Verbondenheid: wat is het en hoe kun je eraan werken?

Verbondenheid… Die term heb je sinds de coronacrisis waarschijnlijk wel al horen vallen. Want door de pandemie werd het belang van contact met anderen meer dan ooit duidelijk. Maar wat is dat nu juist, verbondenheid? En wat kun je doen om je meer verbonden te voelen? Anne Verlinden, experte mentaal welbevinden bij Vlaams instituut Gezond Leven vzw, legt het uit.

Verbondenheid: 8x vragen en antwoorden

1. Wat is dat, verbondenheid?

“Verbondenheid gaat over een hechte, warme band voelen met anderen. Je voelt je goed omringd door je relaties met vrienden, familie, een partner, je kinderen, je buren, je kennissen …”, zegt Anne Verlinden. “Dat zijn best relaties met mensen die je vertrouwt, voor wie je iets over hebt, en bij wie je je goed voelt.” Het gaat niet over het aantal relaties dat je hebt, maar wel over de kwaliteit daarvan.

2. Wanneer weet je of je met iemand echte verbondenheid voelt?

Je hebt het gevoel dat je jezelf kunt zijn bij de ander en dat je gewaardeerd wordt. “Denk maar aan de mensen aan wie je het eerst wil vertellen dat je een nieuwe job hebt bijvoorbeeld. Of bij wie je je op je gemak voelt, zelfs wanneer je het moeilijk hebt”, aldus Anne Verlinden. “Het hoeft niet altijd te gaan over grootse gebaren of over vriendschappen zoals in de tv-series. Je kunt je ook verbonden voelen met je buurman, door de vriendelijke goeiemorgen die hij altijd over de haag roept.”

3. Kun je je ook verbonden voelen met een grotere groep mensen?

Anne Verlinden: “Naast positieve relaties gaat verbondenheid ook over sociale maatschappelijke betrokkenheid. Dan voel je je verbonden wanneer je emotioneel betrokken of solidair bent bij/met de mensen rondom je.”

• Bijvoorbeeld met een groep waarin je je thuis voelt, zoals je basketbalploeg, de carnavalsvereniging, je team op het werk …
• Of met een bepaalde cultuur of subcultuur zoals een LGBTQ+-beweging, een politieke stroming, een geloofsovertuiging, een protestbeweging …
• Of groter nog: met België, Europa, of zelfs de wereld … Denk maar aan die andere Belgen die je ver in het buitenland tegen het lijf loopt en waarmee je meteen aan de praat raakt.

4. Waarom hebben we die behoefte aan verbondenheid? Zijn er ook mensen die er geen behoefte aan hebben?

Verbondenheid is eigenlijk een basisbehoefte. “We zijn als mens nu eenmaal sociale dieren en hebben nood aan contact met anderen. Hoeveel contact dat juist is of hoe dat eruit ziet, dat verschilt wel van persoon tot persoon”, vertelt Anne Verlinden.

“Zo heb je mensen die het liefst zoveel mogelijk tijd doorbrengen met familie of vrienden, terwijl anderen hun dag al helemaal goed is met een attent berichtje of een babbel na het werk. Sommige mensen kunnen ook erg genieten van een gevoel van verbondenheid in groep, zoals bij het samen beleven van een concert bijvoorbeeld.” Verbondenheid doet dus iedereen deugd, maar ziet er niet voor iedereen hetzelfde uit.

5. Wanneer heb je er vooral nood aan: in goede tijden, in kwade tijden of in allebei?

“Zeker en vast in allebei”, antwoordt Anne Verlinden. “Als we positief nieuws hebben of iets fijns hebben meegemaakt, willen we dat kunnen vertellen aan anderen. Of we willen samen met anderen leuke dingen doen en samen herinneringen maken. Zo worden mooie momenten nog mooier en krijgen ze meer betekenis. Maar zeker ook op moeilijke momenten hebben we de ander nodig. Door erover te praten, ons kwetsbaar op te stellen en lastige gevoelens te delen worden ze een stuk lichter om te dragen.”

