Tinnitus of oorsuizen: wat is het en hoe ga je ermee om?
‘Om gek van te worden.’ Zo wordt oorsuizen, ook wel gekend als tinnitus, vaak beschreven. Maar wat is het precies? En wat kun je doen om je kostbare oren goed te beschermen?
Wat is tinnitus?
Voor 1 op 7 volwassenen is het nooit meer stil. Ze lijden aan tinnitus of oorsuizen. Sarah Michiels, professor Revalidatiewetenschappen (UHasselt): “De beste omschrijving van tinnitus is het waarnemen van een geluid waarvoor van buitenaf geen bron is. Dat betekent dat niets in je omgeving het geluid veroorzaakt, maar je hoort het wel. Meestal is dat in de vorm van een fluittoon, pieptoon, een soort gebrom of het geluid van de zee.
Er bestaan twee soorten:
- De meeste mensen hebben subjectieve tinnitus. Daarvoor is er geen bron. Dat geluid wordt namelijk gemaakt door elektrische signalen in je hersenen.
- Een kleine groep heeft last van objectieve tinnitus. Zij horen lichaamseigen geluiden zoals hun eigen hartslag. Dat kan ontstaan door een vernauwing in een bloedvat of een bloedvat dat heel kort bij de gehoorzenuw ligt.”
Hoe ontstaat het?
Er bestaan verschillende oorzaken om de gehooraandoening te krijgen. In de meeste gevallen heeft het te maken met gehoorverlies, maar dat is niet altijd zo:
Door gehoorschade
Sarah Michiels: “Er zijn mensen die een constante pieptoon horen door gehoorschade, bijvoorbeeld na het gebruiken van zware machines tijdens renovatiewerken. Regelmatig discotheken bezoeken kan ook leiden tot gehoorschade en dus de kans op tinnitus vergroten.”
Door stress of slaapgebrek
Maar er zijn ook mensen met tinnitus die geen schade hebben aan hun gehoor. Sarah Michiels: “Dan is stress of slaapgebrek meestal de oorzaak. Ook al hebben mensen geen zwaar gehoorverlies, toch kan het zijn dat ze je door het gepiep minder goed verstaan in een lawaaierige omgeving. Of veel lawaai de pieptoon kan verergeren? Dat is één van de factoren waar we niet zeker van zijn, maar het is sowieso een goed idee om oordopjes te gebruiken.”
Wat als je last hebt van oorsuizen?
Het geluid is niet volledig weg te krijgen, maar gelukkig bestaan er wel manieren om het te verminderen en er zo weinig mogelijk last van te hebben.
1. Negeer de pieptoon
Zijn er technieken die ervoor zorgen dat je niet gek wordt van het constante piepgeluid in je hoofd? Sarah Michiels: “Patiënten kunnen technieken aanleren om de pieptoon te negeren en het in hun hersenen naar de achtergrond te duwen. Zo gaat het uit hun bewustzijn en zullen ze er minder last van hebben.” Een voorbeeld van zo’n techniek is TRT of tinnitus retraining therapie, waarbij de hersenen worden getraind om het fantoomgeluid te negeren.
2. Gebruik een hoorapparaat
Mensen met gehoorverlies gebruiken het best een hoorapparaat. Sarah Michiels: “Hoorapparaten helpen het gehoor te herstellen. Als je meer geluidsprikkels binnenkrijgt in je hersenen, gaat de tinnitus naar de achtergrond. Meestal werkt dat pas na een paar weken.”
3. Zoek afleiding
Ook afleiding zoeken is belangrijk om je minder te focussen op het gepiep. Sarah Michiels: “Er bestaan therapievormen zoals cognitieve gedragstherapie. Dat is meestal met psychologische ondersteuning. Daarbij kijken begeleiders naar waarom het zo storend is en hoe je afleiding kunt zoeken.”
4. Gebruik een app met geluid
Er wordt ook gewerkt met ruisgeneratoren. Sarah Michiels: “Dat klinkt ingewikkeld, maar meestal is het gewoon een app op je smartphone die ruis- of natuurgeluiden maakt. Zo verdwijnt het geluid van de tinnitus naar de achtergrond. Heel wat mensen gebruiken zo’n app om in te slapen.” Een voorbeeld van zo’n app is de ReSound Tinnitus Relief-app.
5. Laat nek- en kaakklachten behandelen
Bij 1 op de 4 mensen met tinnitus is er ook een link met nek- en kaakgewrichtsklachten. Sarah Michiels: “Als die link er is, werkt ook een behandeling van de nek- en kaakklachten goed om de tinnitus te verbeteren.”
