbij worden de luchtwegen gedeeltelijk geblokkeerd.
- Centrale apneu: de ademstilstanden worden veroorzaakt door de hersenen die geen signaal meer doorgeven om te ademen. Er treden geen ademhalingsbewegingen op.
- Gemengde apneu: begint als een centrale apneu en eindigt als een obstructieve apneu.
Wat zijn de symptomen?
Slaapapneu kun je herkennen aan de volgende symptomen:
- Ademstops tijdens de slaap
- Luid onderbroken snurken (maar let op: snurken komt ook voor zonder apneu)
- Wakker schieten met een paniekerig, verstikkend gevoel
- ’s Nachts vaak moeten plassen
- Nachtzweten
- Droge mond of pijnlijke keel bij het opstaan
- Hoofdpijn, vooral ’s ochtends
- Slaperigheid overdag
- Concentratiestoornissen en vergeetachtigheid
- Prikkelbaarheid
Is het gevaarlijk?
Omdat het je hele lichaam beïnvloedt, kan slaapapneu een bedreiging vormen voor je gezondheid.
- Je slaapkwaliteit gaat erop achteruit: je recupereert ’s nachts onvoldoende en je bent niet uitgeslapen, ondanks voldoende uren slaap. Dat brengt concentratiestoornissen, slaperigheid en geheugenverlies met zich mee, wat zich kan wreken in verkeers- en arbeidsongevallen.
- Het zuurstoftekort in je bloed zorgt ervoor dat je organen minder goed kunnen functioneren. Je hebt meer kans op hart- en vaataandoeningen (zoals een hoge bloeddruk, hartinfarct, hersenbloeding of onregelmatigheden van het hartritme).
- Obstructieve slaapapneu heeft mogelijk ook een effect op op het ontstaan van een verstoorde suikerspiegel en diabetes.
Hoe kun je het testen?
Het is heel belangrijk om je te laten testen als jij, of je partner, een vermoeden hebt. Dat gebeurt met een gespecialiseerd slaaponderzoek (polysomnografie), waarbij onder meer je hersenactiviteit, ademstilstanden, slaaphoudingen, oogbewegingen en hartfuncties worden geregistreerd.
De Apneu Hypopneu Index (AHI) geeft vervolgens de ernst van de aandoening weer. Zo kan men uitmaken of de slaapapneu licht (5 tot 15 ademstops per uur), matig (15 tot 30 per uur) of ernstig (meer dan 30 per uur) is. Dat is belangrijk voor de behandeling én voor de terugbetaling van het ziekenfonds.
Hoe behandelt men slaapapneu?
Je kunt slaapapneu (laten) behandelen op verschillende manieren, de ene al ingrijpender dan de andere:
Algemene tips
Door je levensstijl te veranderen, kun je al een groot deel van het probleem verhelpen.
- Heb je overgewicht? Probeer dan wat gezonder te leven, zodat je een paar kilo afvalt (en minder vetweefsel in je halsgebied hebt, waardoor je keelopening groter is).
- Probeer niet op je rug te slapen.
- Vermijd slaap- en kalmeermiddelen, want ze verstoren je natuurlijk slaappatroon.
- Drink geen alcohol voor het slapengaan.
- Stop met roken.
Continue positieve drukbeademing (CPAP)
De meest voorkomende behandeling is het gebruik van een beademingstoestel tijdens het slapen. Een CPAP-toestel stuurt een verhoogde luchtdruk bij het inademen, waardoor de luchtweg open blijft. Welke luchtdruk nodig is, is afhankelijk van persoon tot persoon.
Een variant op de CPAP is de BiPAP, een apparaat dat niet alleen lucht inblaast, maar ook actief meehelpt met de uitademing door lucht terug te zuigen. Zo wisselen over- en onderdruk elkaar af in de keelholte.
Mondbeugel (MRA)
De MRA is vooral geschikt als je een lichtere vorm van slaapapneu hebt, of als je een CPAP met masker moeilijk kunt verdragen. Het wordt over je tanden geschoven en houdt de onderkaak naar voren terwijl je slaapt.
Heelkundige ingrepen in de neus of in de keelholte
Is de slaapapneu te wijten aan een probleem in je neus of keelholte, dan kan een chirurgische ingreep de oplossing bieden. In sommige gevallen wordt je boven- en onderkaak bijvoorbeeld naar voren geplaatst, waardoor je keelopening breder is. Of je huig, amandelbogen of een deel van de wand van je keelslijmvlies wordt weggenomen.
Buiktoestelletje
Wanneer de apneu enkel voorkomt als je op je rug slaapt, dan kan een eenvoudig toestelletje dat op de buik bevestigd wordt, verhinderen dat je op je rug draait.
Medicatie
Bij sommigen helpen bepaalde medicijnen die de hersenen stimuleren om regelmatiger te ademen. Dit is altijd in samenspraak met de arts, en vaak in combinatie met een ander hulpmiddel, zoals een zuurstofmasker.
Bronnen: UZA, UZ Leuven, ZOL, Apneuvereniging
Ook over slapen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!