6. Wat zijn de gevolgen van ons verbonden met iemand voelen? En wat zijn de gevolgen als je dat gevoel niet hebt?

Verbonden zijn met anderen of goed omringd zijn zorgt ervoor dat we meer betekenis ervaren in ons leven en er meer kleur aan geven. “Daarom is het één van de bouwblokken van ons geluk. Als je geen verbondenheid voelt, is je geluksgevoel meer uit balans. Meer nog: als je je heel eenzaam voelt, ben je vatbaarder voor bepaalde psychische problemen”, licht Anne Verlinden toe. “Want nabijheid met anderen is niet alleen belangrijk voor ons geluksgevoel, het beschermt ons ook tegen angst en stress bijvoorbeeld.”

Sociale steun in stressvolle situaties verlaagt zelfs je bloeddruk, vermindert de afscheiding van stresshormonen en doet het immuunsysteem beter werken.

7. Wat kun je doen om meer verbondenheid te ervaren?

Denk eens na over de volgende vragen en pas de bijhorende tips toe.

Bij wie vind je steun?

• Sta stil bij wat je al hebt en herken de vriendschap en liefde die er nu al is. Wie neemt de tijd om naar je te luisteren? Wie brengt je tot inzichten? Wie daagt je uit? Ook daarin zit vriendschap en liefde. Met deze oefening breng je je sociale netwerk in kaart.
• Draag zorg voor je vriendschappen en andere relaties. Een goede band met iemand ontstaat niet vanzelf en blijft ook niet vanzelf bestaan. Daarom is het nodig om erin te investeren. Dat hoeft niet altijd met grootse gebaren: stuur af en toe een berichtje naar een vriend die wat verder woont, vraag aan je zus hoe het gaat en luister écht, spreek af met vrienden om regelmatig iets samen te doen …
• Kom buiten en durf een babbeltje te slaan. Grote drempel? Volledig normaal! Verwacht niet van jezelf dat je praat alsof je iemand al jaren kent. Nieuwe mensen leren kennen mag even ongemakkelijk zijn. Zet je over het ongemak en wie weet wat voor leuk contact komt eruit voort! Hoe beteken jij iets voor anderen?
• Met kleine, vriendelijke gebaren kun je al veel betekenen voor een ander én je draagt ook bij aan je eigen geluksgevoel. Je hoeft het echt niet ver te zoeken: haal bijvoorbeeld een tas koffie voor je collega of dek de ontbijttafel voor je huisgenoot die later opstaat.
• Bezorg een positieve boodschap (een compliment, dank je zeggen) aan iemand in je sociale netwerk. Sta echt stil bij wat je wil zeggen en waarom je dankbaar, trots of enthousiast bent. Zet het op papier, in een e-mail, sms, of doe het face-tot-face.

Waar ben je dankbaar voor?

• Denk nog eens aan de mensen die belangrijk voor je zijn uit de eerste vraag. Wat apprecieer je in die relaties? Spreek dat ook uit. Kookt je partner altijd voor je? Heb je een vriendin die je steeds weer weet op te vrolijken?
• Weet je niet goed waar te beginnen? Deze oefening helpt je op weg.

8. Wanneer weet je of je je echt verbonden voelt met je partner? Is dat als je kunt praten, gemeenschappelijke interesses hebt … Is dat een must voor een goeie relatie?

Je partner is iemand waarmee je veel tijd doorbrengt. Het is dus ook een belangrijke relatie om bewust in te investeren. “Heel wat aspecten in een partnerrelatie kunnen bijdragen aan verbondenheid: tijd maken voor elkaar, samen leuke dingen plannen, kunnen praten over waar je mee zit, jezelf kunnen zijn bij elkaar, er zijn voor elkaar in goede en slechte tijden …”, zegt Anne Verlinden.

Is er dan een bepaald checklistje van musts voor een goeie relatie? “Nee, want een goeie relatie ziet er voor iedereen anders uit. Een paar tips: pluis als koppel uit wat je belangrijk vindt om samen te doen en maak daar dan bewust tijd voor. Je hoeft zeker niet alles samen te doen, maar het doet wel deugd om oprecht interesse te tonen in wat de ander bezighoudt.”

Op geluksdriehoek.be vind je meer tips, informatie en oefeningen.

Lees ook:

• De geluksdriehoek: hoe is het gesteld met jouw mentale welzijn?
• SOS familie: “Ik voel me al heel lang alleen in onze relatie en mis verbondenheid, het gevoel dat je ertoe doet”
• Zeg eens wat vaker ‘dankjewel’: dit is het effect van dankbaarheid

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!