Hoe het kan dat er een link is tussen die twee? “In onze hersenstam zitten verbindingen tussen informatie vanuit onze kaak en nek en ons gehoorsysteem. Die hebben we nodig om ervoor te zorgen dat we onszelf niet horen eten. Bij sommige mensen met tinnitus versterkt dat, waardoor ze soms een extra storend geluid horen, zoals een laag gebrom. Wanneer die nek- en kaakklachten dus worden behandeld, kunnen we dat extra geluid al weghalen.”
Heel wat andere oefeningen en tips vind je in OngestOORd: een zelfhulpboek rond tinnitus. Het bevat, naast beknopte theoretische info, vooral praktische tips, checklists en audio-oefeningen die meteen toepasbaar zijn in het dagelijkse leven. Auteur Karen Stalpaert, audiologe gespecialiseerd in de revalidatie van tinnitus, wil met haar boek patiënten inzichten geven die nodig zijn om wie worstelt met tinnitus opnieuw te leren genieten van rust en van geluid. “Niet wanneer het geluid minder, of weg is. Het mooie gevolg is dat het resultaat vaak verder gaat: gewenning aan het geluid of uitdoving van de klachten”, klinkt het. ‘Ongestoord’, uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, € 24,99
Hoe bescherm je je oren?
Een maatregel die nog te weinig wordt genomen, is gehoorbescherming. Op die manier kun je tinnitus door oorschade grotendeels vermijden. Zet daarom je koptelefoon wat zachter, blijf uit de buurt van de luidsprekers tijdens een concert en draag oordopjes. De algemene regel is dat we een geluidsniveau van 80 decibel gedurende acht uur per dag kunnen verdragen. Bij 90 decibel is er al na een uur kans op gehoorschade. En bij 110 decibel al na dertig seconden.
Ter verduidelijking: een normaal gesprek veroorzaakt 50 à 60db, een stofzuiger 70 à 80db, een grasmaaier 90 à 100db en een straaljager meer dan 120db.
Zo kies je de juiste oordopjes
Universele oordoppen van mousse:
- Voordeel: goedkoop
- Nadeel: zitten niet erg aangenaam en dempen voornamelijk de hoge tonen, waardoor geluid erg dof klinkt.
- Ideaal als je… slechts af en toe naar een feest of een concert gaat, geen groot budget hebt, of om te slapen.
- Hier vind je ze: bij de apotheek, in de supermarkt of ze worden vaak ook uitgedeeld op festivals of concerten.
Universele oordoppen van siliconen of ander flexibel materiaal:
- Voordeel: zitten een stuk comfortabeler en bieden een betere geluidsbeleving.
- Nadeel: het aanbod is erg groot, waardoor het soms lastig is om te kiezen. Kies bij voorkeur voor dopjes die je aan de hand van verschillende maten kunt aanpassen aan jouw oren.
- Ideaal als je… wat vaker een filter of gehoorbescherming nodig hebt.
- Hier vind je ze: bij de apotheek, in de drogisterij of online.
Op maat gemaakte oordoppen:
- Voordeel: de beste kwaliteit en comfort. Via een lektest kun je bovendien jaarlijks laten controleren of geluid niet doorlekt. Je bent dus zeker dat je oren optimaal beschermd zijn.
- Nadeel: het hoge prijskaartje.
- Ideaal als je… regelmatig gehoorbescherming moet dragen, bijvoorbeeld voor je werk of omdat je met de motor rijdt. Of voor mensen bij wie standaard oordopjes niet passen of steeds loskomen, doordat hun gehoorgang bijvoorbeeld erg smal of net ruim is.
- Hier vind je ze: bij de audioloog, in een hoorcentrum of bij een zelfstandige zaak. Vraag vooral of er zeker een lektest kan worden uitgevoerd bij oordopjes met een filter.
Zo gebruik je oordoppen
- Trek je oor omhoog en naar achteren om de gehoorgang recht te trekken.
- Oordopjes van mousse rol je zo dun mogelijk tussen je vingers en duw je in je oren tot enkel het uiteinde nog zichtbaar is. Je moet de mousse vervolgens voelen opzwellen.
- Universele dopjes draai je bij het inbrengen zachtjes rond tot ze diep genoeg in je oor zitten.
- Heb je doppen met verschillende maten, start dan met de grootste maat en zak af.
- Als je je eigen stem anders hoort en het geluid merkbaar gedempter klinkt, zitten je oordoppen waarschijnlijk goed.
Lees ook:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!