Slaapproblemen: oorzaken, oplossingen én uitleg van de slaapexpert

Stress, te laat opblijven, te veel cafeïne of wenende kinderen: er zijn zoveel redenen om slecht te slapen. Iedereen maakt het dan ook weleens mee. Maar wat als je écht slaapproblemen hebt?

Onderschat probleem

Slaapproblemen worden dikwijls onderschat. Nochtans hebben ze een grote invloed op je functioneren overdag: je voelt je moe, suf en prikkelbaar, je kunt je maar moeilijk concentreren en vaak heb je last van stemmingswisselingen. Belangrijk dus om er iets aan te doen!

Wat zijn de oorzaken van slaapproblemen?

Al liggen de oorzaken en de intensiteit ervan bij iedereen anders, deze zouden aan de basis van je slaapproblemen kunnen liggen:

• Een verhoogde mentale activiteit: stress, piekeren, te diep nadenken, …
• Lichamelijke oorzaken: verhoogde spierspanning, rusteloze benen, menstruatie …
• Het gebruik van geneesmiddelen: antidepressiva, pillen tegen hooikoorts of hoge bloeddruk, …
• Bepaalde voeding, cafeïnehoudende drankjes of alcohol
• Te weinig zuurstof, te warm of te licht in de slaapkamer of een oncomfortabele matras
• Ploegenwerk of nachtarbeid
• …

Soms is er geen eenduidige oorzaak op slaapproblemen te plakken, maar is het een combinatie van verschillende factoren.

Welke soorten slaapproblemen zijn er?

Er zijn verschillende soorten slaapproblemen:

• Slapeloosheid of insomnie: problemen met inslapen, doorslapen of te vroeg wakker worden.
• Parasomnieën: hoofdbonzen, slaapwandelen, nachtmerries, nachtangst en nachtelijk gillen.
• Slaapgerelateerde bewegingsstoornissen: rusteloze benen, tandenknarsen en kaakklemmen.
• Slaapapneu-syndromen: centrale slaapapneu, obstructieve slaapapneu
• Slaap-waakritmestoornissen: het ritme waarop we ’s avonds rond hetzelfde moment slaperig en ’s morgens rond hetzelfde moment wakker worden.
• Hypersomnie: een verhoogde slaperigheid doorheen de dag, waardoor je de neiging hebt om op ongewenste momenten in slaap te vallen.

Wanneer naar de dokter met slaapproblemen?

Van een slaapprobleem wil je natuurlijk zo snel mogelijk af. Praat erover met je huisarts als je:

• nachtenlang slecht slaapt
• je altijd moe lijkt te zijn
• sneller prikkelbaar bent
• je lusteloos voelt
• je er doorheen de dag last van hebt.

Samen ga je op zoek naar de oorzaak van je slaapprobleem, waardoor je makkelijker tot een oplossing kunt komen. Die oplossing hangt namelijk af van de oorzaak. Zo zijn slaapmiddelen enkele bij acute slapeloosheid aangeraden, omdat ze best veel nevenwerkingen hebben.

Slaapdagboek

Ben je van plan om naar de dokter te gaan, hou dan een slaapdagboek bij. Zo krijg je inzicht in je slaappatroon en -gewoontes. Zo’n dagboek loopt een week lang en is opgedeeld in ‘dagen’ van 19 tot 19 uur.

• Duid aan wanneer je wakker wordt, slaapt of wakker ligt in bed. Die tijdstippen mag je best schatten: het is niet de bedoeling dat je voortdurend op je horloge kijkt.
• Schrijf ook op wanneer je cafeïne drinkt, rookt, medicatie neemt, sport of een dutje doet.
• Vermeld ten slotte hoe je je doorheen de dag voelt.

Wat te doen tegen slaapproblemen?

Om van je slaapproblemen af te geraken, kunnen deze tips helpen:

1. Zorg voor je juiste temperatuur in je slaapkamer: tussen de 16 en de 20 graden.
2. Verlucht je slaapkamer ook genoeg: het is belangrijk om voldoende zuurstof te hebben doorheen de nacht.
3. Let op met cafeïne, vooral in de namiddag en ’s avonds.
4. Ban smartphones, tablets en tv’s uit de slaapkamer. Het blauwe licht van de schermen verstoort de aanmaak van melatonine (het slaaphormoon).
5. Beweeg voldoende, dat maakt je niet alleen mentaal, maar ook fysiek moe. Bovendien vermindert het stress en verhoogt het je endorfine-niveau, een stof die je een ontspannen gevoel geeft.

PS Ook deze 10 tips helpen je makkelijker naar dromenland.

4x interessante vragen aan de slaapexpert

Om verder een antwoord te kunnen geven op al je prangende vragen, staken we ons licht op bij Professor Dr. Johan Verbraecken, longarts en medisch coördinator van het Multidisciplinair Slaapcentrum van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA), en expert in de respiratoire slaapgeneeskunde gedurende meer dan 20 jaar.

1. Kan je slaaphouding jouw dromen bepalen?

“Indirect wel. Wanneer er iemand in ruglig snurkt − en dus misschien aan slaapapneu lijdt − zal die persoon last hebben van zuurstofdalingen, en dit kan dus wel degelijk nachtmerries uitlokken.”

2. Heeft de leeftijd een invloed op de nachtrust?

“Absoluut! Op oudere leeftijd is het de normaalste zaak van de wereld dat je meer tijd nodig hebt om te slapen, en bovendien word je ook vaker wakker, dat is gewoon een natuurlijke evolutie. Zolang de persoon daar overdag geen last van heeft, zou dat op zich geen probleem mogen zijn.”

“Bij jongere personen daarentegen is dat wel problematisch, want een jonger iemand zou in principe moeten kunnen doorslapen. In zo’n geval zouden mensen dus sneller maatregelen moeten treffen. Zeker als deze persoon ook overdag klachten ondervindt.”

3. Waar kunnen mensen terecht met grote slaapproblemen?

“Heb je alles zelf al geprobeerd? En heb je ook de leefregels en slaaphygiëne zo goed mogelijk toegepast? Dan is je huisarts de eerste spreekbuis, om vervolgens over te gaan naar een slaapspecialist. Gaat het om zuivere slapeloosheid? Dan kan eventueel een slaapcoach een vruchtbare piste zijn.

Hoelang het genezingsproces duurt hangt af van de aard van de klacht. Het belangrijkste is wel dat mensen geduld hebben, want een slaapprobleem oplossen kun je niet forceren. Als je dat toch doet, kun je soms zelfs het slaapprobleem verergeren.”

4. Wat is de grootste mythe rond slaap, die je voor eens en altijd uit de wereld wilt helpen?

“De meesten gaan ervan uit dat iedere nacht acht uur slapen cruciaal is. Toch kunnen we best wel een paar kortere nachten aan. Het lichaam compenseert dit dan door wat meer diepe slaap te hebben. Maar doe je dit te lang, bouw je wel slaaptekort op. Dus op lange termijn kan dit zich wel wreken, maar op korte termijn is dit geen probleem.”

Tekst: Celine Werner, Jolien Thieleman – Bron: CM – Met dank aan Dr. Johan Verbraecken

Niet slaapverwekkend, wél interessant:

• 10 tips om beter te slapen
• Aha: daarom is het zo goed om te lezen voor je gaat slapen
• Acht uur geslapen en toch nog moe? Dit kan de oorzaak zijn!

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!