Snoozen: daarom is het zo slecht voor je hersenen

Hoor jij bij de groep mensen die ’s morgens zo fris als een hoentje uit bed springt? Of blijf je nog een tijdje snoozen en gaat het bij jou net iets moeilijker om er uit te raken? Ieder heeft zo z’n gewoontes om de dag te starten. Maar hoe ongezond is dat snoozen eigenlijk?

Verslavende gewoonte

Als je de wekker steeds afdrukt zodat het weksignaal enkele minuten sluimert, ben je een snoozer. Want snoozen maakt dat je het ontwaken rekt doordat je steeds weer indommelt en gewekt wordt. Het klinkt als een onschuldige gewoonte, maar toch kun je het beter snel afleren. Neurowetenschapper en slaapcoach Els van der Helm zegt namelijk dat het snoozen een marteling is voor je hersenen.

Als we in slaap vallen, maken onze hersenen serotonine aan, een kalmerend hormoon dat ons een goed gevoel geeft. Elke keer als we indutten ervaren we opnieuw het fijne gevoel van het gelukshormoon. En dat werkt verslavend. Want om elke keer zo’n shot serotonine te krijgen, blijven we op de snoozeknop drukken, soms tot een uur lang.

Daarom is snoozen ongezond

“Wat snoozen zo slecht maakt, is dat het je slaap onderbreekt,” legt Els uit. “Je hersenen willen eigenlijk een zo geconsolideerd mogelijke slaap. Dat wil zeggen dat ze het liefst aan één stuk doorslapen, zonder gewekt te worden. Snoozen zorgt ervoor dat het laatste gedeelte van je slaap in stukjes wordt gehakt.”

Wie snoozet zet de wekker iets vroeger, zodat de sluimerknop kan worden ingedrukt. Maar dat betekent natuurlijk dat je die laatste minuten onderbroken slaap inlevert voor een paar kleine stukjes. Het snoozen verstoort daarbij vooral je REM-slaap, belangrijk voor de verwerking van je belevenissen overdag. Dat kan ervoor zorgen dat je overdag niet zo goed functioneert en concentratieproblemen ondervindt.

Els vergelijkt het een beetje met een computer, je drukt ook niet zomaar op de resetknop als die processen aan het verwerken is. “Dat is eigenlijk wat een alarm ’s ochtends met je hersenen doet, en waarom snoozen zo’n slecht idee is.”

En er is nóg een reden waarom snoozen nadelig is voor je hersenen en slaappatroon: “Aan de ene kant word je uit je slaap gehaald en denken je hersenen dat je wakker moet worden. Maar vervolgens draai je je om en lijkt het voor je hersenen alsof je gewoon weer verder gaat slapen. Die proberen dan weer een nieuwe slaapcyclus op te starten, niet wetende dat er over een paar minuten alweer een snooze-alarm afgaat.”

De gevolgen op een rijtje

Onderzoek toont aan dat snoozers vaker last hebben van:

• vermoeidheid tijdens de dag,
• concentratieproblemen,
• een groggy of slaperig gevoel,
• bloeddruk– en lichaamstemperatuurschommelingen,
• stress,
• depressie.

Bovendien raken je hormonen in de knoop. De dosis serotonine die je krijgt wanneer je inslaapt wordt normaal gezien aangevuld met dat andere feel good-hormoon dopamine op het einde van een goede nachtrust. Wanneer je elke dag enkele minuten wakker wordt en weer inslaapt, worden de hormonen te pas en te onpas vrijgelaten. Daardoor geraak je op de duur in een soort zombie-modus met een verslavende gewoonte als gevolg.

De conclusie: de kans is groot dat snoozen én de wekker je natuurlijke ritme van slag brengen, met de lastige gevolgen van dien.

Avondmensen en nachtuilen zijn de dupe

Hoewel alle slaapexperts aangeven dat snoozen slecht is voor de gezondheid, bestaat er niet zo veel onderzoek die de directe link tussen snoozen en schadelijke gevolgen blootlegt. Dat komt omdat er meestal een heleboel andere factoren meespelen bij de groep snoozers.

Ochtendmensen blijken minder vaak te snoozen en minder last te hebben van nare gevolgen. Het zijn vooral avondmensen en nachtuilen die de snoozeknop regelmatig indrukken. Ze hebben dan ook meer moeite met de traditionele dagindeling, meer slaaptekort en last van de bijhorende gevolgen. De mensen die snoozen én zich ’s morgens uitgerust voelen, ervaren het snoozen dan ook niet als een probleem.

Het grote probleem van snoozen is dus niet zomaar de activiteit zelf, maar vooral het onderbreken van je slaapcyclus als je nog niet uitgerust bent. Het is die dekselse wekker dus…

Weg met wekkers?

Het feit dat zoveel mensen gewekt moeten worden door een wekker is eigenlijk het grote probleem. Els legt uit: “Je wordt automatisch uit jezelf wakker als je genoeg hebt geslapen. Een wekker is dus eigenlijk een teken dat je niet genoeg hebt geslapen. Als je na het afgaan van je wekker nog steeds heel slaperig bent, betekent het dat je hersenen onvoldoende slaap hebben gehad.”

Ochtendmensen hebben minder vaak nood aan het alarmsignaal van de wekker, omdat ze volgens hun biologische klok sowieso vroeg uit de veren zijn. Avondmensen komen dus alweer bedrogen uit, want een leven lang wordt er van bijna iedereen verwacht om ’s morgens fris en monter op school of werk te verschijnen.

Nooit meer snoozen: een paar tips

Stoppen met snoozen is dus de boodschap, maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Deze tips kunnen vast wel helpen:

• Probeer uit te dokteren hoeveel slaap je nu echt nodig hebt om je uitgerust te voelen. Misschien voel je je uitgerust na 8 uur slaap, maar misschien voel je je na 7,5 uur al kloek. Probeer je te houden aan die slaaptijd.
• Zorg voor een vast slaapritme: probeer elke avond om dezelfde tijd te gaan slapen en op te staan.
• Het klinkt voor de hand liggend, maar ga vroeger slapen als je niet uitgerust wakker wordt. Je zult je fitter en beter uitgerust voelen, al vanaf het moment je opstaat.
• Zet een glas water op je nachtkastje en drink het uit als je wekker afloopt. Zo word je sneller wakker én krijg je meteen water binnen, wat je gezondheid alleen maar ten goede komt.
• Zorg voor voldoende (dag)licht als je alarm afgaat. Doe de gordijnen open of steek de lichten aan. Daardoor wordt je lichaam sneller wakker en geraak je uit de slaapmodus.
• Zet je alarm zo laat mogelijk, op een realistisch tijdstip. Zo blijf je langer onderbroken slapen en heb je simpelweg geen tijd om te snoozen.
• Plaats je wekker eens niet naast je bed. Al eens gedacht om je toestel verder weg te plaatsen zodat je moet opstaan?
• Installeer een goede slaaphygiëne. Neem deze tips even door als je meteen aan de slag wilt.

Bronnen: womenshealthmag.com, sciencealert.com

Meer tips om te slapen als een roosje?

• 7 redenen waarom je moeilijk in slaap valt
• Uitslapen in het weekend: hoe (on)gezond is het?
• Goeie vraag: krijg je nachtmerries door laat te eten?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!